Boguchwała

Boguchwała

miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Centrum miasta
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Powiat	rzeszowski
Gmina	Boguchwała
Aglomeracja	rzeszowska
Data założenia	XIV wiek
Prawa miejskie	1728–1772, od 2008
Burmistrz	Wiesław Kąkol
Powierzchnia	9,11[1] km²
Populacja (31.12.2019) • liczba ludności • gęstość	6184[2] 671,5 os./km²
Strefa numeracyjna	(+48) 17
Kod pocztowy	36-040
Tablice rejestracyjne	RZE
Położenie na mapie gminy Boguchwała Boguchwała
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Boguchwała
Położenie na mapie województwa podkarpackiego Boguchwała
Położenie na mapie powiatu rzeszowskiego Boguchwała
49°58′59″N 21°56′23″E/49,983056 21,939722
TERC (TERYT)	1816034
SIMC	0644750
Urząd miejski ul. Suszyckich 33 36-040 Boguchwała
Strona internetowa

Boguchwała (do 1728 Piotraszówka) – miasto w Polsce, w woj. podkarpackim, w pow. rzeszowskim, siedziba gm. miejsko-wiejskiej, na Podgórzu Rzeszowskim, nad Wisłokiem, graniczące z Rzeszowem przy trasie międzynarodowej E371.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do woj. rzeszowskiego.

Miasto jest siedzibą parafii pod wezwaniem św. Stanisława Biskupa, należącej do dekanatu Boguchwała, diecezji rzeszowskiej.

Historia

Miejscowość została założona w XIV w. przez M. Piotraszewskiego i pierwotnie należała do ziemi sanockiej^[3][4]. Wieś przeszła na własność M.S. Ligęzy w 1561. Wieś szlachecka Piotraschowka, własność Ligęzów, położona była w 1589 roku w ziemi przemyskiej województwa ruskiego^[5]. W czerwcu 1624 Tatarzy spalili znaczną jej część. Wieś, położona w powiecie przemyskim, była własnością Macieja Stanisława Ustrzyckiego, została spustoszona w czasie najazdu tatarskiego w 1672 roku^[6]. W poł. XVII w. wieś przejęli Ustrzyccy, po nich Urbańscy, a w 1724 klucz, którego była siedzibą, został zakupiony przez Teodora Lubomirskiego (1683–1745). Staraniem nowego suwerena w 1728 August II Mocny nadał prawa miejskie wsi, zmieniając jej nazwę na Boguchwała. W XVIII w. miasto rozwijało się szybko jako siedziba klucza dóbr. Lubomirski wybudował pałac (1728) i kościół św. Stanisława, konsekrowany w 1729 r. W 1763 nowym właścicielem miasta został generał wojsk koronnych P. Starzyński. W 1772 Boguchwała utraciła prawa miejskie. Pierwsi Żydzi pojawili się w Boguchwale w połowie XVIII wieku. Na przełomie XVIII i XIX wieku w Boguchwale mieszkało kilkadziesiąt osób wyznania mojżeszowego. W 1805 r. cały majątek nabył ziemianin Florian Straszewski. W latach 70. XIX wieku od Straszewskiego wydzierżawił młyn Żyd Majer Silberman. W 2. poł. XIX w. podupadły klucz boguchwalski zakupił Z. Suszycki. Doprowadził on do rozwinięcia jego gospodarki i utworzył Naukowy Zakład Gospodarczy, który stał się zapleczem dla badań i wprowadzania innowacji w zakresie gospodarowania w rolnictwie. Udane inwestycje gospodarcze w kluczu doprowadziły do wzrostu produkcyjnego. Działalność ta pozwoliła na utworzenie przez W. Suszycką 1 maja 1926 we Lwowie fundacji wspierającej chłopów we wprowadzaniu ulepszeń w rolnictwie.

Wojska niemieckie zajęły Boguchwałę 6 września 1939 roku. 7 marca 1940 roku na terenie gminy powołano Judenrat der Gemeinde – Radę Żydowską, w której stanowisko zastępcy przewodniczącego objął Dawid Goldblatt z Boguchwały. W lipcu 1940 roku w związku ze zlikwidowaniem getta w Krakowie, 50 Żydów zostało przesiedlonych do Boguchwały, 8 maja 1942 roku wywieziono ich do getta w Rzeszowie. Miejscowi Żydzi zostali wysiedleni do Czudca. Znalazły się tam rodziny Apfelbaumów, Goldblattów, Hirschornów, Kranzów, Leberów, Reichentheilów, Sturmlauferów^[7].

W marcu 1947 roku przez Boguchwałę przejeżdżał gen. Świerczewski jadąc na swą ostatnią akcję w Bieszczadach. Ku jego pamięci imieniem generała nazwano szkołę podstawową w Boguchwale, na której umieszczono płaskorzeźbę z popiersiem Świerczewskiego^[8].

1 stycznia 2008 Boguchwała odzyskała prawa miejskie^[9].

Demografia

• Piramida wieku mieszkańców Boguchwały w 2014 roku^[2].

Gospodarka

Miasto jest ośrodkiem przemysłu elektrotechnicznego i energetycznego. Znajdują się w nim placówki Zakładów Porcelany Elektrotechnicznej „ZAPEL” S.A. oraz Inst. Energetyki.

Transport

• 19 droga krajowa nr 19
• linia kolejowa Rzeszów Główny – Jasło ze stacją kolejową

Zabytki

• zespół pałacowo-parkowy
• stary kościół parafialny św. Stanisława z XVIII w.
• pomnik 500. rocznicy bitwy pod Grunwaldem

Sport

• Izolator Boguchwała – klub piłkarski

Przypisy

Bibliografia

• Praca zbiorowa: Słownik biograficzny działaczy ruchu ludowego. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1989.

Linki zewnętrzne

• Boguchwała 2.), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 279 .
• Pietraszówka, dawna nazwa wsi Boguchwała, powiat rzeszowski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 115 .
• Strona internetowa miasta i gminy Boguchwała
• Historia Żydów w Boguchwale na portalu Wirtualny Sztetl