Bohdan Lachert
| Data i miejsce urodzenia | 13 czerwca 1900 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 8 stycznia 1987 |
| Narodowość | |
| Alma Mater | |
| Dziedzina sztuki | |
| Epoka | |
| Ważne dzieła | |
| |
| Odznaczenia | |
    | |
| Nagrody | |
Nagroda Państwowa | |
Bohdan Kazimierz Lachert (ur. 13 czerwca 1900 w Moskwie, zm. 8 stycznia 1987 w Warszawie) – polski architekt, przedstawiciel modernizmu, laureat Honorowej Nagrody SARP (1984).
Życiorys
Syn Wacława, zarządcy koncernu, do którego należały fabryki tekstylne, kopalnie węgla i antracytu oraz szyby naftowe i Wandy z Lipskich, brat Zygmunta. W 1918 rodzina Lachertów została zmuszona do powrotu do Warszawy. Bohdan Lachert w 1919 rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim, po roku przerwał je i rozpoczął kolejne na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej, gdzie poznał Józefa Szanajcę, z którym później współpracował[1]. W 1926 obronił dyplom i założył z Szanajcą autorską pracownię architektoniczną, w tym samym roku został współtwórcą i członkiem grupy architektonicznej Praesens. Wykładał na Politechnice Warszawskiej, w 1937 etat utracił w związku ze swoim sprzeciwem wobec getta ławkowego[2]. Podczas II wojny światowej prowadzł z żoną punkt konspiracyjny, ratował Żydów z warszawskiego getta m.in. sześcioro dzieci[3]. W lutym 1945 został członkiem Biura Odbudowy Stolicy. W latach 1947–1948 był członkiem PPR, od 1948 roku należał do PZPR[4]. Od 1948 był profesorem Politechniki Warszawskiej. Dzieła Lacherta zaliczane są do awangardy architektonicznej II Rzeczypospolitej. Jego najwybitniejsze prace zostały po wojnie starannie odrestaurowane i oznaczone jako zabytki.
Ze związku z Ireną z Nowakowskich (1899-1949) miał dwóch synów, Krzysztofa (1923-2012) i Rudolfa Jana (1926-2018).
Pochowany na cmentarzu Powązki Wojskowe w Warszawie (kwatera B23-10-12)[5].
W 2015 r. nakładem wydawnictwa Czarne ukazała się biografia Bohdana Lacherta (wspólnie z Józefem Szanajcą) autorstwa Beaty Chomątowskiej pt. Lachert i Szanajca. Architekci awangardy[6].
W 2016 z inicjatywy Stowarzyszenia ŁADna Kępa ustanowiona została Nagroda im. Bohdana Lacherta i Józefa Szanajcy Najlepsza architektura Saskiej Kępy[7].
Projekty
- Projekt konkursowy na siedzibę Ligi Narodów w Genewie, 1927[a]
- Dom trójrodzinny w Warszawie, 1928[a]
- Willa Szyllera w Warszawie, 1928[a] (zburzona w 2002)
- Dom własny w Warszawie przy ul. Katowickiej (Saska Kępa), 1928–1929[a]
- Pawilon Centrocementu na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu, 1929[a]
- Budynek mieszkalny wielorodzinny, ul. Francuska 12 (1934, z Józefem Szanajcą, 2010 nadbudowany za zgodą Konserwatora Zabytków)
- Kamienica Państwowego Zakładu Ubezpieczeń Wzajemnych Pracowników Umysłowych, ul. Mickiewicza 17/19 (z Józefem Szanajcą, 1935)
- Kamienica Funduszu Emerytalnego Banku Gospodarstwa Krajowego, ul. Frascati 3, 1936
- Kamienica braci Ordowskich, ul. Berezyńska 28 (1936)
- Pawilon Polski na Wystawie Światowej w Paryżu (1937, m.in. z Bohdanem Pniewskim, Stanisławem Brukalskim i Józefem Szanajcą)
- Budynki na osiedlu Żoliborz, lata 30. XX wieku[a]
- Kamienica dochodowa w Warszawie ul. Okolska 3 (z Józefem Szanajcą, 1938)
- Rzeźba portretowa Józefa Szanajcy (w okresie wojennym, ku czci poległego przyjaciela)
- Poczta przy ul. Targowej 73 w Warszawie, 1946 (realizacja przedwojennego projektu)
- Budynek Chmielna 2 róg Nowego Światu (z Julianem Putermanem-Sadłowskim) 1948–1949
- Gmach PKO w Warszawie, 1948
- Osiedle Muranów Południowy w Warszawie wraz z kinem „Muranów”, 1948−1956
- Cmentarz Mauzoleum Żołnierzy Radzieckich w Warszawie, 1949–1950[b]
- Budynki mieszkalne i przedszkole, ul. Nowolipie 14/15 (1951)
- Dom mieszkalny, ul. Piękna 16a (1957)
Odznaczenia i nagrody
Po II wojnie światowej Bohdanowi Lachertowi przyznano następujące wyróżnienia[8]:
- Nagroda Państwowa
- Złota Odznaka Odbudowy Warszawy
- Medal 10-lecia Polski Ludowej
- Złoty Krzyż Zasługi
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
- Krzyż Oficerski Orderu Legii Honorowej (Francja)[4].
Upamiętnienie
- W 2019 jego imieniem nazwano skwer znajdujący się po północnej stronie al. „Solidarności”, w pobliżu skrzyżowania z ul. Żelazną[9].
Uwagi
Przypisy
- ↑ Anna Cymer, Bohdan Lachert, Culture.pl
- ↑ Monika Sznajderman „Tato, opowiedz o dziadku Izaaku” „Gazeta Świąteczna” 17–18 grudnia 2016 r.
- ↑ Olga Szymańska, Lachert, Sądy na Lesznie i Saska Kępa, Żydowski Instytut Historyczny 8 stycznia 2018
- ↑ a b Kto jest kim w Polsce 1984. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1984, s. 510. ISBN 83-223-2073-6.
- ↑ Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze
- ↑ Lachert i Szanajca, czarne.com.pl [dostęp 2022-06-02].
- ↑ Tomasz Urzykowski: Saska Kępa. Nagrody dla najlepszych inwestycji [GALERIA]. wyborcza.pl, 2016-06-16. [dostęp 2016-06-17].
- ↑ Beata Chomątowska: Lachert i Szanajca. Architekci awangardy. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2014, s. 300. ISBN 978-83-7536-837-6.
- ↑ Uchwała nr XXI/595/2019 Rady Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 7 listopada 2019 r. w sprawie nadania nazwy obiektowi miejskiemu w Dzielnicy Wola m.st. Warszawy. [w:] Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego poz. 13168 [on-line]. 19 listopada 2019. [dostęp 2020-06-18].
Linki zewnętrzne
- Ewa Lachert-Stryjkowska: Bohdan Lachert - Garść wspomnień. lachert.com. [dostęp 2014-10-10].
Media użyte na tej stronie
Pracownicy Biura Odbudowy Stolicy w Warszawie. Stoją od lewej: Bohdan Lachert, Józef Sigalin, Julian Puterman-Sadłowski i Roman Piotrowski
Bohdan Lachert villa in Warsaw, Poland dated 1929. Katowicka Street 9. Three-family house with garden, each flat measures 150 m² and has three levels plus roof terrace. See also: [1]
Budynek PKO w budowie, 1949, ul.Marszałkowska róg Sienkiewicza, Warszawa
Godło Rzeczypospolitej Polskiej a także herby polskich rodów królewskich na skórzanym i tkanym baldachimie, okapie w formie namiotu umocowanego na lancach kawaleryjskich w polskim pawilonie na Wystawie Międzynarodowej w Paryżu w 1937 roku. Autorzy kamiennej rotundy z piaskowca, architekci: B. Pniewski, St. Brukalski. Autorzy przeszklonego pawilonu ze stali, architekci: B. Lachert i J. Szanajca. W pawilonie prezentowano polską historię, sztukę nowoczesną, artystyczną książkę polską, film w tym pierwszy polski film barwny inżyniera Tadeusza Jankowskiego Wesele księżackie w Złakowie Borowym (Agfacolor) nagrodzony w Paryżu, architekturę wnętrz mieszkalnych, sztukę ludową, rozwój techniki i kolei (nowoczesna aerodynamiczna polska lokomotywa PKP Pm36 prezentowana obok pawilonu i nagrodzona w Paryżu), przemysł, bogatą ofertę turystyczną Polski w tym uzdrowiska, luksusowe artykuły spożywcze na eksport, kawiarnie, czekoladę, polskie malarstwo, rzeźby i neony. Na szczycie rotundy umieszczono rzeźbę Polonia Restituta (Franciszek Masiak), którą później po wojnie przeniesiono na szczyt Gubałówki tak jak i obraz "Uzdrowiska polskie" (Jeremi Kubicki). W środku rotundy wyryto kapitałą rzymską napis będący słowami Józefa Piłsudskiego z symbolicznego pogrzebu Juliusza Słowackiego w Krakowie w 1927: "Są ludzie i są prace ludzkie tak silne i tak potężne, że śmierć przezwyciężają, że żyją i obcują między nami." Budynki były połączone białym perforowanym zadaszeniem z okrągłymi otworami, które jako jeden z dwóch elementów pawilonu razem z kompozycją reliefową z prostokątnych płyt piaskowca pochodzących z rotundy odbudowano po wojnie w 1964 przy wejściu do modernistycznego apartamentowca inspirowanego architekturą Le Corbusiera przy ul. Wiejskiej 20 w Warszawie. Unikatowa fotografia barwna, którą wykonali Gorsky Frères w 1937.