Bolesław Jabłoński (poeta)

Bolesław Jabłoński

Bolesław Jabłoński, portret Jana Vilimka
Imię i nazwisko	Karel Tupý
Data i miejsce urodzenia	14 stycznia 1813 Kardašova Řečice
Data i miejsce śmierci	27 lutego 1881 Zwierzyniec (obecnie Kraków)
Narodowość	czeska
Język	czeski, polski
Dziedzina sztuki	literatura
Epoka	romantyzm

Pomnik Bolesława Jabłońskiego
w Kardašovej Řečice odsłonięty w 1886 roku

Klasztor norbertanek na Zwierzyńcu

Grób Bolesława Jabłońskiego na Cmentarzu Wyszehradzkim w Pradze

Bolesław Jabłoński, Boleslav Jablonský, właśc. Karel Tupý, imię klasztorne: Eugen (Eugeniusz) Tupý (ur. 14 stycznia 1813 w Kardašovej Řečice, zm. 27 lutego 1881 w Zwierzyńcu, obecnej dzielnicy Krakowa) – czeski poeta, ksiądz katolicki, norbertanin, rzecznik niepodległości Czech i zbliżenia polsko-czeskiego. Jego poezja jest zaliczana do nurtu romantycznego w literaturze czeskiej.

Życiorys

Po ukończeniu gimnazjum w Jindřichowym Hradcu studiował filozofię w Pradze. Wstąpił do klasztoru na Strahowie, gdzie przyjął swój literacki pseudonim.

Po otrzymaniu święceń kapłańskich, w latach 1843–1847 pracował jako ksiądz w Radonicach nad Ochrzą. W tym czasie opublikował wiele wierszy, które zostały opublikowane m.in. w tomikach Písně milosti i Moudrost otcovská. Były to w tym czasie jedne z najważniejszych przykładów czeskiej poezji patriotycznej i dydaktycznej.

W 1847 roku został mianowany administratorem klasztoru na Zwierzyńcu (obecnie dzielnica Krakowa), którego później został proboszczem. W 1865 roku poświęcił nowy cmentarz, założony na gruntach klasztornych, wzdłuż drogi wiodącej ku Kopcowi Kościuszki. Ten fakt zapisano na tytułowej stronie parafialnej księgi zmarłych: Die decima quarta septembris 1865 ego Eugenius Tupy, praepositus Zwierzynoensis, Vicedecanus urbis, benedixi novum coemeterium parachiale, a quo die corpora defunctorum in eodem sepeliuntur^[1]. Ksiądz Tupy przez 33 lata mieszkał na Zwierzyńcu; pisywał również wiersze w języku polskim, m.in. był autorem pieśni nadwiślańskiej^[2].

Ostatni raz przebywał w Czechach w 1879 roku. Był wtedy uznanym poetą, entuzjastycznie witanym przez tłumy. Na prośbę, by powrócił do Czech, odpowiedział: Polacy mnie także polubili i nie puściliby mnie, dlatego zakończę życie w pośród nich^[3].

Został pochowany na cmentarzu przyklasztornym, jednak jego szczątki zostały przeniesione później (między rokiem 1881 a 1886) na Cmentarz Wyszehradzki w Pradze.

Doktorat na temat korespondencji Bolesława Jabłońskiego napisał Jerzy Śliziński.

Upamiętnienie

23 listopada 1913 roku na kościele PP. Norbertanek na Zwierzyńcu w setną rocznicę urodzin odsłonięto tablicę pamiątkową. Powstała ona dzięki staraniom kolonii czeskiej. Znalazł się na niej napis:

„Tu pracował i umarł Bolesław Jablonsky (Kar. Eug. Tupy) poeta czeski. 1813–1881 Czeska Beseda Stow. Jablonsky w Krakowie. 1913”^[4].

Przypisy

Bibliografia

• Čeští spisovatelé 19. a počátku 20. století. Praga: Československý spisovatel, 1982, s. 112–113. (cz.).
• Felix Vodička (red.): Dějiny české literatury. 2., Literatura národního obrození. Wyd. 1. Praga: Československá akademie věd, 1960, s. 616. (cz.).
• Vladimír Forst i in.: Lexikon české literatury: osobnosti, díla, instituce. 2/I. H–J. Praga: Academia, 1993, s. 429–431. ISBN 80-200-0468-8. (cz.).
• Zdenka Maršíková: Těžko jest slavíku: monografie básníka Jablonského: vydáno k 200. výročí narození básníka Boleslava Jablonského. Jindřichův Hradec: Muzeum Jindřichohradecka, 2012. ISBN 978-80-86227-46-7. (cz.).