Bogdan Tosza

Bogdan Tosza
Ilustracja
Bogdan Tosza, Kraków, 26 października 2007
Data i miejsce urodzenia

10 sierpnia 1952
Jaworzno

Narodowość

Polska

Dziedzina sztuki

teatr

Ważne dzieła
  • sztuki teatralne
    • S. Mrożek, „Tango”, „Pieszo”, * „Garbus”, „Letni dzień”
    • J. Genet, „Pokojówki”
    • J. Brodski, „Marmur”
    • J. Anouilh, „Antygona”
    • B. Schaeffer, „Próby dla siedmiu”, „Toast”
    • A. Czechow, „Wiśniowy sad”
    • J. Głowacki, „Antygona w Nowym Jorku”
    • D. Harrover, „Noże w kurach”
    • „Blackbird”
  • książka
Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi

Bogdan Tosza (ur. 10 sierpnia 1952 w Jaworznie) – polski reżyser teatralny, publicysta, eseista, animator kultury. Dyrektor Naczelny Filharmonii im. Karola Szymanowskiego w Krakowie.

Życiorys

Studiował filologię polską na Uniwersytecie Jagiellońskim (dyplom w 1976 r.), następnie w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej im. L. Solskiego w Krakowie na Wydziale Reżyserii Dramatu (1980), w 1998 r. uzyskał tam kwalifikacje I stopnia (doktorat), a w 2010 roku habilitację.

W latach 1976-1978 stały recenzent „Gazety Krakowskiej”. W 1983 r. stypendysta Ministerstwa Kultury i Sztuki (Moskwa i Leningrad). W sezonie 1985-1986 wykładowca podyplomowego Studium Instruktorów Teatru w Kaliszu. W latach 1987-1988 stypendysta ITI (Hamburg, Thalia Theater). Od 1990 do 1992 r. przewodniczący sekcji reżyserów ZASP, był w tym czasie stałym felietonistą „Gońca Teatralnego”. W sezonie 1991-1992 był zastępcą dyrektora ds. artystycznych Teatru Śląskiego im. St. Wyspiańskiego w Katowicach, a w latach 1992-2003 był jego Dyrektorem Naczelnym i Artystycznym. Poza reżyserowaniem sztuk teatralnych był także inicjatorem i gospodarzem wielu spotkań literackich (m.in. współorganizator wizyty Josifa Brodskiego w Katowicach, który 22 czerwca 1993 r. odebrał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Śląskiego). W Teatrze Śląskim, za czasu dyrektorowania gościł na spotkaniach z widzami i czytelnikami m.in. Czesława Miłosza, Stanisława Barańczaka, Tomasa Venclovę, Andrzeja Drawicza, ks. Jana Twardowskiego, Egona Naganowskiego i Adama Zagajewskiego. We wrześniu 1996 r. był organizatorem „Dni Güntera Grassa” w Teatrze Śląskim, z udziałem wielu wybitnych tłumaczy literatury polskiej i niemieckiej.

Od 1992 r. jest wykładowcą Wydziału Radia i Telewizji im. K. Kieślowskiego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, gdzie prowadzi zajęcia z reżyserii, pracy z aktorem i historii dramatu. W latach 1992-1993 stały felietonista „Teatru”. W 1993 r. był stypendystą Goethe Institut (Prien/Chiemsee). W 1995 r. seminarzysta Institut für Kulturwissenschaft w Wiedniu (dyplom ”Theatre management of international festival and repertory productions”). Od 1996 do 1999 r. był przewodniczącym Rady Programowej Radia Katowice S. A. W latach 1997-2003 wiceprezes Stowarzyszenia Dyrektorów Teatrów. W 2000 r. był stypendystą Goethe Institut w Berlinie. Od 2001 do 2003 r. członek komisji stypendialnej Ministerstwa Kultury. W latach 20022003 stały felietonista Radia eM. Od 2003 r. członek Rady Programowej TV Kraków. Od 2004 do 2006 r. Dyrektor Naczelny i Artystyczny Teatru Polskiego we Wrocławiu. Od 2010 r. Dyrektor festiwalu Łódź Czterech Kultur. Od października 2012 roku Dyrektor Naczelny Filharmonii im. Karola Szymanowskiego w Krakowie.

Publikował w „Dialogu”, „Zeszytach Literackich”, „Tygodniku Powszechnym”.

W 2007 r. nakładem Wydawnictwa Archidiecezji Lubelskiej „Gaudium” ukazały się jego teksty teatralne pt. Pisane na stronie.

Jego żona, Elżbieta Tosza, jest dziennikarką i publicystką. Mieszkają w Krakowie.

Nagrody i odznaczenia

Otrzymane nagrody i odznaczenia: „Złota Maska” za reżyserię Rewizora Nikołaja Gogola w Teatrze Śląskim w Katowicach (1990), „Złota Maska” za reżyserię Antygony Jeana Anouilha w Teatrze Zagłębia w Sosnowcu (1992), Nagroda Prezydenta Miasta Katowice za integrację środowisk twórczych (1994), Loża Liderów „Trybuny Śląskiej” za przedsięwzięcie roku (1998), finał Ogólnopolskiego Konkursu na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej (Requiem dla gospodyni Wiesława Myśliwskiego, 2001); Odznaka Zasłużony Działacz Kultury (1999), Złoty Krzyż Zasługi (1999), Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (2002, za wybitne zasługi w pracy artystycznej[1]).

Poeta Janusz Szuber zadedykował Bogdanowi Toszy wiersz pt. Otwarte okno, opublikowany w tomikach poezji pt. Wpis do ksiąg wieczystych z 2009[2] oraz Wyżej, niżej, już z 2010[3].

Bogdan Tosza, Kraków, 26 października 2007
ks. Jan Twardowski, Elżbieta i Bogdan Toszowie, Teatr Śląski, Katowice, 26 kwietnia 1995
Elżbieta i Bogdan Toszowie, Barbara Toruńczyk, Kraków, 26 października 2007
Bogdan Tosza, Jan Strzałka i Piotr Mitzner, Kraków, 26 października 2007

Dorobek artystyczny

Reżyseria teatralna

  • 1979Dom Bernardy Alba Federico Garcíi Lorki – Teatr im A. Mickiewicza w Częstochowie
  • 1980Strach i zachwyt Ireneusza Iredyńskiego (prapremiera) – Teatr im. L. Solskiego w Tarnowie
  • 1981Zabawa. Na pełnym morzu Sławomira Mrożka – Teatr im. L. Solskiego w Tarnowie
  • 1981Co jest za tym murem? Jacka Stwory – Teatr im. W. Bogusławskiego w Kaliszu
  • 1981Mizantrop Moliera – Teatr im. W. Bogusławskiego w Kaliszu
  • 1982Tango Sławomira Mrożka – Teatr im. J. Słowackiego w Krakowie
  • 1983Pieszo Sławomira Mrożka – Teatr im. J. Słowackiego w Krakowie
  • 1983Garbus Sławomira Mrożka – Teatr Śląski im. St. Wyspiańskiego w Katowicach
  • 1983Piłat. Proces Chrystusa Wojciecha Bąka (prapremiera) – Teatr im. W. Bogusławskiego w Kaliszu
  • 1984Dacza Ireneusza Iredyńskiego – Teatr Śląski im. St. Wyspiańskiego w Katowicach
  • 1984Dwór nad Narwią Jarosława Marka Rymkiewicza (prapremiera) – Teatr Śląski im. St. Wyspiańskiego w Katowicach
  • 1985Ostatnia podróż Jonathana Swifta Grigorija Gorina – Teatr Śląski im. St. Wyspiańskiego w Katowicach
  • 1985Trzy siostry Anotoniego Czechowa – Teatr im. W. Bogusławskiego w Kaliszu
  • 1985Jak się kochają w niższych sferach Alana Ayckburna – Teatr im. W. Bogusławskiego w Kaliszu
  • 1985Sami ze wszystkimi Aleksandra Gelmana – Teatr Zagłębia w Sosnowcu
  • 1986Klub D. Williamsona – Teatr Śląski im. St. Wyspiańskiego w Katowicach
  • 1987Mąż i żona Aleksandra Fredry – Teatr Śląski im. St. Wyspiańskiego w Katowicach
  • 1987Czego nie widać Michaela Frayna – Teatr Śląski im. St. Wyspiańskiego w Katowicach
  • 1988Pokojówki Jeana Geneta – Teatr Śląski im. St. Wyspiańskiego w Katowicach
  • 1989Casanova Jerzego Żurka (prapremiera) – Teatr Nowy w Łodzi
  • 1989Sługa dwóch panów Carlo Goldoniego – Teatr Śląski im. St. Wyspiańskiego w Katowicach
  • 1989Marmur Josifa Brodskiego (prapremiera) – Teatr Śląski im. St. Wyspiańskiego w Katowicach
  • 1991Wesele Figara Pierre’a Beaumarchais – Teatr Śląski im. St. Wyspiańskiego w Katowicach
  • 1991Antygona Jeana Anouilha – Teatr Zagłębia w Sosnowcu
  • 1992Letni dzień Sławomira Mrożka – Teatr Śląski im. St. Wyspiańskiego w Katowicach
  • 1992Próby dla siedmiu Bogusława Schaeffera – Teatr Śląski im. St. Wyspiańskiego w Katowicach
  • 1992Antygona Jeana Anouilha – Teatr Śląski im. St. Wyspiańskiego w Katowicach
  • 1993Poławiacze pereł Georges’a Bizeta – Opera Śląska w Bytomiu
  • 1993Toast Bogusława Schaeffera (prapremiera) – Teatr Śląski im. St. Wyspiańskiego w Katowicach
  • 1994Wiśniowy sad Antoniego Czechowa – Teatr Śląski im. St. Wyspiańskiego w Katowicach
  • 1994Antygona Jeana Anouilha – Teatr Dramatyczny w Ufie (Rosja)
  • 1995Antygona w Nowym Jorku Janusza Głowackiego – Teatr Śląski im. St. Wyspiańskiego w Katowicach
  • 1996Wróżby kumaka Gűntera Grassa – Teatr Śląski im. St. Wyspiańskiego w Katowicach
  • 1996Znaki szczególne Wisławy Szymborskiej – Teatr Śląski im. St. Wyspiańskiego w Katowicach
  • 1997Ostatnia taśma. Kołysanka. Kroki Samuela Becketta – Teatr Śląski im. St. Wyspiańskiego w Katowicach
  • 1999Akropolis Stanisława Wyspiańskiego – Teatr Śląski im. St. Wyspiańskiego w Katowicach
  • 1999Parzyści Beaty Dzianowicz (prapremiera) – Teatr Śląski im. St. Wyspiańskiego w Katowicach
  • 1999Zemsta Aleksandra Fredry – Estrada Katowice
  • 2000Po deszczu Sergi Belbela – Teatr Śląski im. St. Wyspiańskiego w Katowicach
  • 2001Requiem dla gospodyni Wiesława Myśliwskiego – Teatr Śląski im. St. Wyspiańskiego w Katowicach
  • 2001Poskromienie złośnicy Williama Szekspira – Teatr im. J. Osterwy w Lublinie
  • 2002Przypadek Klary Dei Loher – Teatr Śląski im. St. Wyspiańskiego w Katowicach
  • 2002Chryje z Polską. Rzecz o Stanisławie Wyspiańskim Macieja Wojtyszki – Teatr Śląski im. St. Wyspiańskiego w Katowicach
  • 2003Romeo i Julia Williama Szekspira – Teatr im. J. Osterwy w Lublinie
  • 2003Antygona Jeana Anouilha – Teatr im. A. Mickiewicza w Częstochowie
  • 2004Noże w kurach Davida Harrowera – Teatr im. J. Kochanowskiego w Opolu
  • 2005Małe zbrodnie małżeńskie Érica-Emmanuela Schmitta – Teatr Polski we Wrocławiu
  • 2007Opowieści Lasku Wiedeńskiego Odona von Horvatha – Teatr im. J. Osterwy w Lublinie
  • 2007Blackbird Davida Harrowera – Teatr Bagatela w Krakowie
  • 2007Gruba świnia Neila LaBute'a – Teatr im. J. Kochanowskiego w Opolu
  • 2009Widnokrąg Wiesława Myśliwskiego – Teatr im. J. Osterwy w Lublinie
  • 2010Tartuffe albo Szalbierz Moliere'a – Teatr im. J. Osterwy w Lublinie
  • 2010Pamięć wody Shelagh Stephenson – Teatr im. S. Jaracza w Łodzi

Teatr Telewizji

Teatr Polskiego Radia

  • 1990Proces BrodskiegoRadio Katowice

Publikacje

  • Dar [w:] Czesław Miłosz in memoriam (Znak 2004, ISBN 83-240-0503-X)
  • Pisane na stronie (Gaudium 2007, ISBN 978-83-89659-91-0)

Przypisy

  1. M.P. z 2002 r. nr 61, poz. 865.
  2. Janusz Szuber: Wpis do ksiąg wieczystych. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2009, s. 42-43. ISBN 978-83-08-04294-6.
  3. Janusz Szuber: Wyżej, niżej, już. Rzeszów: Podkarpacki Instytut Książki i Marketingu, 2010, s. 62-63. ISBN 978-83-61746-38-6.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

2007.10.26. Bogdan Tosza by Kubik 01.JPG
Autor: Mariusz Kubik, http://www.mariuszkubik.pl, Licencja: CC BY 3.0
Bogdan Tosza (b. 1952), Polish theatre director
1995.04.26. Bogdan Tosza and Jan Twardowski and Elżbieta Tosza Foto Mariusz Kubik.jpg
Autor: Mariusz Kubik, http://www.mariuszkubik.pl, Licencja: CC BY 3.0
Bogdan Tosza (b. 1952), Polish theatre-director, Jan Twardowski (1915-2006), Polish poet, catholic priest, and Elżbieta Tosza (b. 1952), Polish journalist and culture-manager
2007.10.26. Elżbieta Tosza and Bogdan Tosza and Barbara Torunczyk Foto Mariusz Kubik.jpg
Autor: Mariusz Kubik, http://www.mariuszkubik.pl, Licencja: CC BY 3.0
Elżbieta Tosza (b. 1952), Polish journalist and culture-manager, Bogdan Tosza (b. 1952), Polish theatre-director and Barbara Toruńczyk (b. 1946), Polish essayist and journalist
2007.10.26. Tomasz Fialkowski and Tomasz Cyz and Bogdan Tosza by Kubik.JPG
Autor: Mariusz Kubik, http://www.mariuszkubik.pl, Licencja: CC BY 3.0
Tomasz Fiałkowski (b. 1955), Polish journalist, Tomasz Cyz (b. 1977), Polish music writer and publicist, and Bogdan Tosza (b. 1952), Polish theatre director
2007.10.26. Bogdan Tosza by Kubik 02.JPG
Autor: Mariusz Kubik, http://www.mariuszkubik.pl, Licencja: CC BY 3.0
Bogdan Tosza (b. 1952), Polish theatre director
2007.10.26. Bogdan Tosza and Jan Strzalka and Piotr Mitzner.jpg
Autor: Mariusz Kubik, http://www.mariuszkubik.pl, Licencja: CC BY 3.0
Bogdan Tosza (b. 1952), Polish theatre director, Jan Strzałka< polish journalist, and Piotr Mitzner (b. 1955), Polish essayist, editor and writer