Bolesław Kowalski (żeglarz)

Bolesław Kowalski
Bolo
Ilustracja
Bolesław Kowalski
Data i miejsce urodzenia

4 marca 1928
Lublin

Data i miejsce śmierci

2 września 2015
Warszawa

Zawód, zajęcie

prawnik
publicysta

Narodowość

polska

Alma Mater

Uniwersytet Wrocławski

Odznaczenia
POL Medal Za Szczególne Zasługi dla Żeglarstwa Polskiego BAR.svg
Tablica na Skwerze Kapitanów w Szczecinie upamiętniająca 50. rocznicę powstania Bractwa Wybrzeża – Mesy Kaprów Polskich z wizerunkiem Bolesława Kowalskiego

Bolesław Kazimierz Kowalski ps. Bolo (ur. 4 marca 1928 w Lublinie, zm. 2 września 2015 w Warszawie[1]) – polski prawnik, żeglarz, jachtowy kapitan żeglugi wielkiej, organizator i dowódca naukowo-badawczych żeglarskich wypraw m.in. na s/y Dar Opola na Morze Czerwone i Morze Śródziemne i na s/y Śmiały dookoła Ameryki Południowej, Starszy Koła Seniorów PZŻ, wieloletni Kapitan Mesy Kaprów Polskich (Bractwo Wybrzeża).

Życiorys

Urodził się w Lublinie w roku 1928 – jego dzieciństwo przypadło na okres II wojny światowej. Po wojnie studiował prawo na Uniwersytecie Wrocławskim i zaczął uprawiać żeglarstwo (od 1945). Zdobył stopień jachtowego kapitana żeglugi wielkiej (1957), kapitana motorowodnego, sternika lodowego, sędziego klasy państwowej i instruktora żeglarstwa. W roku 1959 zorganizował pierwszą w Polsce żeglarską wyprawę naukowo-badawczą na Morze Czerwone i Morze Śródziemne. W latach 1959–1960 poprowadził rejs na Darze Opola, przebywając 8055 mil morskich. W roku 1961 odbył na jachcie „Sawa" (jacht drewniany typu Conrad II, długość 11,40 m, szerokość 2,68 m, powierzchnia żagli 50 m³, silnik spalinowy o mocy 7 KM[2]) pierwszy w powojennej Polsce samotny rejs morski (SzczecinGdynia)[3].

Kolejna wyprawa żeglarsko-naukowa – rejs s/y Śmiały dookoła Ameryki Południowej (1965–1966) – została zorganizowana przez Bolesława Kowalskiego z inicjatywy i przy pomocy Bronisława Siadka (dziennikarze i pasjonaci żeglarstwa). Kierownictwo naukowe objęli naukowcy z Polskiego Towarzystwa Geograficznego. W rejsie uczestniczył m.in. Krzysztof Baranowski (Trybuna Ludu), który wspominał okoliczności swego przyjęcia do załogi[4]:

Wprosiłem się na rejs próbny jako dziennikarz. Jako kapitan nie mogłem się zabrać, bo kapitanem był niezwykle srogi Bolesław Kowalski, jedna z największych postaci w polskim żeglarstwie.

W czasie tego rejsu zachowanie młodego kandydata na kuka – niezgodne ze zwyczajami na pokładzie – zostało tak ostro potraktowane przez kapitana Kowalskiego, że chłopak z rejsu zrezygnował. Krzysztof Baranowski opowiadał:

…skoro brakuje im kucharza, to, mimo że w życiu nie gotowałem, nie umiem, nie cierpię, mówię: ja wam będę gotował. Załoga podeszła do mojej deklaracji bardzo ostrożnie. Ale proszę państwa, jak się człowiek spręży, to może dokonać cudów.

W czasie właściwego rejsu (lipiec 1965 – październik 1966) przepłynięto przez 3 morza i 2 oceany, w tym przez Kanał Kiloński, Wyspy Kanaryjskie, Cieśninę Magellana, kanały Patagonii, Kanał Panamski i ponownie przez wody Europy. Załoga odwiedziła Argentynę, Chile, Peru, Panamę i Bahamy, realizując programu naukowy. Obejmował on m.in. pobieranie próbek wody w strefie nerytycznej i planktonu morskiego, badania bilansu energii promieniowania słonecznego w różnych strefach klimatycznych, badania z dziedziny hydrologii, glacjologii, medycyny morskiej (m.in. ochładzanie się ciała ludzkiego w różnych warunkach pogodowych)[5].

Podczas pobytu „Śmiałego” w Valparaíso (19 maja 1966) doszło do ważnego spotkania kapitana z przedstawicielami działającego tam „La Hermandad de la Costa” („Bractwa Wybrzeża”). Członkowie załogi zostali uroczyście przyjęci do Bractwa, z numerami 1–6 w powstającym Bractwie Polskim (Mesa Kaprów Polskich)[6]. W kolejnych dziesięcioleciach Polacy byli jedynymi Braćmi za żelazną kurtyną. W czasie drogi powrotnej przez Atlantyk na Śmiałym przeprowadzono demokratyczne wybory – Kapitanem Polskiego „La Hermandad de la Costaza” został Jerzy Knabe (2)[7]. Bolesław Kowalski jest we władzach Mesy Kaprów Polskich przewodniczącym Rady Braci Starszych[8].

W kolejnych latach Bolesław Kowalski kontynuował działalność szkoleniową, organizacyjną i publicystyczną, organizował następne rejsy szkoleniowe i wyprawy, pisał książki, m.in. o kolejnych wyprawach. Od roku 1989 przebudował wyeksploatowany dębowy kuter na własny s/y „Radwan", na którym żeglował, najczęściej po Morzu Śródziemnym (1993–1998).

Publikacje (wybór)

Bolesław Kowalski był autorem opracowań szkoleniowych i książek o wyprawach żeglarskich, m.in.:

Był aktywny w żeglarskich portalach internetowych, m.in. portalu S@il-ho!, prowadzonym przez Jerzego Kulińskiego, który w latach 2004–2005 pisał m.in.[12][13]:

J.kpt.ż.w. (od 1957 r) Bolesław "Bolo" K. Kowalski, postać barwna, legendarny kapitan s/y "Śmiały" w rejsie (1965) dookoła Ameryki Południowej, armator żaglowca „Radwan”, długoletni wódz Mesy Kaprów Polskich (Topór), Starszy Koła Seniorów PZŻ wziął udział w Jubileuszowym Sprawozdawczym sejmiku PZŻ. Jak ten sejmik odebrał przeczytacie po kliknięciu „więcej”.

Jerzy Kuliński, 2004

Wielki to honor dla mnie, że legendarny, stary, opisywany w „Historii żeglarstwa polskiego” kapitan Bolesław K. „Bolo” Kowalski] wybrał akurat moje okienko do przedstawienia swojej opinii na temat tego co teraz PZŻ wyprawia „na odcinku nowego sposobu patentowania żeglarzy”

Jerzy Kuliński, 2005

Odznaczenia i wyróżniania[3]

  • 1966 – Zasłużony Działacz Żeglarstwa Polskiego
  • 1969 – Zasłużony Pracownik Morza (srebrna)
  • 1974 – Złota Odznaka 50-lecia Yacht Klubu Polski
  • 1998 – La Hermandad de la Costa de Chile, Kawaler tytułu „Gentil Hombre de Mar”[7]
  • 1999 – Medal „Za szczególne zasługi dla żeglarstwa polskiego”
  • 2001 – Medal Szlachectwa Morza
  • 2002 – Kawaler Kaperskiego Topora Bojowego[7]
  • 2003 – Międzynarodowa Nagroda Conrady – Indywidualności Morskie[14]
  • 2012 – Tablica pamiątkowa w Alei Żeglarzy w Nowym Warpnie

Przypisy

  1. Jerzy Knabe: Zmarł kpt. Bolesław K. Kowalski. 2015-09-03. [dostęp 2015-09-05].
  2. Opis s/y Sawa. [w:] Orzeczenie Izby Morskiej w Szczecinie. Wejście s/y Sawa na mieliznę w rejonie wyspy Saaremaa na Morzu Bałtyckim w dniu 10 września 1976 r [on-line]. www.prim-it.pl, 1977-04-14. [dostęp 2013-02-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (pol.).
  3. a b Wojciech Jacobson i Bolesław Kowalski w Alei Żeglarzy w Nowym Warpnie. [w:] Sailnews Polska [on-line]. www.portalzeglarski.com, 30.08.12. [dostęp 2013-02-26]. (pol.).
  4. Samotny żeglarz. [w:] Wieści Podwarszawskie – wydanie internetowe nr 16 [on-line]. www.wiesci.wolomin.com, 2004-04-16. [dostęp 2016-07-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2004-06-07)]. (pol.).
  5. Jan W. Zamorski: „Z Marią przez życie i oceany”. Opowieści kapitana Ludomira Mączki. Rozdz. V. Toronto: White-Red Anchor Publishing, 2010, s. 71–86. ISBN 0-9731383-0-2.
  6. Bracia (fot.). [w:] Strona internetowa Bractwa Wybrzeża [on-line]. www.hermandaddelacosta.pl. [dostęp 2018-06-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (pol.).
  7. a b c Mesa Kaprów Polskich. [w:] Strona internetowa Bractwa Wybrzeża [on-line]. www.hermandaddelacosta.pl. [dostęp 2013-02-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (pol.).
  8. Władze Centralne Bractwa Wybrzeża. [w:] Strona internetowa Bractwa Wybrzeża [on-line]. www.hermandaddelacosta.pl. [dostęp 2013-02-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-03-28)]. (pol.).
  9. B. Kowalski, T. Szpakowski: Żeglarskie vademecum. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej (na zlec. Ligi Przyjaciół Żołnierza, 1957.
  10. Kowalski, Bolesław Kazimierz: Gdynia : Wydawnictwo Morskie, 1962. [w:] System Biblioteczny Biblioteki Publicznej w Izabelinie [on-line]. Wydawnictwo Morskie, Gdynia, 1962. [dostęp 2013-02-26]. (pol.).
  11. Bolesław K. Kowalski: Wyprawa Śmiały: wspomnienia nad dziennikami jachtu. [w:] Sail-ho! Portal Żeglarski [on-line]. Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, 1979. [dostęp 2013-02-26]. (pol.).
  12. Bolesław Kowalski (wprow. Jerzy Kuliński): Nasz żeglarski areopag. www.sail-ho.pl, 2004-04-01. [dostęp 2016-07-31]. (pol.).
  13. Jerzy Kuliński: Kapitan Bolesław Kowalski – Patenty są nieuniknione. [w:] Sail-ho! Portal Żeglarski [on-line]. www.sail-ho.pl, 2005-10-06. [dostęp 2016-07-31]. (pol.).
  14. Dotychczasowi laureaci Nagrody Conrada. [w:] Strona internetowa Pomorskiego Okręgowego Związku Żeglarskiego [on-line]. www.pozz.org.pl. [dostęp 2017-05-22]. (pol.).

Media użyte na tej stronie

Smialy B.Kowalski.jpg
Kapitan Bolesław Kowalski
Bractwo Wybrzeża – Mesa Kaprów Polskich (tablica).jpg
Autor: Kapitel, Licencja: CC BY-SA 4.0
Tablica na Skwerze Kapitanów w Szczecinie (Łasztownia) poświęcona Bractwu Wybrzeża – Mesie Kaprów Polskich
POL Medal Za Szczególne Zasługi dla Żeglarstwa Polskiego BAR.svg
Baretka:Medal Za Szczególne Zasługi dla Żeglarstwa Polskiego