Bonapartyzm
Bonapartyzm – XIX-wieczna francuska frakcja polityczna; także monarchistyczna ideologia polityczna, inspirowana dokonaniami Napoleona I.
Charakterystyka
Początek bonapartyzmu wiąże się z obaleniem Dyrektoriatu 9 listopada 1799. Napoleon, skupiając w swym ręku władzę, godził jedynowładztwo z koncepcjami rewolucyjnymi. Odwoływał się do woli narodu, uznając się reprezentantem jego dążeń (na początku jako konsul, a następnie cesarz). Bonapartyzm to odrzucenie parlamentaryzmu na rzecz władzy cesarza, który stoi na czele rządu[1].
Bonapartyzm w węższym sensie to frakcja polityczna dążąca do wskrzeszenia we Francji cesarstwa pod rządami rodziny Napoleona Bonaparte i jego bratanka Ludwika (Napoleona III). Bonapartyzm w szerszym sensie to ideologia polityczna głosząca potrzebę istnienia scentralizowanej, silnej nowoczesnej monarchii, która stawia sobie za zadanie odpowiadać potrzebom ludu.
Bonapartyzm rozwinął się po 1815 wśród licznych we Francji zwolenników Napoleona I, którzy nigdy nie zaakceptowali klęski pod Waterloo i postanowień kongresu wiedeńskiego.
Marksizm
Karol Marks poświęcił swoje dwie prace 18 brumaire’a Ludwika Bonaparte oraz Walki klasowe we Francji, 1848-1850 analizie zmagań politycznych we Francji w połowie XIX wieku. Marks zastosował w tych pracach termin Bonapartyzm w odniesieniu do sytuacji, w której rewolucja zostaje przejęta przez kontrrewolucyjnego przywódcę wojskowego (lub ich grupę), co doprowadza do zniekształcenia jej pierwotnych celów i wykorzystania jej dynamiki na rzecz osiągnięcia przez przywódcę swoich osobistych celów. Marks twierdził, że tego typu mechanizm wystąpił w przypadku przejęcia i ucementowania władzy zarówno przez Napoleona I, jak i Napoleona III Bonaparte[2]. Lew Trocki analizując przebieg rewolucji październikowej oraz jej późniejsze dzieje, przedstawiał Józefa Stalina jako Bonapartystę, odwołując się do terminu wprowadzonego przez Marksa[3][4].
Przypisy
- ↑ J.M. Majchrowski, Bonapartyzm, [w:] Słownik historii doktryn politycznych, red. M. Jaskólski, t. 1, Warszawa 1997, s. 252.
- ↑ Karol Marks, 18 brumaire'a Ludwika Bonaparte, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2011, ISBN 978-83-62467-35-8, OCLC 803635951 [dostęp 2022-10-16].
- ↑ Państwo radzieckie a kwestia termidora i bonapartyzmu, www.marxists.org [dostęp 2022-10-16].
- ↑ Leon Trotsky: Bonapartist Philosophy of the State (1939), www.marxists.org [dostęp 2022-10-16].
Pretendenci do tronu Francji z rodziny Bonaparte
Zobacz sekcję Pretendenci z domu Bonaparte w haśle Pretendenci do tronu Francji.
Bibliografia
- Bluche, Frédéric, Le Bonapartisme, collection Que sais-je ?, Paris, Presses universitaires de France, 1981.
- Choisel, Francis, Bonapartisme et gaullisme, Paris, Albatros, 1987.
Zobacz też
Linki zewnętrzne
- Polscy Bonapartyści, bonapartisme.blog.pl [zarchiwizowane z adresu 2017-10-19].
Media użyte na tej stronie
2.svg)
(c) Katepanomegas, CC BY-SA 3.0
Greater arms of the first French Empire (1804-1814 and 1815) - Heraldic crown variant, source :
