Bohuslav Martinů
![]() Martinů w Stanach Zjednoczonych (1943) | |
Data i miejsce urodzenia | 8 grudnia 1890[1] Polička[1] |
---|---|
Data i miejsce śmierci | 28 sierpnia 1959[1] Pratteln[1] |
Przyczyna śmierci | rak żołądka[2] |
Instrumenty | skrzypce[1] |
Gatunki | muzyka poważna[1] |
Zawód | kompozytor[1] |
Odznaczenia | |
![]() | |
Strona internetowa |

Bohuslav Martinů ([ˈbɔɦuslaf ˈmaɾcɪnuː] ( odsłuchaj); ur. 8 grudnia 1890 w Poličce, zm. 28 sierpnia 1959 w Pratteln) – czeski kompozytor muzyki poważnej tworzący w stylu neoklasycznym[1][2]; wykładowca Uniwersytetu Princeton i Mannes School of Music[2].
Martinů napisał dziesięć baletów[1], siedemnaście oper (w tym Mirandolinę), sześć symfonii, siedemnaście koncertów, a także wiele dzieł kameralnych, dużych utworów wokalno-instrumentalnych oraz pieśni. W 1968 Harry Halbreich opublikował chronologiczny katalog dzieł kompozytora, zawierający 387 pozycji[3].
Życiorys
Urodził się 8 grudnia 1890 w Poličce. Ze względu na szereg napotykanych przez niego trudności w kontaktach z ludźmi biografowie zakładają retrospektywnie, że mógł on cierpieć na zespół Aspergera należący do zaburzeń ze spektrum autyzmu[4]. Studiował w Konserwatorium Praskim, którego nie ukończył przenosząc się do szkoły organowej[1][2], a od 1913 był skrzypkiem Filharmonii Czeskiej[1]. W Poličce mieszkał do 16 roku życia[2]. Przed I wojną światową uczył gry na skrzypcach[2]. Po wojnie wznowił studia kompozycji kształcąc się u Josefa Suka[1]. W 1919 jako drugi skrzypek Filharmonii Czeskiej wyruszył w trasę koncertową po Europie[2]. W 1922 Teatr Narodowy w Pradze wystawił jego balet Istar.
Od 1923 do 1940 przebywał w Paryżu[1] gdzie zainteresował się muzyką Igora Strawinskiego, Grupy Sześciu, ekspresjonizmem oraz jazzem[2], a także utrzymywał kontakty z miejscowymi muzykami, m.in. z Albertem Rousselem[1]. W tym czasie swoimi utworami zwrócił uwagę m.in. Siergieja Kusewickiego.
Po wybuchu II wojny światowej pomagał emigrantom z Protektoratu Czech i Moraw przybyłym do Francji[2], zaś po kampanii francuskiej zamieszkał w Stanach Zjednoczonych[1][2]. Po zakończeniu wojny zaproponowano mu posadę wykładowcy w praskim konserwatorium, której nie objął ze względu na stan zdrowia oraz sytuację polityczną w Czechosłowacji. W 1953 i 1956 uzyskał stypendium Guggenheima[5].
Po powrocie do stolicy Francji przeniósł się do Nicei, a następnie do Szwajcarii. Zmarł w Pratteln 28 sierpnia 1959[1][2] z powodu raka żołądka. W 1989 jego ciało przewieziono do Polički[2].
W 1991 roku został pośmiertnie odznaczony Orderem Tomáša Garrigue Masaryka II klasy[6].
Wybrane utwory[2]
- Istar (balet)
- Kukiełka (cykl utworów fortepianowy)
- La jazz
- Suita jazzowa
- Kot (balet)
- Špalíček (balet)
- II Kwartet smyczkowy
- Koncert podwójny na dwie orkiestry smyczkowe, fortepian i kotły
- Concerto grosso na orkiestrę kameralną
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p Kański 1973 ↓, s. 525.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Furtak 2015 ↓.
- ↑ Suchora 2012 ↓.
- ↑ Robert C. Simon, Bohuslav Martinů. A Research and Information Guide, Routledge 2014, s. 87.
- ↑ John Simon Guggenheim Memorial Foundation | Bohuslav Martinů (ang.). W: gf.org [on-line]. John Simon Guggenheim Memorial Foundation. [dostęp 2016-01-07].
- ↑ Seznam vyznamenaných, Pražský hrad [dostęp 2022-02-17] (cz.).
Bibliografia
- Józef Kański: Przewodnik operowy. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1973.
- Karol Furtak. Introwertyk i jego język. „Twoja Muza”, 2015. Adam Wojciechowski. Twoje Zdrowie. ISSN 17317975 (pol.).
- Stanisław Suchora. Operowy Dzień Świstaka. „Ruch Muzyczny”, 2012. Olgierd Pisarenko. Instytut Książki. ISSN 00359610 (pol.).
Linki zewnętrzne
- ISNI: 0000 0001 2130 5514
- VIAF: 44485757
- LCCN: n80122955
- GND: 118578413
- NDL: 00986232
- LIBRIS: 64jlktwq13v06l6
- BnF: 138971583
- SUDOC: 030186447
- SBN: TO0V074334
- NLA: 35652196
- NKC: jk01080381
- BNE: XX4581664
- NTA: 070827052, 297771663, 296129321
- BIBSYS: 90124754
- CiNii: DA06021852
- Open Library: OL433537A, OL4725817A, OL5284264A
- PLWABN: 9810597371905606
- NUKAT: n2002070540
- J9U: 987007295891505171
- PTBNP: 141148
- CANTIC: a1031278x
- LNB: 000073228
- NSK: 000080961
- CONOR: 30083171
- KRNLK: KAC199617897
- LIH: LNB:LC7;=qP
- RISM: pe30092459
- WorldCat: lccn-n80122955
Media użyte na tej stronie
Baretka: Order Tomáša Garrigue Masaryka II Klasy – Republika Czeska (od 1994).
Autor: Miaow Miaow, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Bohuslav Martinů (Czech composer) pronounced in Czech by a speaker from Central Bohemia.
Autor: Nieznany , Licencja: CC BY-SA 3.0 cz
Portrait of Bohuslav Martinů laughing, U.S.A. Darien 1943
Autor: Palickap, Licencja: CC BY-SA 3.0
Zlín, Czech Republic. Congress Center.
Símbolo de un registro de audio (viñeta).
The church tower in Polička where Bohuslav Martinů was born