Bolesław Wieniawa-Długoszowski

Bolesław Wieniawa-Długoszowski
Ilustracja
generał dywizji generał dywizji
Pełne imię i nazwisko

Bolesław Ignacy Florian Wieniawa-Długoszowski

Data i miejsce urodzenia

22 lipca 1881
Maksymówka, Austro-Węgry

Data i miejsce śmierci

1 lipca 1942
Nowy Jork

Przebieg służby
Lata służby

1914–1941

Siły zbrojne

Wappen Kaisertum Österreich 1815 (Klein).png Armia Austro-Węgier
Orzełek II RP.svg Wojsko Polskie
Poland badge.jpg Polskie Siły Zbrojne

Formacja

Orzełek legionowy.svg Legiony Polskie

Jednostki

1 Pułk Szwoleżerów
Komenda Garnizonu Miasta Stołecznego Warszawy
I Brygada Kawalerii
2 Dywizja Kawalerii

Stanowiska

adiutant Naczelnego Wodza
attaché wojskowy
dowódca pułku kawalerii
komendant garnizonu
dowódca brygady kawalerii
dowódca dywizji kawalerii

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka

Faksymile
Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Niepodległości z Mieczami Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920-1941, czterokrotnie) Złoty Krzyż Zasługi Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Złoty Wawrzyn Akademicki Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Krzyż Komandorski I Klasy Odznaki Honorowej za Zasługi Wielki Oficer Orderu Świętych Maurycego i Łazarza (Królestwo Włoch) Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Węgierskiego Zasługi (wojskowy) Komandor Orderu Gwiazdy Rumunii Komandor Orderu Orła Białego (Serbia) Order Trzech Gwiazd III klasy (Łotwa) Komandor Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Oficer Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Order of the Leader (1922-1973).gif Medal Pamiątkowy Jubileuszowy 10 Rocznicy Wojny Niepodległościowej Medal Zwycięstwa (międzyaliancki)
Odznaka „Za wierną służbę” Odznaka „Znak Pancerny” Odznaka Pamiątkowa Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych Odznaka 1 Kompanii Kadrowej Odznaka dyplomowanych oficerów Sztabu Generalnego II Rzeczypospolitej
Bolesław Wieniawa-Długoszowski
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

22 lipca 1881
Maksymówka

Data i miejsce śmierci

1 lipca 1942
Nowy Jork

Ambasador RP we Włoszech
Okres

od 1938
do 13 czerwca 1940

Poprzednik

Alfred Wysocki

Następca Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej[1]
Okres

od 25 września 1939
do 29 września 1939

Faksymile
Wejście Pierwszej Kompanii Kadrowej do Kielc, sierpień 1914. Bolesław Wieniawa-Długoszowski
Józef Piłsudski i por. Bolesław Wieniawa-Długoszowski 1916
Józef Piłsudski podczas wizyty w Poznaniu 27.X.1919. Z lewej: gen. Józef Dowbor-Muśnicki, z prawej mjr Bolesław Wieniawa-Długoszowski, Władysław Seyda (w ubraniu cywilnym)
Bolesław Wieniawa-Długoszowski, Józef Piłsudski, Aleksander Prystor, Wacław Stachiewicz. Plac Saski, 31 maja 1926
Bolesław Wieniawa-Długoszowski (drugi od prawej) obok Józefa Becka (drugi od lewej) podczas spotkania legionistów w Krakowie,
lata 30.
Wieniawa-Długoszowski

Bolesław Ignacy Florian Wieniawa-Długoszowski (ur. 22 lipca 1881 w Maksymówce, zm. 1 lipca 1942 w Nowym Jorku) – generał dywizji Wojska Polskiego, dyplomata i wolnomularz; osobisty adiutant Józefa Piłsudskiego[2]. Przez 1 dzień następca prezydenta RP na wypadek opróżnienia się urzędu przed zawarciem pokoju; wobec niemożności sprawowania urzędu prezydenta przez internowanego Ignacego Mościckiego był faktycznie pełniącym jego obowiązki (formalnie urząd prezydenta nadal był obsadzony).

Jedna z najbarwniejszych postaci II Rzeczypospolitej. Znany z umiłowania kobiet, koni i hucznej zabawy, czym zyskiwał niecodzienną sympatię jednych i nieskrywaną złość innych, zwłaszcza przeciwników obozu sanacji. Poeta, lekarz, a także dziennikarz (redaktor naczelny „Dziennika Polskiego” w Detroit). Autor wielu popularnych powiedzonek, cytowanych potem szeroko w całym kraju[3].

Życiorys

Młodość

Urodzony w rodzinie Bolesława herbu Wieniawa i Józefy ze Struszkiewiczów. W 1887 r. rodzina Długoszowskich przeniosła się do majątku Bobowa koło Gorlic. Tam się wychował. Do gimnazjum uczęszczał we Lwowie, ale z miejscowych szkół parokrotnie był usuwany. Jak sam później twierdził, ze względu na nieokiełznany od kołyski temperament i niechęć do misteriów greckiej gramatyki.

Na własną prośbę trafił nawet do słynącego z rygoru Gimnazjum oo. Jezuitów w Chyrowie, z którego jednak sam szybko uciekł. W 1900 r. zdał eksternistycznie egzamin maturalny w Gimnazjum Wyższym im. Jana Długosza w Nowym Sączu.

Pomimo zainteresowań artystycznych na żądanie ojca podjął studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Lwowskiego. Studia ukończył z wyróżnieniem w 1906 r., uzyskując dyplom doktora wszechnauk lekarskich. Nie rezygnował jednak z kontaktów ze środowiskiem artystycznym. To właśnie we Lwowie poznał Kornela Makuszyńskiego, Tadeusza Micińskiego, Jana Kasprowicza, Stanisława Przybyszewskiego, Leopolda Staffa, Stanisława Wyspiańskiego, czy Henryka Zbierzchowskiego. Mimo że obracał się w świecie cyganerii lwowskiej, pozostawał abstynentem i odwiedzając kawiarnie, demonstracyjnie popijał wodę z sokiem.

Zaręczył się z Marią Balastis – córką rektora Uniwersytetu Lwowskiego Augusta Balastisa, ale zaręczyny te wkrótce zostały zerwane. 20 września 1906 r. w Słotwinie-Brzesku poślubił Stefanię Calvas – śpiewaczkę operową, z którą po ukończeniu studiów wyjechał do Berlina. Tam przez rok studiował na Akademii Sztuk Pięknych, po czym wyjechał do Paryża, gdzie w 1911 r. został jednym ze współzałożycieli Towarzystwa Artystów Polskich.Tamże włączył się w działalność powstającego oddziału Związku Strzeleckiego i spotkał Józefa Piłsudskiego, który przybył na inspekcję oddziału w Paryżu.

Przed 1919 rokiem zmienił wyznanie na ewangelicko-reformowane i rozwiódł się ze Stefanią Calvas. 2 października 1919 poślubił Bronisławę Berenson w ceremonii protestanckiej[4], w zborze luterańskim w Nowym Gawłowie. Z małżeństwa tego urodziła się córka Zuzanna Długoszowska Vernon (1920–2011).

Działalność niepodległościowa 1914–1918

Po wybuchu I wojny światowej Bolesław Wieniawa-Długoszowski przyjechał do Krakowa, gdzie od 1 sierpnia 1914 r. brał udział w kursie oficerskim Związku Strzeleckiego, lecz już 3 sierpnia został powołany w skład 1 Kompanii Kadrowej.

6 sierpnia 1914 r. wraz z 1 Kompanią Kadrową wyruszył z krakowskich Oleandrów do Królestwa Polskiego, był w składzie 4 plutonu. 9 sierpnia po zarekwirowaniu koni zgłosił się do rtm. Władysława Beliny-Prażmowskiego, który tworzył pierwszy oddział ułanów. Oddział ten przekształcił się później w 1 Pułk Ułanów Legionów Polskich tzw. Beliniaków.

Jesienią 1914 r. został dowódcą 1 plutonu w 1 szwadronie 1 Pułku Ułanów Legionów Polskich, uczestnicząc w walkach w latach 1914–1915, za co otrzymał awans na porucznika, a po wojnie Order Virtuti Militari kl. V. W sierpniu 1915 r. wszedł w skład misji specjalnej, która udała się do Warszawy. Potem został osobistym adiutantem Józefa Piłsudskiego. Od stycznia do 30 marca 1917 r. był słuchaczem Kursu Oficerów Sztabu Generalnego w Warszawie. 10 sierpnia 1917 r. został zwolniony z Legionów Polskich bez prawa noszenia munduru[5].

W 1918 r. jako członek Polskiej Organizacji Wojskowej (POW) w trakcie przejazdu przez Moskwę do Murmańska aresztowany przez CzK, osadzony na Łubiance i uwolniony w wyniku osobistego wstawiennictwa Leona Berensona (adwokata Feliksa Dzierżyńskiego w procesach w czasach carskich). Bronisława Berenson po rozstaniu z mężem została żoną Wieniawy.

Służba w Wojsku Polskim 1918–1938

Jako adiutant Piłsudskiego brał udział w przygotowaniu wyprawy wileńskiej w 1919 r. i kampanii kijowskiej w 1920 r., oraz uczestniczył w Bitwie Warszawskiej. W trakcie wojny polsko-bolszewickiej dowodził także jednostkami kawalerii, m.in. pełnił obowiązki szefa sztabu 1 Dywizji Jazdy. Odznaczony Krzyżem Walecznych. 11 czerwca 1920 r. został zatwierdzony w stopniu podpułkownika z dniem 1 kwietnia 1920 r., w kawalerii, w grupie oficerów byłych Legionów Polskich[6].

Był świadkiem na ślubie Piłsudskiego i Aleksandry Szczerbińskiej, który odbył się 25 października 1921 r. w Belwederze[7].

W listopadzie 1921 r. został mianowany attaché wojskowym w Bukareszcie, tam wziął udział w pracach nad konwencją polsko-rumuńską podpisaną w kwietniu 1922 r. 3 maja 1922 r. został zweryfikowany w stopniu podpułkownika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 r. i 8. lokatą w korpusie oficerów jazdy[8].

Z dniem 1 sierpnia 1923 r., po wycofaniu się Józefa Piłsudskiego z życia publicznego, został przeniesiony w stan nieczynny na okres jednego roku[9][10]. 1 sierpnia 1924 r. powrócił ze stanu nieczynnego do służby czynnej z równoczesnym odejściem do 19 Pułku Ułanów Wołyńskich w Ostrogu na Wołyniu[11]. 5 września 1924 r. otrzymał przeniesienie do 1 Pułku Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego w Warszawie bez prawa do należności za przeniesienie[12]. 1 listopada 1924 r. został odkomenderowany na roczny Kurs Doszkolenia w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie[13]. 1 grudnia 1924 r. awansował na pułkownika ze starszeństwem z 15 sierpnia 1924 r. i 4. lokatą w korpusie oficerów kawalerii[14][15]. 15 października 1925 r., po ukończeniu kursu i otrzymaniu dyplomu naukowego oficera Sztabu Generalnego, został przeniesiony do Inspektoratu Armii Nr II w Warszawie na stanowisko pierwszego referenta. Razem z nim, na stanowisko drugiego referenta, został skierowany podpułkownik Sztabu Generalnego Ignacy Boerner. Inspektorem Armii Nr II był generał broni Lucjan Żeligowski, a od 14 stycznia 1926 r. obowiązki inspektora czasowo pełnił generał dywizji Juliusz Malczewski, dowódca Okręgu Korpusu Nr I w Warszawie. Ponadto stanowisko I oficera sztabu inspektora armii zajmował pułkownik Sztabu Generalnego Wacław Jan Przeździecki[16].

24 kwietnia 1926 r. pojedynkował się na szable z Wacławem Drozdowskim, sekretarzem redakcji „Gazety Warszawskiej”[17]. 4 marca 1927 r. wyrokiem Wojskowego Sądu Okręgowego Nr I w Warszawie został skazany na karę pięciu dni aresztu z zawieszeniem jej wykonania na okres dwóch lat.

24 września 1926 r. został przeniesiony z Inspektoratu Armii Nr II do 1 Pułku Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego w Warszawie na stanowisko dowódcy pułku[18]. 31 października 1927 r. został mianowany I oficerem sztabu w Generalnym Inspektoracie Sił Zbrojnych z zachowaniem stanowiska dowódcy 1 Pułku Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego[19][20]. 12 marca 1929 r. został mianowany pełniącym obowiązki komendanta garnizonu i placu miasta stołecznego Warszawy[21]. 31 marca 1930 r. został zatwierdzony na tym stanowisku[22]. 25 października 1930 r. został mianowany dowódcą I Brygady Kawalerii w Warszawie i czasowo pełniącym obowiązki dowódcy 2 Dywizji Kawalerii w Warszawie[23]. 6 listopada 1930 r. przekazał pułkownikowi Stefanowi Strzemieńskiemu obowiązki komendanta garnizonu i placu miasta stołecznego Warszawy, a następnego dnia objął obowiązki dowódcy brygady i pełniącego obowiązki dowódcy dywizji[24].

10 grudnia 1931 r. Prezydent RP, Ignacy Mościcki awansował go na generała brygady ze starszeństwem z 1 stycznia 1932 r. i 1. lokatą w korpusie generałów[25][26]. Obowiązki dowódcy 2 Dywizji Kawalerii i 1 Brygady Kawalerii w Warszawie pełnił przez siedem lat. W kwietniu 1937 r., w ramach przeprowadzonej reorganizacji kawalerii, został dowódcą Dywizji Kawalerii w Warszawie[27]. W tym samym roku powierzono mu równocześnie funkcję generała inspekcjonującego[28]. Dywizją dowodził do 14 maja 1938 r. 27 maja 1938 r. Prezydent RP, Ignacy Mościcki mianował go z dniem 1 maja 1938 generałem dywizji w korpusie generałów ze starszeństwem z dniem 1 maja 1938 r. i kolejnością 1[a][29][32]. Awans ten umożliwiał mu pełnienie służby czynnej do 1941 r. W tym samym czasie został przeniesiony w stan nieczynny i skierowany do dyplomacji[32].

Życie towarzyskie i artystyczne

Równolegle do sprawowanych funkcji w Wojsku Polskim, Bolesław Wieniawa-Długoszowski realizował się jako literat, pisząc oraz tłumacząc utwory literackie. Jednym z przykładów tłumaczeń są powieści francuskiego pisarza Marcela Duponta – Generał Lassalle oraz Szable w garść. Dziesięć bojów kawaleryjskich. Jeden z jego najbardziej znanych wierszy to Ułańska Jesień. Był bohaterem karykaturalnych przedstawień w Szopkach Pikadora, a niektórzy uważają, że był jednym z autorów[33]. O jego wysokiej pozycji wśród literatów świadczy obecność przy najbardziej prestiżowym stoliku w Małej Ziemiańskiej w towarzystwie m.in. poetów z grupy „Skamander” oraz Tadeusza Boya-Żeleńskiego. Uczęszczał również do innych modnych miejsc Warszawy, m.in. Adrii, restauracji Simona i Steckiego, Oazy, winiarni Fukiera, czy restauracji Hotelu Europejskiego[34].

Służba dyplomatyczna

Po rezygnacji Alfreda Wysockiego w maju 1938 r. został mianowany ambasadorem RP w Rzymie[35] i sprawował ten urząd do 13 czerwca 1940 r. 25 września 1939 r. Prezydent RP Ignacy Mościcki wyznaczył go na swego następcę na wypadek opróżnienia się urzędu przed zawarciem pokoju – zgodnie z art. 24 Konstytucji kwietniowej[36]. Wieniawa powiadomiony o nominacji opuścił Włochy i udał się pociągiem przez Szwajcarię do Paryża by objąć urząd. Ze względu na sprzeciw rządów Francji i Wielkiej Brytanii, oraz antypiłsudczykowsko nastawionego wobec jego nominacji Władysława Sikorskiego zrzekł się następstwa na urzędzie Prezydenta RP. Decyzja o wyznaczeniu następcy została odwołana 29 września 1939 r.[37] Po klęsce Francji w 1940 r. udał się do Portugalii, następnie wyjechał do USA. W marcu 1942 r. otrzymał nominację na stanowisko posła RP na Kubie.

Samobójstwo

1 lipca 1942 r. popełnił samobójstwo, skacząc z tarasu na trzecim piętrze domu, w którym mieszkał w Nowym Jorku przy ulicy Riverside Drive 3. Oficjalnym i najbardziej rozpowszechnionym wytłumaczeniem odebrania sobie przez Wieniawę życia było rozgoryczenie odsunięciem go od bieżących spraw pogrążonej w wojnie Polski, czego ostatecznym dowodem było wysłanie go przez rząd polski w Londynie na odległą i pozornie nieistotną placówkę. Okoliczności i motywy śmierci generała pozostają jednak do dziś przedmiotem dyskusji historyków[38].

W nowojorskim pogrzebie generała uczestniczył m.in. George Patton. W 1990 r. prochy Bolesława Wieniawa-Długoszowskiego przeniesiono na Cmentarz Rakowicki w Krakowie (kwatera PAS 50-3-13-plac Legionów)[39].

Jego bratankami byli Andrzej Długoszowski oraz Marek Długoszowski.

Ordery i odznaczenia

Upamiętnienie

Uwagi

  1. ↑ Przedstawiony przez Jacka Majchrowskiego akt mianowania pochodzi ze zbiorów Zuzanny Vernon i nie zawiera podstawy prawnej mianowania[29]. Jest to istotne ponieważ Ryszard Rybka i Kamil Stepan w pracy „Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939” stwierdzili, że był to tzw. „awans emerytalny” ze starszeństwem z 19 marca 1938[30]. Obaj autorzy nie wymienili generała Wieniawa-Długoszowskiego w innym opracowaniu: „Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939”. Piotr Stawecki, chociaż opierał się na pracy Jacka Majchrowskiego, nie zdecydował się na podanie informacji o mianowaniu Wieniawa-Długoszowskiego generałem dywizji[31].

Przypisy

  1. ↑ Zarządzenie o powołaniu Wieniawy-Długoszowskiego na następcę Prezydenta zostało ogłoszone w „Monitorze Polskim” z 25 września 1939 r. – od tej daty de iure Długoszowski był Następcą Prezydenta. Zarządzenie Ignacego Mościckiego wyznaczające na następcę Prezydenta RP Raczkiewicza i uchylające zarządzenie z 17 września 1939 r. o następstwie Długoszowskiego zawierało m.in. taką treść: „Z chwilą ogłoszenia niniejszego zarządzenia – zarządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dn. 17 września 1939 r. o wyznaczeniu generała Bolesława Wieniawy-Długoszowskiego na następcę Prezydenta Rzeczypospolitej traci moc obowiązującą”. To zarządzenie ukazało się w „Monitorze Polskim” z dnia 29 września 1939 r. Tak więc od 25 września 1939 r. do 29 września 1939 r. Wieniawa był następcą Prezydenta Rzeczypospolitej.
  2. ↑ Ludwik Hass, Ambicje rachuby, rzeczywistość. Wolnomularstwo w Europie Środkowo-Wschodniej 1905–1928, Warszawa 1984, s. 232.
  3. ↑ Ostatnio jeden z wierszy stał się inspiracją dla pomnika ułana z dziewczyną w Grudziądzu, odsłoniętego w 2008 r.
  4. ↑ akt małżeństwa. W akcie małżeństwa Bronisława podała dane (w tym nazwisko Lalande) z paszportu wydanego jej przez władze francuskie w celu umożliwienia jej ucieczki z Rosji.
  5. ↑ Odprawy Komendy Legionów Polskich, Centralne Archiwum Wojskowe, sygn. I.120.1.295b, s. 519 [1].
  6. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 24 z 30 czerwca 1920, s. 519.
  7. ↑ Lech Królikowski: Warszawskie adresy marszałka. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1990, s. 75. ISBN 83-01-10291-8.
  8. ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 154.
  9. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 39 z 20 czerwca 1923, s. 402.
  10. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 675.
  11. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 74 z 2 sierpnia 1924, s. 425.
  12. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 90 z 5 września 1924, s. 506.
  13. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 78 z 12 sierpnia 1924, s. 445.
  14. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 131 z 17 grudnia 1924, s. 731.
  15. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 537, 597.
  16. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 106 z 15 października 1925, s. 571.
  17. ↑ Sprawa płk. SG Wieniawy-Długoszowskiego, „Polska Zbrojna” Nr 46 z 16 lutego 1927 roku, s. 5.
  18. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 39 z 24 września 1926, s. 317.
  19. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 25 z 31 października 1927, s. 294.
  20. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 287, 336.
  21. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 12 marca 1929, s. 89.
  22. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 31 marca 1930, s. 102.
  23. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 28 stycznia 1931, s. 4.
  24. ↑ „Polska Zbrojna” Nr 305 z 7 listopada 1930 roku, s. 4.
  25. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 11 grudnia 1931, s. 395, prezydent RP zezwolił „na nałożenie odznak nowych stopni przed 1 stycznia 1932”.
  26. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 14, 494, 497.
  27. ↑ Obsada wyższych dowództw lipiec 1937 rok, Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce, sygn. 701/1/121, s. 8.
  28. ↑ Kośmider 2009 ↓, s. 257.
  29. ↑ a b Majchrowski 1990 ↓, s. 203, 205.
  30. ↑ Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 757.
  31. ↑ Stawecki 1994 ↓, s. 100–101.
  32. ↑ a b Kryska-Karski i Żurakowski 1991 ↓, s. 65.
  33. ↑ Jan Lechoń i inni, Szopki 1922–1931 Pikadora i Cyrulika Warszawskiego, Tadeusz Januszewski (red.), Warszawa: Iskry, 2013, s. 67, 72, ISBN 978-83-244-0165-9 (pol.).
  34. ↑ Grzegorz Kuba, Wie Warszawa, kto Wieniawa: Ziemiańska, Adria, Fukier Europejski – warszawskie miejsca spotkań Bolesława Wieniawy-Długoszowskiego, [w:] Marcin Białas (red.), Studia i Materiały Centralnej Biblioteki Wojskowej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego., „Studia i Materiały Centralnej Biblioteki Wojskowej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego.”, numer 1(3), 2015, s. 125–140, ISSN 2354-0435.
  35. ↑ Gen. Wieniawa-Długoszowski ambasadorem R. P. przy Kwirynale. „Gazeta Lwowska”, s. 1, nr 101 z 6 maja 1938. 
  36. ↑ Zarządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 17 września 1939 r. o wyznaczeniu następcy Prezydenta Rzeczypospolitej (M.P. z 1939 r. nr 213, poz. 2).
  37. ↑ Zarządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 17 września 1939 r. o wyznaczeniu następcy Prezydenta Rzeczypospolitej (M.P. z 1939 r. nr 214-217, poz. 3).
  38. ↑ Dariusz Baliszewski: Ostatni skok pierwszego ułana, „Wprost” Numer: 27/2004 (1127) wersja elektroniczna [2] Generał Wieniawa-Długoszowski popełnił samobójstwo – depeszował 2 lipca 1942 r. do prezydenta Władysława Raczkiewicza konsul generalny w Nowym Jorku Sylwin Strakacz. – Rozmawiałem z nim telefonicznie na 15 minut przed śmiercią, komunikując mu telegram MSZ w sprawie przydziału samochodu dla poselstwa w Hawanie. Według tej depeszy, w kieszeni pidżamy zmarłego policja znalazła kartkę następującej treści: Myśli plączą mi się w głowie i łamią jak zapałki lub słoma. Nie mogę spamiętać najprostszych nazw miejscowości, nazwisk ludzi oraz proste wypadki z mego życia. Nie czuję się w tych warunkach na siłach reprezentować Rząd, gdyż miast pożytku, mógłbym szkodzić sprawie. Zdaję sobie sprawę, że popełniam zbrodnię wobec żony i córki, zostawiając je na pastwę losu i obojętnych ludzi. Proszę Boga o opiekę nad nimi. Boże, zbaw Polskę. B. Historycy, analizując już po wojnie dramatyczny list Wieniawy, nie mogli zrozumieć, co miał on na myśli, pisząc o reprezentowaniu rządu. Każdy dyplomata reprezentuje nie rząd, lecz kraj – a Wieniawa doskonale o tym wiedział. Dlaczego – pytano – skoro nie czuł się na siłach objąć placówkę w Hawanie, po prostu nie złożył dymisji? Dlaczego z tego powodu ktokolwiek miałby odbierać sobie życie? Największe wątpliwości budziła jednak forma listu: częściowo został napisany piórem na świstku papieru, lecz ostatnie słowa „Boże, zbaw Polskę” dopisano ołówkiem. To byłby niezwykle rzadki wypadek pisania listu samobójczego „na raty”. Podobnie jak złożenie podpisu jedną literą „B.”, choć nigdy w tej formie nie sygnował żadnego dokumentu. Nie rozumiano wielu spraw. Nie rozumiano, jak mógł tak ważny list zaginąć po wojnie w policyjnych archiwach, uniemożliwiając tym samym weryfikację czy choćby analizę grafologiczną (…). Nie rozumiano też, jak to możliwe, by człowiek, u którego nie można było zaobserwować żadnych symptomów depresji czy zdenerwowania, a według świadectwa żony i córki, witający je rano w znakomitym nastroju, prowadzący rozmowy telefoniczne o nowej pracy w służbie dla ukochanego państwa wyszedł na taras i rzucił się na bruk. I – co najdziwniejsze dla tych, którzy go znali – miałby to uczynić w pidżamie? (…). Do spotkania obu generałów (Sikorskiego i Wieniawy) w Waszyngtonie doszło jeszcze w kwietniu 1941 r., podczas pierwszej podróży generała Sikorskiego do USA. Rozmowa przebiegała bez świadków. Zapewne w jej wyniku Sikorski postanowił powierzyć Wieniawie w marcu 1942 r. stanowisko posła RP w Hawanie. W tej sprawie historia notuje niemało nieporozumień. Przyjmuje się oto, że Sikorski zadrwił z pragnącego walczyć Wieniawy, że przeznaczył dla niego drugorzędne stanowisko i peryferyjną placówkę. Nie brakuje głosów, że właśnie owa domniemana złośliwość Sikorskiego legła u podstaw decyzji o samobójstwie. Prawda wydaje się jednak inna. Placówka w Hawanie była dla Ameryki tym, czym dla Europy placówki w Ankarze czy Lizbonie. (por. Jan Kowalewski red.) Tu krzyżowały się najtajniejsze nici wywiadów państw biorących udział w wojnie. Wieniawa ze swym doświadczeniem w tajnej dyplomacji i perfekcyjną znajomością sześciu języków obcych wydawał się człowiekiem wymarzonym do objęcia tego stanowiska. Kupował zresztą letnie garnitury i przygotowywał się do nowej misji. Bilety lotnicze do Hawany zostały kupione na 2 lipca.(...).
  39. ↑ Lokalizator Grobów – Zarząd Cmentarzy Komunalnych, zck-krakow.pl [dostęp 2020-04-26].
  40. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 11 stycznia 1923, s. 29-39.
  41. ↑ Księga Jazdy Polskiej 1938 ↓, s. 409.
  42. ↑ M.P. z 1938 r. nr 258, poz. 592 „za wybitne zasługi w służbie państwowej”.
  43. ↑ a b M.P. z 1934 r. nr 64, poz. 96 „za zasługi na polu organizacji, wyszkolenia i administracji wojska”.
  44. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych nr 9/1934, s. 105.
  45. ↑ M.P. z 1931 r. nr 111, poz. 163 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości” – zamiast uprzednio nadanego Krzyża Niepodległości (M.P. z 1931 r. nr 111, poz. 31).
  46. ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 631 „za zasługi ha polu organizacji, administracji i wyszkolenia wojska”.
  47. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p Czy wiesz kto to jest?. Stanisław Łoza (red.). Wyd. II popr. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938, s. 795.
  48. ↑ Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych nr 15 z 11.11.1928.
  49. ↑ Odznaczenie orderem „Polonia Restituta”. „Gazeta Lwowska”, s. 8, nr 260 z 11 listopada 1928. 
  50. ↑ Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 2036 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 40, poz. 1854, s. 1570).
  51. ↑ M.P. z 1930 r. nr 98, poz. 143 „za zasługi na polu organizacji i wyszkolenia wojska”.
  52. ↑ M.P. z 1936 r. nr 261, poz. 460 „za zasługi dla dobra literatury”.
  53. ↑ a b Na podstawie fotografii [1].
  54. ↑ Lista Nr 1 PP. Generałów posiadających warunki do otrzymania „Odznaki Pamiątkowej GISZ” zatwierdzona 11 maja 1936 roku przez Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych, generała dywizji Edwarda Rydza-Śmigłego, Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce, sygn. 701/1/106, s. 81.
  55. ↑ 6 sierpień: 1914–1934, Warszawa: Zarząd Główny Związku Legjonistów Polskich, 1934, s. 20.
  56. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych nr 9/1934, s. 121.
  57. ↑ Dziennik Personalny nr 27 z 19 sierpnia 1922 r. s. 618.
  58. ↑ Dekoracja polskich oficerów orderami Legii Honorowej. „Gazeta Lwowska”, s. 1, nr 84 z 15 kwietnia 1937. 
  59. ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. Nr 12 z 6 sierpnia 1929 r., s. 238.
  60. ↑ Prof. Wołos: w maju 1926 r. na ulicach Warszawy nie doszło do wojny domowej. dzieje.pl. [dostęp 2018-12-24].
  61. ↑ Wacław Wareda. Ulubiony ułan marszałka. interia.pl. [dostęp 2018-12-24].
  62. ↑ Izabela Matuszewska: W Krakowie odsłonięto pomnik gen. Bolesława Wieniawy-Długoszowskiego. ipn.gov.pl. [dostęp 2022-06-30].

Bibliografia

  • Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
  • Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
  • Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
  • Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
  • Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
  • Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
  • Tomasz Kośmider: Toruński Inspektorat Armii w systemie obronnym państwa polskiego w latach 1921-1939. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2009. ISBN 978-83-7543-082-0.
  • Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski: Generałowie Polski niepodległej. Warszawa: Editions Spotkania, 1991.
  • Jacek Majchrowski: Ulubieniec Cezara. Bolesław Wieniawa-Długoszowski. Zarys biografii. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, 1990. ISBN 83-04-03433-6.
  • Mariusz Urbanek, Wieniawa. Szwoleżer na Pegazie, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 1990.
  • Wojciech Grochowalski, Ku chwale Wieniawy, Łódź 2001.
  • Wojciech Grochowalski, Boleslaw Wieniawa-Dlugoszowski. Wiersze i piosenki, Łódź 2002.
  • Cezary Leżeński / Lesław Kukawski: O kawalerii polskiej XX wieku. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1991, s. 70. ISBN 83-04-03364-X.
  • Grzegorz Kuba, Wie Warszawa kto Wieniawa, Ziemiańska, Adria, Fukier, Europejski – warszawskie miejsca spotkań Bolesława Wieniawy-Długoszowskiego, Studia i Materiały Centralnej Biblioteki Wojskowej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego, Warszawa 2015 nr 1(3), ISSN 2354-0435.
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Wyd. 2 poszerzone. Warszawa: Wydawnictwo Tetragon Sp. z o.o., 2021. ISBN 978-83-66687-09-7.
  • Piotr Stawecki: Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918-1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 83-11-08262-6.
  • Księga Jazdy Polskiej. Bolesław Wieniawa-Długoszowski (red.) Bronisław Rakowski (red.) Władysław Dziewanowski (red.) Karol Koźmiński (red.) Stanisław Strumph-Wojtkiewicz (red.) Stanisław Ostoja-Chrostowski (red.) Stanisław Haykowski (ilust.). Warszawa: Zakłady Graficzne Instytutu Wydawniczego „Biblioteka Polska”, 1938.

Linki zewnętrzne

Ambasadorowie Polski we Włoszech

Media użyte na tej stronie

PL Epolet gen dyw.svg
Naramiennik generała dywizji Wojska Polskiego (1919-39).
Wappen Kaisertum Österreich 1815 (Klein).png
Lesser coat of arms of the Austrian Empire form the Congress of Vienna in 1815 until the Austro-Hungarian Compromise of 1867. It then represented the Cisleithanian territories of Austria-Hungary in the Reichsrat until 1915.

It shows the arms of Habsburg-Lorraine encircled by the chain of the Order of Golden Fleece, surmounted on the crowned Austrian imperial double-headed eagle clutching in its claws the Imperial orb, sceptre and sword, with the Imperial Crown of Rudolf above.

After 1915 the inescutcheon only displayed the red-white-red arms of Austria.
Orzełek II RP.svg
Autor: Poznaniak, Licencja: CC BY-SA 2.5
Orzełek Wojsk Lądowych II RP
Poland badge.jpg
Poland badge. Second World War period Polish Army (post-1939 Free Polish Army) shoulder title.
Orzełek legionowy.svg
Orzełek legionowy
POL Wawrzyn Akademicki BAR.svg
Baretka: Wawrzyn Akademicki.
HUN Order of Merit of Hungary pre1945 (mil) CCross Star wreath BAR.svg
Baretka: Order Zasługi Węgier (przed 1945) – odmiana wojskowa – Krzyż Komandorski z Gwiazdą (z wieńcem).
Za wierną służbe 4.jpg
Autor: Saper65, Licencja: CC BY-SA 3.0
Odznaka Za Wierną Służbę.
Odznaka 1 Kompanii Kadrowej.JPG
Autor: Jurek281, Licencja: CC BY-SA 3.0
Odznaka 1 Kompanii Kadrowej
Odznaka Sztabu Generalnego.jpg
Autor: Gruzin, Licencja: CC BY-SA 4.0
Odznaka Sztabu Generalnego WP
Wieniawa-Dlugoszowski Boleslaw 2.jpg
Gen. w:Bolesław Wieniawa-Długoszowski (2nd from the right) with Col. w:Józef Beck (2nd left) during the Legionnaires' meeting in Kraków; 1930s
Grande ufficiale SSML Regno BAR.svg
Autor: F l a n k e r, Licencja: CC BY 3.0
nsatrino della medaglia di grande ufficiale dell'Ordine dei SS Maurizio e Lazzaro del Regno d'Italia.
AUT Honour for Services to the Republic of Austria - 6th Class BAR.png
Baretka Odznaki Honorowej za Zasługi dla Republiki Austrii 6. Klasy
GenInspWP.jpg
Autor: Gruzin, Licencja: CC BY-SA 4.0
Odznaka Generalnego Inspektoratu WP
SRB-SHS-YUG Orden Belog Orla Komandir BAR.svg
Baretka: Order Białego Orła – Komandor – Królestwo Serbii / Królestwo SHS / Królestwo Jugosławii.
Order of the Leader (1922-1973).gif
Order of the Leader (1922-1973) - Kingdom of Afghanistan
Komendant Józef Piłsudski z por. Bolesławem Wieniawą-Długoszowskim, 1916.jpg
Komendant Józef Piłsudski z por. Bolesławem Wieniawą-Długoszowskim.
Narcyz Witczak-Witaczyński - Gen. Bolesław Wieniawa-Długoszowski (107-478-1).jpg
Portret siedzący (półpostać) w czapce - w ujęciu 3/4.
Narcyz Witczak-Witaczyński - Gen. Bolesław Wieniawa-Długoszowski (107-402-6).jpg
Portret siedzący całopostaciowy w salonie przy biurku - profil.
Wieniawa długoszowski.jpg
Gen. Bolesław Wieniawa-Długoszowski (1881-1942)
Wieniawa-dlugoszowski.jpg
Wieniawa-dlugoszowski
Znak pancerny.svg
Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape .
Wejście Pierwszej Kompanii Kadrowej do Kielc - Wieniawa-Długoszowski (1914).jpg
Wejście Pierwszej Kompanii Kadrowej do Kielc - Bolesław Wieniawa-Długoszowski na koniu.