Bolesław Mozołowski

Bolesław Mozołowski
Ilustracja
Bolesław Mozołowski jako więzień KL Auschwitz w 1942
Data i miejsce urodzenia

23 lipca 1886
Sanok

Data i miejsce śmierci

10 kwietnia 1942
Auschwitz

Zawód, zajęcie

prawnik

Narodowość

polska

Tytuł naukowy

doktor praw

Edukacja

C. K. Gimnazjum w Sanoku

Alma Mater

Uniwersytet Lwowski

Stanowisko

sędzia

Rodzice

Wiktor

Krewni i powinowaci

Józef (stryj), Stefan, Włodzimierz (kuzyni)

Odznaczenia
Medal Niepodległości

Bolesław Alfred Mozołowski (ur. 23 lipca 1886 w Sanoku, zm. 10 kwietnia 1942 w Auschwitz) – doktor praw, sędzia.

Życiorys

Bolesław Alfred Mozołowski[1] urodził się 23 lipca 1886 w Sanoku[2] w rodzinie wyznania greckokatolickiego, jako syn Wiktora (radny miejski[3], działacz sokoli i społeczny w Sanoku, bibliotekarz Czytelni Mieszczańskiej, właściciel antykwarni[4], kupiec[5][6]) i Felicji z domu Pająk[7][8]. Miał siostrę Helenę Aldonę (ur. 1890[7], od 1912 zamężna z Janem Jakubowskim, asystentem Politechniki Lwowskiej)[9], brata Zdzisława (ur. 1892)[6]. Był bratankiem Józefa, kuzynem Stefana i Włodzimierza Mozołowskich.

W 1904 zdał z odznaczeniem egzamin dojrzałości w C. K. Gimnazjum w Sanoku (w jego klasie byli m.in. Zdzisław Adamczyk, Stanisław Charzewski, Witold Fusek, Bronisław Praszałowicz, Kazimierz Świtalski, Zygmunt Tomaszewski)[10][11][12][13]. Będąc studentem prawa uchwałą Rady Miejskiej w Sanoku z około 1906/1907 został uznany przynależnym do gminy Sanok[1]. Ukończył studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Lwowskiego uzyskując stopień doktora praw[14][8]. Od początku studiów był członkiem Czytelni Akademickiej we Lwowie[15]. W 1912 jako praktykant sądowy został mianowany przez C. K. Sąd Krajowy we Lwowie auskultantem[16]. Od około 1913 był auskultantem przy C. K. Sądzie Obwodowym w Sanoku (analogicznie B. Praszałowicz, Z. Tomaszewski, Władysław Żarski, Michał Drwięga)[17].

Był członkiem sanockiego gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” od 1906, 1912[18][19]. Przed 1914 w Sanoku działał w organizacjach niepodległościowych: „Armii Polskiej” (w 1912 ukończył kurs podoficerski[20]; (wraz z nim działali m.in. Bronisław Praszałowicz, Jan Sadowski, Józef Smoleń, Edward Zegarski) oraz VII Drużynie Strzeleckiej[21][22]. Po decyzji władz naczelnych Związku Polskich Towarzystw Gimnastycznych „Sokół” o militaryzacji związku w postaci tworzenia Stałych Drużyn Sokolich (także jako Sokole Drużyny Polowe) także w Sanoku w ramach sanockiego gniazda „Sokoła” powstała Stała Drużyna Sokola 29 czerwca 1913, jej komendantem został kpt. Franciszek Stok, a instruktorami szkolenia m.in. Bronisław Praszałowicz i Bolesław Mozołowski[23][24].

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości wstąpił do służby sądowniczej II Rzeczypospolitej. Jako aplikant 22 lipca 1919 został mianowany sędzią zapasowym w IX klasie rangi w okręgu Sądu Zapasowego we Lwowie (analogicznie B. Praszałowicz i W. Żarski)[25]. W grudniu 1919 został mianowany asesorem sądowym przy Sądzie Powiatowym w Wejherowie[26], a wiosną 1920 mianowany tamże sędzią powiatowym[27]. W połowie 1920 został sędzią Sądu Powiatowego w Pucku[28][29]. W 1921 został mianowany sędzią powiatowym w Chełmnie[30]. W późniejszych latach ponownie był sędzią Sądu Powiatowego w Pucku (ok. 1927-1928)[31][32], potem sędzią i naczelnikiem Sądu Grodzkiego w Pucku (ok. 1929)[33], następnie od 7 czerwca 1929 sędzią Sądu Okręgowego w Toruniu (do ok. 1930-1931)[34][35][36], sędzią Sądu Apelacyjnego w Toruniu (ok. 1932-1934)[37][38][39], po czym był sędzią Sądu Apelacyjnego w Poznaniu (ok. 1934-1939)[40][41][42][43][44][45][46].

Pod koniec lat 20. był członkiem Towarzystwa Naukowego w Toruniu[47]. W latach 30. należał do Koła w Poznaniu Zrzeszenia Sędziów i Prokuratorów Rzeczypospolitej Polskiej[48].

9 stycznia 1932 został odznaczony przez prezydenta RP Ignacego Mościckiego Medalem Niepodległości za pracę w dziele odzyskania niepodległości[49]. Jego żoną była Felicita z domu Słonimska[8].

Po wybuchu II wojny światowej 1939 został wysiedlony przymusowo z Poznania do Sandomierza[14][8]. W tym mieście w połowie marca 1942 został aresztowany przez Niemców[14][8]. Był przetrzymywany w Radomiu[8]. 28 marca 1942 został osadzony w niemieckim obozie koncentracyjnym Auschwitz, otrzymując obozowy numer więźnia 27449[2]. Tam poniósł śmierć 10 kwietnia 1942[14][2].

Upamiętnienie na Mauzoleum w Sanoku

Upamiętnienie

Podczas „Jubileuszowego Zjazdu Koleżeńskiego b. Wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej Matury” 21 czerwca 1958 nazwisko Bolesława Mozołowskiego zostało wymienione w apelu poległych w gronie ofiar umęczonych w obozie oświęcimskim i innych obozach na ziemi niemieckiej[50] oraz na ustanowionej w budynku gimnazjum tablicy pamiątkowej poświęconej poległym i pomordowanym absolwentom gimnazjum[51].

W 1962 Bolesław Mozołowski został upamiętniony wśród innych osób wymienionych na jednej z tablic Mauzoleum Ofiar II Wojny Światowej na obecnym Cmentarzu Centralnym w Sanoku.

Na cmentarzu św. Pawła w Sandomierzu ustanowiono upamiętnienie symboliczne Bolesława Mozołowskiego (ponadto został upamiętniony jego krewny, Cyprian Mozołowski, ur. 1926, zm. 1945, zmarły tragicznie podczas robót przymusowych w III Rzeszy)[52][8].

Przypisy

  1. ↑ a b Księga przynależnych do gminy Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. s. 314 (poz. 6).
  2. ↑ a b c Informacje o więźniach. Bolesław Mozołowski. auschwitz.org. [dostęp 2019-02-22].
  3. ↑ Edward Zając: Obywatele Honorowi Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 2002, s. 52, 64, 71, 79. ISBN 83-909787-8-4.
  4. ↑ CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1896/1897 (zespół 7, sygn. 22). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 38.
  5. ↑ CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1901/1902 (zespół 7, sygn. 29). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 585.
  6. ↑ a b CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1902/1903 (zespół 7, sygn. 32). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 36.
  7. ↑ a b Księga chrztów 1882–1892. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 290 (poz. 9).
  8. ↑ a b c d e f g Jerzy Dębski. 21. Bolesław Mozołowski. „Krakowskie Zeszyty Sądowe”. Dodatek do nr 3/17: Sędziowie polscy uwięzieni w KL-Auschwit, s. 38-39, 2017. 
  9. ↑ Księga małżeństw rz. kat. Sanok (1905–1912). Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku / (zespół 491, sygn. 21). AP Rzeszów – O/Sanok. s. 111 (poz. 6).
  10. ↑ 23. Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1903/1904. Sanok: 1904, s. 43.
  11. ↑ Kronika. „Gazeta Sanocka”, s. 3, Nr 27 z 2 lipca 1904. 
  12. ↑ Kronika. „Gazeta Lwowska”, s. 4, Nr 166 z 22 lipca 1904. 
  13. ↑ Absolwenci. 1losanok.pl. [dostęp 2016-03-23]. (pol.).
  14. ↑ a b c d Sandomierskie ofiary terroru niemieckiego w latach 1939-1945. Bolesław Mozołowski. sandomierskiecentrumpamieci.wordpress.com. [dostęp 2020-04-27].
  15. ↑ Sprawozdanie Czytelni Akademickiej we Lwowie za rok administracyjny 1904/5. Lwów. s. 25.
  16. ↑ Kronika. Mianowania. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 3, Nr 44 z 3 listopada 1912. 
  17. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: 1914, s. 142.
  18. ↑ Paweł Sebastiański, Bronisław Kielar: Wykazy członków Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku. W: 125 lat sanockiego „Sokoła” 1889–2014. Sanok: Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Sanoku, 2014, s. 146, 148. ISBN 978-83-939031-1-5.
  19. ↑ Członkowie TG „Sokół” w Sanoku 1889–1946. sokolsanok.pl, 29 listopada 2009. [dostęp 2014-11-16].
  20. ↑ Alojzy Zielecki. Polski ruch niepodległościowy w Sanoku i regionie na tle wydarzeń krajowych przełomu XIX i XX wieku. „Rocznik Sanocki”. IX, s. 198, 2006. Towarzystwo Przyjaciół Sanoka i Ziemi Sanockiej. ISSN 0557-2096. 
  21. ↑ Przedwojenne organizacje wojskowe w Sanoku. W: Jednodniówka wydana z racji jubileuszu 25-lecia istnienia i działalności Związku Strzeleckiego na terenie Sanoka i ziemi sanockiej 1908–1933. Sanok: 21 maja 1933, s. 33.
  22. ↑ Alojzy Zielecki, Rozwój ruchu niepodległościowego, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995. s. 475.
  23. ↑ Alojzy Zielecki, Rozwój ruchu niepodległościowego, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 480.
  24. ↑ Działalność patriotyczna TG „Sokół” w Sanoku. sokolsanok.pl, 7 grudnia 2009. [dostęp 2014-07-02].
  25. ↑ Ruch służbowy. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Sprawiedliwości”. Nr 7, s. 272, 20 sierpnia 1919. 
  26. ↑ Ruch służbowy. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Byłej Dzielnicy Pruskiej”. Nr 4, s. 78, 30 stycznia 1920. 
  27. ↑ Ruch służbowy. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Byłej Dzielnicy Pruskiej”. Nr 38, s. 760, 27 lipca 1920. 
  28. ↑ Ruch służbowy. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Byłej Dzielnicy Pruskiej”. Nr 63, s. 1017, 12 października 1920. 
  29. ↑ Zbiór rozporządzeń i okólników Ministerstwa byłej Dzielnicy Pruskiej z r. 1920 mających zasadnicze znaczenie dla wymiaru sprawiedliwości. Poznań: 1921, s. 491.
  30. ↑ Ruch służbowy. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Sprawiedliwości”. Nr 9, s. 159, 1 maja 1921. 
  31. ↑ Kalendarz Sądowy na Rok 1927. Warszawa: 1927, s. 164.
  32. ↑ Kalendarz Sądowy na Rok 1928. Warszawa: 1928, s. 89.
  33. ↑ Kalendarz Sądowy na Rok 1929. Warszawa: 1929, s. 139.
  34. ↑ Ruch służbowy w sądownictwie. „Ruch Służbowy. Dodatek do Dziennika Urzędowego Ministerstwa Sprawiedliwości”. Nr 18, s. 128, 13 sierpnia 1929. 
  35. ↑ Kalendarz Sądowy na Rok 1930. Warszawa: 1930, s. 111.
  36. ↑ Kalendarz Sądowy na Rok 1931. Warszawa: 1931, s. 93.
  37. ↑ Kalendarz Sądowy na Rok 1932. Warszawa: 1932, s. 97.
  38. ↑ Kalendarz Sądowy na Rok 1933. Warszawa: 1933, s. 103.
  39. ↑ Tadeusz Pietrykowski: Sąd Apelacyjny w Toruniu 1920-1933. Toruń: Oddział Pomorski Zrzeszenia Sędziów i Prokuratorów Rzeczypospolitej Polskiej / Towarzystwo Prawnicze w Toruniu, 1934, s. 27.
  40. ↑ Kalendarz Informator Sądowy na Rok 1934. Warszawa: 1934, s. 124.
  41. ↑ Kalendarz Sądowy na Rok 1935. Warszawa: 1935, s. 143.
  42. ↑ Kalendarz Sądowy na Rok 1936. Warszawa: 1936, s. 145.
  43. ↑ Kalendarz Informator Sądowy na Rok 1937. Warszawa: 1937, s. 149.
  44. ↑ Kalendarz Informator Sądowy na Rok 1938. Warszawa: 1938, s. 183.
  45. ↑ Kalendarz Sądowy na Rok 1939. Warszawa: 1939, s. 188.
  46. ↑ Maria Myćka-Kril: Dorobek nauczycieli i uczniów Gimnazjum w Sanoku. W: Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888–1958. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958, s. 96.
  47. ↑ Spis członków. W: Zapiski Towarzystwa Naukowego w Toruniu. Toruń. s. 358, seria: Tom VII, Nr 12 za IV kwartał 1928.
  48. ↑ Sprawozdanie Zarządu Głównego Zrzeszenia Sędziów i Prokuratorów Rzeczypospolitej Polskiej za rok 1935/1936. Warszawa: 1936, s. 43.
  49. ↑ M.P. z 1932 r. nr 12, poz. 16.
  50. ↑ Józef Stachowicz: Diariusz zjazdu. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 70.
  51. ↑ Zjazd w fotografii. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 230.
  52. ↑ śp. Bolesław Mozołowski. polski-cmentarz.com. [dostęp 2014-07-02].

Media użyte na tej stronie

Mausoleum in Sanok, Mozołowski, Mueller.jpg
Autor: Lowdown, Licencja: CC BY-SA 3.0
Mauzoleum Ofiar II Wojny Światowej na Cmentarzu Centralnym w Sanoku.
Bolesław Mozołowski (Auschwitz).jpg
Bolesław Mozołowski jako więzień KL Auschwitz