Bogdan Borusewicz

Bogdan Borusewicz

(c) Kancelaria Senatu Rzeczypospolitej Polskiej , CC BY-SA 3.0 pl
Pełne imię i nazwisko	Bogdan Michał Borusewicz
Data i miejsce urodzenia	11 stycznia 1949 Lidzbark Warmiński
Marszałek Senatu Rzeczypospolitej Polskiej
Okres	od 20 października 2005 do 11 listopada 2015
Przynależność polityczna	Platforma Obywatelska
Poprzednik	Longin Pastusiak
Następca	Stanisław Karczewski
Tymczasowo wykonujący obowiązki prezydenta RP
Okres	od 8 lipca 2010 do 8 lipca 2010
Poprzednik	Bronisław Komorowski
Następca	Grzegorz Schetyna
Wicemarszałek Senatu IX i X kadencji
Okres	od 12 listopada 2015
Przynależność polityczna	Platforma Obywatelska
Odznaczenia

Bogdan Michał Borusewicz (ur. 11 stycznia 1949 w Lidzbarku Warmińskim) – polski polityk i historyk, działacz opozycji demokratycznej w latach PRL.

Poseł na Sejm I, II, III kadencji (1991–2001), senator VI, VII, VIII, IX i X kadencji (od 2005). W latach 2005–2015 marszałek Senatu VI, VII i VIII kadencji, od 2015 wicemarszałek Senatu IX i X kadencji. 8 lipca 2010 był tymczasowo wykonującym obowiązki prezydenta RP. W latach 2013–2020 wiceprzewodniczący Platformy Obywatelskiej.

Życiorys

Wykształcenie

Absolwent Państwowego Liceum Sztuk Plastycznych w Gdyni-Orłowie. W 1975 ukończył studia historyczne na Wydziale Nauk Humanistycznych Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Opiekunem jego pracy magisterskiej był profesor Ryszard Bender, który w 2007, na pierwszym posiedzeniu Senatu VII kadencji, jako marszałek senior przekazał Bogdanowi Borusewiczowi prowadzenie obrad po jego wyborze na stanowisko marszałka Senatu^[1].

Działalność opozycyjna w PRL

W maju 1968 jako licealista został tymczasowo aresztowany za sporządzenie i rozpowszechnianie ulotek popierających protesty studenckie. Został skazany na karę 3 lat pozbawienia wolności, zwolniony na mocy amnestii z lipca 1969^[2]. Wiosną 1976 brał udział w organizacji akcji zbierania podpisów przeciwko planowanym zmianom w Konstytucji PRL. Po wydarzeniach czerwca 1976 uczestniczył w akcji pomocy dla represjonowanych robotników. Od listopada 1976 współpracował z Komitetem Obrony Robotników, następnie KSS KOR. Od 1978 działacz Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża, redaktor pism niezależnych „Robotnik” i „Robotnik Wybrzeża”, kolporter i drukarz wydawnictw drugiego obiegu^[2]. Od 1977 do 1979 organizator obchodów rocznic wydarzeń grudnia 1970^[3].

W sierpniu 1980 był głównym inicjatorem i – wraz z Jerzym Borowczakiem, Bogdanem Felskim i Ludwikiem Prądzyńskim – współorganizatorem strajku w Stoczni Gdańskiej im. Lenina. Należał do współautorów postulatów strajkowych. Później działacz Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”, a także członek Prezydium MKZ Gdańsk.

Po wprowadzeniu w kraju stanu wojennego uniknął internowania, od 14 do 16 grudnia 1981 uczestniczył w strajku w Stoczni Gdańskiej^[2]. Po jego pacyfikacji przebywał w ukryciu, był organizatorem podziemnych struktur „Solidarności”. W styczniu 1986 został tymczasowo aresztowany, zwolniony we wrześniu tego samego roku na mocy amnestii. Od listopada 1986 wchodził w skład Tymczasowej Rady „Solidarności”, w maju i sierpniu 1988 wspierał kolejne strajki w Stoczni Gdańskiej^[4][5]. Od 1989 w Prezydium Krajowej Komisji Wykonawczej NSZZ „Solidarność”. Odmówił udziału w obradach Okrągłego Stołu^[2].

Działalność w III RP do 2005

(c) Kancelaria Senatu Rzeczypospolitej Polskiej , CC BY-SA 3.0 pl

Bogdan Borusewicz z François Hollande’em, Ewą Kopacz i Bronisławem Komorowskim (2012)

(c) Kancelaria Senatu Rzeczypospolitej Polskiej , CC BY-SA 3.0 pl

Podczas spotkania z Aung San Suu Kyi (2012)

(c) Kancelaria Senatu Rzeczypospolitej Polskiej , CC BY-SA 3.0 pl

Z metropolitą Sawą i patriarchą Cyrylem I (2012)

(c) Kancelaria Senatu Rzeczypospolitej Polskiej , CC BY-SA 3.0 pl

Ze szwedzką parą królewską: Karolem XVI Gustawem i królową Sylwią (2011)

(c) Kancelaria Senatu Rzeczypospolitej Polskiej , CC BY-SA 3.0 pl

Podczas zaprzysiężenia Bronisława Komorowskiego przed Zgromadzeniem Narodowym (2010)

(c) Kancelaria Senatu Rzeczypospolitej Polskiej , CC BY-SA 3.0 pl

Podczas spotkania z XIV Dalajlamą w Senacie (2008)

(c) Kancelaria Senatu Rzeczypospolitej Polskiej , CC BY-SA 3.0 pl

Podczas uroczystości podpisania ustawy upoważniającej prezydenta do ratyfikacji Traktatu lizbońskiego (2008)

W lutym 1991 na III Zjeździe „Solidarności” był jednym z kandydatów (obok Mariana Krzaklewskiego i Lecha Kaczyńskiego) na stanowisko przewodniczącego Związku (po rezygnacji Lecha Wałęsy, który w grudniu 1990 został wybrany na prezydenta).

Od 1991 do 2001 sprawował mandat posła I, II i III kadencji Sejmu. W I kadencji pełnił funkcję przewodniczącego Klubu Parlamentarnego NSZZ „Solidarność” oraz przewodniczącego Komisji Nadzwyczajnej do zbadania skutków stanu wojennego. Opowiadał się za współpracą z Unią Demokratyczną, m.in. przy tworzeniu rządu Hanny Suchockiej. Sprzeciwiał się, wbrew stanowisku NSZZ „S”, uchwaleniu wotum nieufności dla tego gabinetu w maju 1993. Po rozwiązaniu parlamentu przez prezydenta odszedł ze związku, a w wyborach parlamentarnych w tym samym roku wystartował z listy Unii Demokratycznej. W II kadencji Sejmu był m.in. przewodniczącym Komisji ds. Służb Specjalnych. W 1994 został członkiem Unii Wolności.

Z listy UW był posłem III kadencji. W rządzie Jerzego Buzka pełnił funkcję sekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji. Podał się do dymisji w 2000 po wyjściu Unii Wolności z koalicji rządowej. W wyborach parlamentarnych w 2001 nie zdobył mandatu.

Od października 2001 do września 2005 był członkiem zarządu województwa pomorskiego. W 2002 bez powodzenia startował w wyborach samorządowych na urząd prezydenta Gdańska (zdobył 16,32% głosów). Uzyskał wówczas mandat radnego miasta, z którego wkrótce zrezygnował. Został wyróżniony tytułem honorowego obywatela Gdańska.

W 2005 nie przystąpił do tworzonej przez działaczy Unii Wolności Partii Demokratycznej – demokraci.pl, nie zgadzając się na udział w nowym ugrupowaniu osób związanych z SLD. Udzielił również poparcia Lechowi Kaczyńskiemu jako kandydatowi na prezydenta^[6].

Działalność w III RP od 2005

Jako kandydat niezależny (reprezentujący Komitet Wyborczy Wyborców Bogdana Borusewicza)^[7], będąc popieranym przez PiS oraz PO, uzyskał mandat senatora w wyborach parlamentarnych w 2005, startując w okręgu gdańskim. 20 października tego samego roku głosami senatorów Prawa i Sprawiedliwości oraz Platformy Obywatelskiej został wybrany na marszałka Senatu VI kadencji. Zakończył urzędowanie z dniem 4 listopada 2007.

W wyborach parlamentarnych w 2007 zdecydował się wystartować do Senatu jako kandydat Platformy Obywatelskiej. Po raz drugi uzyskał mandat senatora z okręgu gdańskiego (z wynikiem 267 066 głosów)^[8]. Nie przystąpił do klubu parlamentarnego PO, pozostając senatorem niezrzeszonym. 5 listopada 2007, podczas pierwszego posiedzenia izby wyższej parlamentu, został ponownie wybrany na urząd marszałka Senatu (z rekomendacji PO).

20 maja 2010 został powołany przez tymczasowo wykonującego obowiązki Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego w skład Rady Bezpieczeństwa Narodowego^[9].

8 lipca 2010 w wyniku rezygnacji Bronisława Komorowskiego z funkcji marszałka Sejmu Bogdan Borusewicz jako marszałek Senatu przejął tymczasowo obowiązki prezydenta RP. Funkcję tę pełnił do czasu wyboru tego samego dnia Grzegorza Schetyny na nowego marszałka Sejmu.

W 2011 wstąpił do PO^[10]. Z jej ramienia wystartował w wyborach parlamentarnych w tym samym roku. W jednomandatowym okręgu wyborczym nr 65 uzyskał reelekcję, otrzymując 147 909 głosów^[11]. 8 listopada 2011 podczas pierwszego posiedzenia Senatu VIII kadencji został wybrany kolejny raz na marszałka Senatu.

14 grudnia 2013 objął funkcję wiceprzewodniczącego Platformy Obywatelskiej, którą pełnił do 8 lutego 2020. W 2015 był jednym z założycieli komitetu wyborczego Bronisława Komorowskiego w wyborach prezydenckich^[12]. W wyborach w tym samym roku został ponownie wybrany na senatora (dostał 122 543 głosy)^[13]. 12 listopada 2015 wybrany na wicemarszałka Senatu IX kadencji^[14]. W wyborach parlamentarnych w 2019 z powodzeniem ubiegał się o senacką reelekcję, otrzymując 195 056 głosów^[15]. 12 listopada tegoż roku ponownie został wicemarszałkiem Senatu^[16].

Życie prywatne

Jego rodzina pochodzi z Wileńszczyzny^[17]. Syn Konstantego i Rozalii^[18]. Był mężem Aliny Pienkowskiej. Ma dwoje dzieci. Jego córka Kinga w 2019 została radną sejmiku pomorskiego^[19].

Wyniki wyborcze

Wybory	Komitet wyborczy		Organ	Okręg	Wynik
1991		Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność”	Sejm I kadencji	nr 22	50 171 (10,18%)[20]
1993		Unia Demokratyczna	Sejm II kadencji	nr 11	21 885 (3,98%)[21]
1997		Unia Wolności	Sejm III kadencji		14 786 (2,59%)[22]
2001			Sejm IV kadencji	nr 24	5059 (1,40%)[23]
2002		KWW Obywatelski Komitet Bogdana Borusewicza	Prezydent Miasta Gdańska	–	20 036 (16,32%)[24]
			Rada Miasta Gdańska	nr 6	2272 (9,99%)[25]
2005		KWW Bogdana Borusewicza	Senat VI kadencji	nr 24	101 541 (29,04%)[7]
2007		Platforma Obywatelska RP	Senat VII kadencji		267 066 (56,41%)[8]
2011			Senat VIII kadencji	nr 65	147 909 (62,49%)[11]
2015			Senat IX kadencji		122 543 (53,03%)[13]
2019		Koalicja Obywatelska	Senat X kadencji		195 056 (70,45%)[15]

Odznaczenia i wyróżnienia

• Wielki Krzyż Komandorski Orderu Wielkiego Księcia Giedymina – 2006, Litwa^[26]
• Medal upamiętniający członkostwo Litwy w UE i NATO – 2006^[27]
• Order „Za zasługi” I Stopnia – 2006, Ukraina^[28]
• Medal Senatu Republiki Chile – 2007^[29]
• Honorary Companion with Breast Star Narodowego Orderu Zasługi – 2009, Malta^[30]
• Honorowa Złota Odznaka Krajowej Izby Gospodarczej – 2009^[31]
• Złota Odznaka „Za zasługi w krzewieniu polskości na Litwie” Związku Polaków na Litwie – 2010^[32]
• Order Gwiazdy Polarnej – 2010, Mongolia^[33][34]
• Komandor Krzyża Wielkiego Orderu Gwiazdy Polarnej – 2011, Szwecja^[35]
• Komandor Orderu Legii Honorowej – 2012, Francja^[36]
• Komandor Orderu Świętego Karola – 2012, Monako^[37]
• Krzyż Wielki Królewskiego Norweskiego Orderu Zasługi – 2012, Norwegia^[38]
• Honorowe Wyróżnienie za Zasługi dla Województwa Pomorskiego – 2012^[39]
• Medal „Cordi Poloniae” Konwentu Organizacji Polskich w Niemczech – 2012^[40]
• Order Krzyża Ziemi Maryjnej I klasy – 2014, Estonia^[41]
• Odznaka Honorowa za Zasługi dla Samorządu Terytorialnego – 2015^[42]

Przypisy

Bibliografia

• Biogram na stronie Senatu (VII kadencja). [dostęp 2010-07-08].

Linki zewnętrzne

• Bogdan Borusewicz – strona prywatna. [dostęp 2010-07-08].