Bolesław Mieszkowic

(c) ​wikipedia user Zuber, CC-BY-SA-3.0

Wielkopolska za czasów Mieszka Starego

Bolesław Mieszkowic (kujawski) (ur. w 1159, zm. 13 września 1195 nad Mozgawą) – książę kujawski w latach 1186 lub 1194-1195.

Okres młodości

Bolesław był trzecim pod względem starszeństwa synem Mieszka III Starego, najstarszym z jego drugiego małżeństwa z ruską księżniczką Eudoksją, prawdopodobnie córką wielkiego księcia kijowskiego Izasława II.

Bolesław od chwili swoich urodzin był kreowany na głównego następcę ojca w Wielkopolsce, działo się to zwłaszcza od momentu gdy Mieszko III został po śmierci Bolesława Kędzierzawego w 1173 księciem krakowskimi i zwierzchnim całej Polski.

Bunt możnych

W 1177 rządy silnej ręki Mieszka III doprowadziły do wybuchu buntu możnych krakowskich, którzy przywołali na tron Kazimierza Sprawiedliwego. Jednocześnie do spisku przyłączył się też najstarszy syn księcia wielkopolskiego z pierwszego małżeństwa - Odon poznański, który poczuł się zagrożony w związku z faworyzowaniem przez Mieszka III dzieci z małżeństwa z Eudoksją. Bunt wybuchły w Wielkopolsce w 1177 lub 1179 całkowicie zaskoczył Mieszka, który był zmuszony ratować się ucieczką z Bolesławem i jego młodszym rodzeństwem Mieszkiem i Władysławem z kraju. Książę przez Racibórz, Czechy i Niemcy znalazł wówczas schronienie u swojego zięcia Bogusława I.

Małżeństwo z Dobrosławą

Władzę nad Wielkopolską Mieszko III Stary, dzięki pomocy pomorskiej odzyskał w 1181. Książę nie wydzielił wówczas swoim dorosłym już synom dzielnic usiłując ich wciągnąć do własnych planów politycznych skupionych wokół kwestii odzyskania Krakowa. W tym też zapewne celu Bolesław został zeswatany z Dobrosławą córką księcia dymińskiego Kazimierza I (rodowód księżniczki nie jest zupełnie pewny, według innych była to córka księcia pomorskiego Racibora I).

Objęcie władzy nad Kujawami

W 1186 zmarł nie pozostawiając następcy książę mazowiecki Leszek. Jego dzielnicę przejął wówczas najmłodszy brat Mieszka Starego Kazimierz Sprawiedliwy. Część historyków przypuszcza, że już w tym momencie część jego władztwa - Kujawy opanował Mieszko III Stary przekazując nowy nabytek w ręce syna Bolesława (drugim alternatywnym wyjściem jest opanowanie Kujaw dopiero w 1194 po śmierci Kazimierza Sprawiedliwego).

Namiestnictwo krakowskie

Kolejną ważną datą w życiu Bolesława był rok 1191, kiedy ojciec księcia korzystając z zaangażowania Kazimierza Sprawiedliwego na Rusi zagarnął Kraków. Wtedy też z nieznanych przyczyn Mieszko Stary nie objął osobiście rządów w stolicy, tylko powierzył je Bolesławowi. Rządy Mieszkowica, jako namiestnika w Krakowie nie trwały zbyt długo, gdyż jeszcze w 1191 władzę nad stolicą Małopolski odzyskał Kazimierz Sprawiedliwy biorąc przy okazji bratanka do niewoli. Zwycięski władca postąpił jednak wtedy wspaniałomyślnie szybko wypuszczając Bolesława na wolność (źródła jednoznacznie nie informują, który z synów Mieszka III uczestniczył w tych wydarzeniach - równie dobrze mogło chodzić o Mieszka Młodszego).

Wyprawa przeciw wojewodzie

5 maja 1194 zmarł książę krakowski Kazimierz II Sprawiedliwy zostawiając jako swoich następców dwójkę nieletnich synów. Nadarzającą się okazję do odzyskania władzy zwierzchniej próbował wykorzystać Mieszko Stary wyruszając w roku następnym wraz z synem Bolesławem, na czele oddziałów wielkopolskich i kujawskich przeciwko rządzącemu Małopolską w imieniu Leszka Białego i Konrada mazowieckiego, wojewodzie Mikołajowi.

Śmierć księcia

Bolesław Mieszkowic zginął 13 września 1195 w bitwie nad Mozgawą "przeszyty dzidą". Został pochowany zapewne w kolegiacie św. Pawła Apostoła w Kaliszu^[1].

Rodzina

Małżeństwo i potomstwo

Bolesław Mieszkowic z Dobrosławą miał prawdopodobnie dwoje lub troje dzieci^[2]:

• Wierzchosławę ? (ur. przed 1195, zm. 2 stycznia po 1212) – mniszkę w klasztorze norbertanek w Strzelnie, uważaną niekiedy za córkę Bolesława Kędzierzawego.
• Audację Małgorzatę (Eudoksję) (ur. najp. 1196, zm. 1270) – żonę Henryka I, hrabiego zwierzyńskiego,
• NN, córkę (ur. najp. 1196, zm. po 18 grudnia 1256) – żonę Jaksy I, pana na Choćkowie^[3][4].

Genealogia

Zobacz też

• Piastowie wielkopolscy

Przypisy

Bibliografia

• Balzer O., Genealogia Piastów, wyd. II, Wydawnictwo Avalon, Kraków 2005, ISBN 83-918497-0-8.
• EdwardE. Rymar EdwardE., Rodowód książąt pomorskich, Szczecin: Książnica Pomorska, 2005, ISBN 83-87879-50-9, OCLC 69296056 .
• Szymański J.W., Książęcy ród Gryfitów, Goleniów – Kielce 2006, ISBN 83-7273-224-8.

Literatura dodatkowa

• Zofja Kozłowska-Budkowa: Bolesław. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 2: Beyzym Jan – Brownsford Marja. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1936, s. 262. Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989, ISBN 83-04-03291-0