Bolesław Przybyszewski (muzykolog)

Bolesław Przybyszewski

Bolesław Przybyszewski
Data i miejsce urodzenia	22 lutego 1892 Berlin
Data i miejsce śmierci	21 sierpnia 1937 Moskwa
Zawód, zajęcie	muzykolog i pedagog
Rodzice	Stanisław Przybyszewski i Marta Foerder
Małżeństwo	Emilia Ottowna Niedecker

Bolesław Przybyszewski po aresztowaniu przez NKWD (1937)

Bolesław Przybyszewski (ros. Болеслав Станиславович Пшибышевский, ur. 22 lutego 1892 w Berlinie, zm. 21 sierpnia 1937 w Moskwie) – muzykolog i pedagog, w latach 1929–1931 dyrektor Konserwatorium Moskiewskiego, syn Stanisława Przybyszewskiego ze związku z Martą Foerder. Członek WKP(b) w latach 1920–1933.

Życiorys

Po samobójczej śmierci matki 9 czerwca 1896 wychowywał się u rodziców ojca, naprzód w Łojewie, następnie w Wągrowcu (dwie młodsze siostry trafiły do sierocińca). Został formalnie usynowiony dopiero w 1905 r.

W 1912 r. wyjechał do Warszawy; uczył się gry na fortepianie i kompozycji. Podczas I wojny światowej jako poddany pruski został wywieziony w głąb Rosji do Orska. Tam ożenił się z Emilią Ottowną Niedecker, córką carskiego podpułkownika. Po rewolucji październikowej stał się komunistą. Wykładał na moskiewskim Komunistycznym Uniwersytecie Mniejszości Narodowych Zachodu im. Marchlewskiego. W 1929 mianowany został dyrektorem Konserwatorium Moskiewskiego.

W okresie jego dyrekcji 2 lutego 1931 Konserwatorium Moskiewskie zostało przemianowane na Wyższą Szkołę Muzyczną im. Feliksa Kona. Przybyszewski wykazał się gorliwością ideologiczną, forsował naukę przedmiotów polityczno-ekonomicznych ze szkodą dla właściwych celów uczelni. Po jego odejściu ze stanowiska Konserwatorium Moskiewskie już 16 października 1932 powróciło do tradycyjnej nazwy.

Oskarżony o homoseksualizm, został aresztowany i zesłany od grudnia 1933 do 7 stycznia 1936 na budowę Kanału Białomorsko-Bałtyckiego. Zaaresztowany ponownie 1 marca 1937 został skazany 21 sierpnia 1937 przez Kolegium Wojskowe Sądu Najwyższego ZSRR na karę śmierci pod zarzutem szpiegostwa i przygotowywania aktu terroru. Wyrok wykonano tego samego dnia. Skremowany na Cmentarzu Dońskim i tam pochowany anonimowo. Został zrehabilitowany 15 września 1956.

Jego żona Emilia została aresztowana w roku 1937 i zwolniona z obozu w roku 1945 z gruźlicą kręgosłupa. Zmarła w roku 1946.

Bibliografia

• Lista ofiar Stalina. stalin.memo.ru. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-10-22)].
• Lista rehabilitowanych
• JadwigaJ. Kosicka JadwigaJ., Daniel CharlesD.Ch. Gerould Daniel CharlesD.Ch., A Life of Solitude: Stanisława Przybyszewska. A Biographical Study with Selected Letters, Northwestern University Press, 1989, ISBN 978-0-8101-0808-0 [dostęp 2021-07-30]  (ang.).