Bolonia

Bolonia
Bologna
Ilustracja
HerbFlaga
herb BoloniiFlaga
Państwo

 Włochy

Region

 Emilia-Romania

Prowincja

Bolonia

Burmistrz

Virginio Merola (PD)

Powierzchnia

140,73 km²

Wysokość

54 m n.p.m.

Populacja (2015)
• liczba ludności
• gęstość


386 298[1]
2700 os./km²

Nr kierunkowy

051

Kod pocztowy

40100

Tablice rejestracyjne

BO

Położenie na mapie Emilii-Romanii
Mapa konturowa Emilii-Romanii, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Bolonia”
Położenie na mapie Włoch
Mapa konturowa Włoch, u góry znajduje się punkt z opisem „Bolonia”
Ziemia44°29′38″N 11°20′34″E/44,493889 11,342778
Strona internetowa
Wieża Asinelli (97,2 m)
Piazza Maggiore (Rynek Główny)
Typowe arkady w Bolonii
Nocne życie i kawiarnie przy Via Guglielmo Marconi
Widok na bazylikę san Petronio i plac Maggiore

Bolonia (wł. Bologna) – miasto w północnych Włoszech, położone jest między Padem a Apeninami na wysokości 54 m n.p.m. Miasto leży nad dwiema rzekami – Reno i Saveną. Stolica regionu Emilia-Romania.

Dane ogólne

Ośrodek administracyjny prowincji Bolonia, na Nizinie Padańskiej, pomiędzy rzeką Pad a Apeninami. Ważny ośrodek handlowy, przemysłowy, kulturowy, naukowy (najstarszy na świecie uniwersytet założony w 1088) i turystyczny.

Bolonia nazywana jest też La Grassa (tłusta) ze względu na swą tradycyjnie kaloryczną kuchnię. Międzynarodową sławę zyskał – według legendy – wymyślony tutaj sos "ragu alla bolognese", ale miasto słynie także m.in. z malutkich, nadziewanych pierożków tortellini oraz produkowanej w regionie Emilia-Romania szynki crudo[2].

Historia miasta

Założone przez Etrusków (lub Umbrów) jako Felsina. W IV wieku p.n.e. zajęta przez celtyckie plemię Bojów, przybyłych z Galii Zaalpejskiej lub z północy przez Alpy Pennińskie. Po podboju Bojowie i Etruskowie stworzyli cywilizację nazywaną galijsko-etruską. Po bitwie pod Telamonem popadła w zależność od Rzymu. W czasie II wojny punickiej Bojowie pomogli Hannibalowi. Klęska Kartaginy oznaczała koniec niepodległości miasta. Rzymianie zniszczyli wiele miejscowości w okolicy i zdobyli miasto (192 p.n.e.).

Rzymska kolonia Bononia została założona w 189 p.n.e.[3] Po zbudowaniu drogi Via Aemilia w 187 p.n.e. miasto stało się centrum handlowym, połączonym z Arezzo dzięki Via Flaminia minor, a z Akwileją dzięki Via Aemilia Altinate. W czasach rzymskich Bolonia liczyła od 12 do 30 tys. mieszkańców i okresowo była drugim pod względem wielkości miastem w Italii oraz jednym z najważniejszych miast w cesarstwie z wieloma świątyniami, termami, teatrem i areną. Pomponiusz Mela wymieniał Bolonię wśród najbogatszych miast Italii. Za rządów Klaudiusza (4154) zostało zniszczone przez pożar. Odbudowane w I wieku n.e. przez Nerona.

Po długotrwałym upadku w czasie wojen z Germanami świetność przywrócił Bolonii jej biskup święty Petroniusz. Zbudował on klasztor św. Stefana i odbudował wiele innych budowli. Po upadku cesarstwa zachodniorzymskiego w państwie Odoakra i Teodoryka Wielkiego. W VI-VIII wieku w egzarchacie raweńskim. Bizantyjczycy otoczyli miasto murami, jako że broniło ono granic egzarchatu. W 728 zdobyta przez króla Longobardów Liutpranda i przyłączona do Królestwa Longobardów. Od 756 w składzie Państwa Kościelnego.

Od początku XII wieku wolna komuna miejska (okres znacznego rozwoju). W 1088 założono Uniwersytet Boloński. W 1168 przystąpiła do Ligi Lombardzkiej, zawiązanej przeciwko cesarzowi Fryderykowi Barbarossie. W 1294 liczyła 60–70 tys. mieszkańców i była prawdopodobnie szóstym co do wielkości miastem w Europie, po Kordobie, Paryżu, Wenecji, Florencji i Mediolanie. Po przegranej bitwie pod Zappolino (1325) Bolonia oddała się pod opiekę papieża. W 1348 Czarna śmierć zabiła około 30 tys. mieszkańców. Przez jakiś czas była niezależna lub podlegała Mediolanowi. W latach 15061860 ponownie znalazła się pod władzą papieży.

W czasie wojen napoleońskich była stolicą Republiki Cispadańskiej (17961797), potem przyłączona do Republiki Cisalpińskiej (17971802), następnie w Republice Włoskiej (18021805) i w Królestwie Włoch (18051815). Bunty przeciwko władzy papieży wybuchały w 1831 i 1849. Po tym ostatnim w mieście stacjonował garnizon austriacki.

Od 1860 w zjednoczonych Włoszech.

W 1945 (od 9 do 21 kwietnia) walki między 2 Korpusem Polskim a oddziałami niemieckimi w rejonie Bolonii. Jej zdobycie zakończyło działania 2 Korpusu Polskiego w kampanii włoskiej.

2 sierpnia 1980 na dworcu kolejowym nastąpił zamach terrorystyczny – zginęło 85 osób, a ponad 200 zostało rannych.

Zabytki

  • ruiny rzymskich budowli (akweduktu, term i amfiteatru)
  • romańska katedra (przebud. XVI-XVII w.)
  • Bazylika św. Petroniusza w Bolonii, której budowę rozpoczęto w 1390, ukończono około 1650. Główny portal wejściowy ozdobiony jest płaskorzeźbami Jacopa della Quercia. Wnętrze o rozmiarach – długość 132 m, wysokość 44 m czyni kościół jednym z największych na świecie. Najcenniejszy wystrój mają kaplica pierwsza i czwarta po lewej stronie ozdobione obrazami Giovanniego da Modeny, oraz Pieta dłuta Amica Aspertiniego i zegar astronomiczny w lewej, bocznej nawie – w południe, wpadający przez mały otwór w sklepieniu, promień światła na posadzce bazyliki wskazuje miesiąc i dzień;
  • Katedra Świętego Piotra, poświęcona w roku 1184;
  • Miejskie Muzeum Archeologiczne w Bolonii (Museo civico archeologico di Bologna), położone na wschód od bazyliki z kolekcją cennych eksponatów etruskich, rzymskich i egipskich;
  • gotycki kościół św. Franciszka
  • romańskie i gotyckie wieże mieszkalne
  • renesansowe pałace (XIII-XVI w.)
  • ratusz i siedziba uniwersytetu (XIII-XVI w.)
  • Muzeum Sztuki Współczesnej (MAMBO)
  • Bazylika św. Stefana w Bolonii

Gospodarka

Duży ośrodek przemysłowy, m.in. precyzyjny i ceramiczny (słynne majoliki), garbarski, skórzano-obuwniczy, środków transportu (wagony kolejowe, ciągniki, motocykle – Ducati), spożywczy (serowarski, winiarski, mięsny, owocowo-warzywny). Ważny węzeł komunikacyjny, ze stacjami kolejowymi Bologna Borgo Panigale, Bologna San Ruffillo, Bologna San Vitale oraz portem lotniczym.

Sławni bolończycy

Z Bolonii pochodzą:

Słynne firmy

Miasta partnerskie

Zobacz też

Przypisy

  1. La popolazione di Bologna al 28 febbraio 2015. comune.bologna.it, 28 lutego 2015. [dostęp 2016-02-05]. (wł.).
  2. Ł. Ropczyński, Bolonia, Kierunek Włochy, 16 marca 2018.
  3. Praca zbiorowa pod redakcja Aleksandra Krawczuka, 2005, Wielka Historia Świata Tom 3 Świat okresu cywilizacji klasycznych, s. 283, Oficyna Wydawnicza Fogra, ISBN 83-85719-84-9.
  4. Bolonia nowym partnerem Poznania [dostęp 2017-12-06] (pol.).

Bibliografia

  • Włochy północne. Wyd. I. Bielsko-Biała: = Pascal sp. z o.o., 2008, s. 165–169. ISBN 978-3-8297-6558-9.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Italy location map.svg
Autor: NordNordWest, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Italy (Commons photos) → en-Wikipedia Italy.
Flag of the United States.svg
The flag of Navassa Island is simply the United States flag. It does not have a "local" flag or "unofficial" flag; it is an uninhabited island. The version with a profile view was based on Flags of the World and as a fictional design has no status warranting a place on any Wiki. It was made up by a random person with no connection to the island, it has never flown on the island, and it has never received any sort of recognition or validation by any authority. The person quoted on that page has no authority to bestow a flag, "unofficial" or otherwise, on the island.
Flag of Senegal.svg
Flag of Senegal
Flag of Croatia.svg
Łatwo można dodać ramkę naokoło tej grafiki
Flag of Portugal.svg
Flag of Portugal, created by Columbano Bordalo Pinheiro (1857-1929), officially adopted by Portuguese government in June 30th 1911 (in use since about November 1910). Color shades matching the RGB values officially reccomended here. (PMS values should be used for direct ink or textile; CMYK for 4-color offset printing on paper; this is an image for screen display, RGB should be used.)
Flag of Finland.svg
Flaga Finlandii
Coat of arms of Bologna.svg
Autor: MostEpic, Licencja: CC BY-SA 4.0
Coat of arms of the city of Bologna
Flag of Emilia-Romagna (de facto).svg
Autor: Ta flaga została stworzona za pomocą Inkscape ., Licencja: CC BY-SA 4.0
Bandiera dell'Emilia-Romagna riadattata. De facto!
Collage Bologna.jpg
Autor: collection by DanieleDF1995 (talk), Licencja: CC BY-SA 3.0
Collage di varie foto di Bologna
Bologna 3.jpg
(c) Softeis, CC-BY-SA-3.0
Typische Arkaden in Bologna
03 Via Guglielmo Marconi, Bologna, Italy - ボローニャ.jpg
(c) Marek Slusarczyk, CC BY 3.0
Nocny widok na ulicę Via Caprarie. Bolognia, Włochy.
Bologna-SanPetronioPiazzaMaggiore1.jpg
(c) Szs, CC-BY-SA-3.0
San Petronio, Piazza Maggiore and Palazzo d'Accursio, photo taken from the top of Torre degli Asinelli, Bologna, Italy.
Torre degli Asinelli e Torre della Garisenda a Bologna.jpg
Autor: Didier Descouens, Licencja: CC BY-SA 4.0
Torre degli Asinelli and Torre della Garisenda seen from via Rizzoli
Flag of Bologna.svg
Flag of the Comune di Bologna, Bologna, Italy
Bologna-Stazione Centrale-DSCF7236.JPG
Autor: Twice25 & Rinina25, Licencja: CC BY 2.5
Bahnhof Bologna Centrale
Bologna-vista02.jpg
Autor: Gaspa, Licencja: CC BY 2.0
Il Palazzo dei notai (a sin.) e Palazzo d'Accursio, in Piazza Maggiore a Bologna, Italia.
Piazza Maggiore