Bohdan Szyszkowski

Bohdan Szyszkowski

Data i miejsce urodzenia	20 lipca 1873 Trybuchy
Data i miejsce śmierci	13 sierpnia 1931 Myślenice
profesor nauk chemicznych
Alma Mater	Uniwersytet Kijowski
Habilitacja	1907
Profesura	1920
Polska Akademia Umiejętności
Status	członek korespondent
Uczelnia	Uniwersytet Kijowski Uniwersytet Jagielloński Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie
Okres zatrudn.	1907-1931
Rektor Polskiego Kolegium Uniwersyteckiego w Kijowie

Bohdan Szyszkowski (ur. 20 lipca 1873 w Trybuchach na Podolu, zm. 13 sierpnia 1931 w Myślenicach) – polski chemik.

Uczęszczał do Gimnazjum w Żytomierzu w 1891 zdajac maturę i podejmując studia na Wydziale Fizyczno-Matematycznym Uniwersytetu Noworosyjskiego w Odessie, a później przeniósł się na Uniwersytecie Kijowskim. Studia ukończył w 1896 ze złotym medalem. Stopnie naukowe magistra i doktora w Uniwersytecie Kijowskim, jako stypendysta tego Uniwersytetu studiował w latach 1896–1898 w Lipsku u prof. Wilhelma Ostwalda, w latach 1898–1900 w Londynie u prof. Williama Ramsaya. W 1907 uzyskał habilitację z chemii fizycznej w Uniwersytecie Kijowskim. W latach 1907–1919 wykładał na Uniwersytecie i Politechnice w Kijowie, pełniąc obowiązki asystenta chemii i elektrochemii tych dwóch uczelni. W latach 1916–1919 był rektorem Polskiego Kolegium Uniwersyteckiego w Kijowie. Od 1920 roku profesor na Uniwersytecie Jagiellońskim w latach 1920–1931 kierował Katedrą Chemii Fizycznej i Elektrochemii UJ. Fizykochemik, twórca równania opisującego zależność między napięciem powierzchniowym a stężeniem roztworu, które zostało nazwane jego imieniem. W 1922 został profesorem kontraktowym Akademii Górniczej.

Jego działalność naukowa dotyczyła głównie chemii fizycznej. Zajmował się m.in. dysocjacją elektrolityczną i asocjacją w roztworach niewodnych.

Członek Polskiego Towarzystwa Chemicznego, w latach 1921–1922 przewodniczący krakowskiego oddziału PTChem., następnie wiceprezes (1927–1929) i prezes (1929–1930) Towarzystwa. 7 czerwca 1929 został wybrany na członka korespondenta PAU.

Prowadził badania wspólnie z Ernestem Rutherfordem, Svante Arrheniusem. Temu ostatniemu poświęcił książkę Svante Arrhenius. Uczony i człowiek (1928).

Zmarł w wyniku wieloletniej gruźlicy płuc. Pochowany został na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie, w kwaterze XXVIIIb^[1].

Równanie Szyszkowskiego

Bohdan Szyszkowski opublikował w 1908 r. równanie, które zostało potem nazwane od jego imienia. Jest to równanie empiryczne, opisujące zmianę napięcia powierzchniowego roztworu pod wpływem zmiany stężenia roztworu:

${\displaystyle {\frac {\gamma _{0}-\gamma }{\gamma _{0}}}=B\ln \left(1+{\frac {c}{A}}\right),}$

gdzie ${\displaystyle \gamma }$ to napięcie powierzchniowe roztworu, ${\displaystyle \gamma _{0}}$ to napięcie powierzchniowe czystego rozpuszczalnika, c oznacza stężenie roztworu, B to stała charakterystyczna dla danego szeregu homologicznego, A – stała charakterystyczna dla danego związku.

Szyszkowski otrzymał tę zależność badając napięcia powierzchniowe wodnych roztworów kwasów tłuszczowych (C₃ do C₆).

Przypisy

Bibliografia

• Wielka encyklopedia powszechna, PWN, Warszawa 1968.
• Stanisław Tadeusz Sroka "Bohdan Szyszkowski" [w:] Polski Słownik Biograficzny tom L wyd. 2014–2015 s. 391-392
• Biogramy uczonych polskich, część III: Nauki ścisłe (opracowali Andrzej Śródka, Paweł Szczawiński), Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1986, s. 396–399.

Linki zewnętrzne

• Prace Bohdana Szyszkowskiego w bibliotece Polona