Bonifacy Bałdyk

Bonifacy Bałdyk

Data i miejsce urodzenia	25 maja 1879 Kobierno
Data i miejsce śmierci	30 kwietnia 1940 Strzelce Opolskie
Poseł II kadencji Sejmu (II RP)
Okres	od 1928 do 1930
Przynależność polityczna	Narodowo-Chrześcijańskie Zjednoczenie Pracy
Poseł na Sejm Śląski III kadencji (II RP)
Okres	od 1930 do 1935
Odznaczenia

Bonifacy Bałdyk (ur. 25 maja 1879 w Kobiernie, zm. 30 kwietnia 1940 w Strzelcach Opolskich) – komisaryczny burmistrz Żor na początku lat 20., poseł na Sejm II Rzeczypospolitej, uczestnik powstań śląskich, zaangażowany w działalność plebiscytową.

Życiorys

Do Żor przybył w 1913 i podjął pracę w miejscowej aptece. Od samego początku pobytu w Żorach zaangażował się w działalność społeczną. Został członkiem chóru „Feniks”, który prowadził również działalność teatralną. W styczniu 1919 wybrano go na prezesa tego zespołu.

W czasie obrad Sejmu Dzielnicowego w 1918 w Poznaniu reprezentował ludność polską powiatu rybnickiego. Na początku 1919 Niemcy w Żorach zorganizowali wiec, przedstawiając w sposób wypaczony sprawę polską. W jego trakcie Bonifacy Bałdyk razem z Julianem Samulowskim próbowali sprostować wystąpienie antypolskie, za co w styczniu 1919 zostali skazani przez sąd wojskowy na sześć miesięcy więzienia w Brzegu.

W czasie plebiscytu Bonifacy Bałdyk współpracował z Polskim Komitetem Plebiscytowym w Rybniku i był kierownikiem akcji plebiscytowej w Żorach. W latach 1920–1921 był prezesem zarządu Okręgu Żorskiego Związku Śląskich Kół Śpiewaczych, który skupiał 18 chórów i włączył się do akcji plebiscytowej. W czasie powstań śląskich Bonifacy Bałdyk był jednym z organizatorów zaopatrzenia powstańców śląskich w broń, żywność i środki opatrunkowe.

4 lipca 1922 generał Stanisław Szeptycki na czele 5 i 6 baterii 23 Pułku Artylerii Lekkiej wkroczył do Żor. W imieniu społeczeństwa powitał go Bonifacy Bałdyk.

W 1926 został członkiem Rady Naczelnej Narodowego Związku Powstańców i Byłych Żołnierzy. Pełnił funkcję prezesa założonej w 1927 Spółdzielni Oszczędnościowo-Pożyczkowej w Żorach. W 1928 z listy Narodowo-Chrześcijańskiego Zjednoczenia Pracy z okręgu Cieszyn–Pszczyna–Rybnik został wybrany do II Sejmu Rzeczypospolitej jako jeden z siedmiu posłów tego okręgu. Należał do klubu poselskiego Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem. W 1930 został wybrany na posła do III Sejmu Śląskiego. Będąc posłem tego Sejmu, przyczynił się do wybudowania w Żorach szkoły średniej (gimnazjum państwowego) oraz uruchomienia linii kolejowej Pszczyna–Żory–Rybnik.

Latem 1939 Niemcy wpisali go do „księgi gończej” Sonderfahndungsbuch Polen (strona zarejestrowania 7B)^[1] jako przewidzianego do likwidacji w pierwszej kolejności. W ostatnich dniach sierpnia 1939 na zorganizowanym w Żorach wiecu usiłował przeciwdziałać niemieckiej propagandzie.

Po wybuchu II wojny światowej wraz z całą rodziną wyjechał do Łańcuta, by 23 października 1939 wrócić do Żor. Nazajutrz w ramach Intelligenzaktion Schlesien został aresztowany i osadzony w więzieniu w Katowicach. Z więzienia wrócił 8 listopada 1939, jednak dwa dni później znowu go aresztowano i postawiono przed sądem wojskowym, który skazał go na 5 lat ciężkiego więzienia w Strzelcach Opolskich, gdzie 30 kwietnia 1940 zmarł. Ciało wydano rodzinie, która 7 maja 1940 pochowała go w rodzinnym grobowcu na cmentarzu w Żorach. Kilka dni później bojówkarze Hitlerjugend wyrzucili zwłoki, a w zburzonym grobowcu urządzili śmietnik.

W 1952 szczątki ekshumowano i złożono w odbudowanym grobowcu.

Bonifacy Bałdyk był odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Polonia Restituta oraz Krzyżem na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi.

Przypisy

Bibliografia

• Jerzy Klistała, Martyrologium mieszkańców Ziemi Rybnickiej, Wodzisławia Śląskiego, Żor, Raciborza w latach 1939–1945. Słownik biograficzny, Towarzystwo Opieki nad Oświęcimiem, Oświęcim 2006, ISBN 83-916718-2-8.
• Zbiory J. Delowicza.