Borów Wielki

Borów Wielki

wieś
Kościół pw. św. Wawrzyńca
Państwo	Polska
Województwo	lubuskie
Powiat	nowosolski
Gmina	Nowe Miasteczko
Strefa numeracyjna	68
Kod pocztowy	67-124
Tablice rejestracyjne	FNW
SIMC	0912356
Położenie na mapie gminy Nowe Miasteczko Borów Wielki
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Borów Wielki
Położenie na mapie województwa lubuskiego Borów Wielki
Położenie na mapie powiatu nowosolskiego Borów Wielki
51°40′54″N 15°37′28″E/51,681667 15,624444

Borów Wielki – wieś w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie nowosolskim, w gminie Nowe Miasteczko.

Nazwa

Nazwa pochodzi od polskiej nazwy bór określającej las, w którym wszystkie albo większość drzew to drzewa iglaste. Pierwsza wzmianka o wsi Borov z 1220 roku. W księdze łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna w latach 1295–1305 miejscowość wymieniona jest w zlatynizowanej formie Boraw^[1][2].

W historii notowano również Grossenbora 1376, Grossenborau 1936-1945, Wielki Borów 1945, Borów Kożuchowski 1945-1948, Borów 1948-2001, Borów Wielki od 2001

Historia

Pierwsze wzmianki o wsi pochodzą z początków XIII wieku. Już od średniowiecza wieś ta należała do największych w okolicy. Prawdopodobnie od przełomu XIV i XV wieku występuje podział wsi na Borów Wielki Dolny i Borów Wielki Górny. W późniejszym okresie dodatkowo wydziela się Borów Środkowy. Od początku XV wieku wieś jest własnością rycerskiego rodu von Rechenberg. W latach powojennych Borów Wielki był siedzibą gminy.

W latach 1946-54 siedziba gminy Borów. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zielonogórskiego.

Właściciele wsi Borów Wielki Dolny

• XV–XVII w. ród von Rechenberg
• 1676 von Knobelsdorff
• do 1945 Robert von Trüschler

Właściciele wsi Borów Wielki Górny

• od XV wieku do 1713 roku rodzina von Unruh
• 1713 von Globen
• 1804–1945 von Neumman.

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są^[3]:

• kościół parafialny pod wezwaniem św. Wawrzyńca^[4]. Wczesnogotycki, jednonawowy, murowany z kamienia i rudy darniowej z XIII wieku. W XV wieku dobudowano kwadratową wieżę oraz zakrystię. W XVIII wieku do nawy dobudowano kruchtę. W początkach XIX wieku zbudowano neogotyckie mauzoleum rodzin von Arnhold oraz Unruh. Pod koniec XIX wieku kościół otrzymał neogotycki hełm na wieży. W kościele zachował się późnogotycki tryptyk z około 1500 roku oraz renesansowa chrzcielnica z roku 1593 ufundowana przez Henryka von Rechenberga
• plebania, nr 56, z XVIII wieku/XIX wieku
• zespół pałacowy, z XVIII wieku-XIX wieku:
  • pałac z XVIII/XIX wieku. Klasycystyczny z elementami architektury późnobarokowej.Założony na rzucie prostokąta, dwukondygnacyjny, podpiwniczony. Dach mansardowy z wystawkami i wolimi oczami. Wybudowany na zlecenie Jana Ernesta Fryderyka von Arnold. Po II wojnie światowej pałac przechodził burzliwe dzieje. Do 1956 roku mieścił się tutaj Ośrodek Szkolenia Traktorzystów. Następnie w latach 1961-1967 funkcjonowało w pałacu więzienie dla kobiet. W latach 1967-1969 w budynku pałacu mieściła się szkoła. Od 1969 roku pałac jest w gestii PGR. W połowie lat 90 przechodzi w ręce prywatne. Obecnie jest zaniedbany
  • oficyna
  • park
  • dwór, z XVII wieku wybudowany na części murów wcześniejszego XV-wiecznego dworu. W 1962 roku dokonano adaptacji dworu na magazyn zbożowy. Obecnie w rękach prywatnych popada w ruinę

Borów Dolny:

• park.

Osoby urodzone w Borowie Wielkim

• Ruth von Kleist-Retzow (ur. 1867, zm. 1945) – zaangażowana w ruch oporu w nazistowskich Niemczech.

Przypisy

Bibliografia

• Andrzejewski, T., Budowle sakralne powiatu nowosolskiego. Nowa Sól 2007, str 17
• Andrzejewski, T., Miejscowości powiatu nowosolskiego. Nowa Sól: Muzeum Miejskie w Nowej Soli 2004, str 35-38
• Lutsch, H., Verzeichnis der Kunstdenkmäler der Provinz Schlesien [Bd. 3]: Die Kunstdenkmäler des. Reg.-Bezirks Liegnitz Breslau: Wilh. Gottl. Korn. 1891, str 70