Boris Tiszczenko

Boris Tiszczenko
Imię i nazwisko	Boris Iwanowicz Tiszczenko
Data i miejsce urodzenia	23 marca 1939 ; Leningrad
Pochodzenie	rosyjskie
Data i miejsce śmierci	9 grudnia 2010 ; Petersburg
Gatunki	muzyka poważna
Zawód	kompozytor
	Odznaczenia
	;

Boris Iwanowicz Tiszczenko, ros. Бори́с Ива́нович Ти́щенко (ur. 23 marca 1939 w Leningradzie^[1]^[2]^[3], zm. 9 grudnia 2010 w Petersburgu^[3]) – rosyjski kompozytor.

Życiorys

W latach 1954–1957 był uczniem Galiny Ustwolskiej w szkole muzycznej im. N. Rimskiego-Korsakowa przy Konserwatorium Leningradzkim^[1]^[3], następnie w latach 1957–1962 uczył się w tymże konserwatorium kompozycji u Wadima Sałmanowa, Wiktora Wołoszynowa i Oriesta Jewłachowa oraz fortepianu u Abrama Łogowinskiego^[1]. W latach 1962–1965 odbył podyplomowe studium kompozycji u Dmitrija Szostakowicza^[1]^[2]^[3]. Od 1965 roku wykładał w Konserwatorium Leningradzkim, od 1986 roku jako profesor^[1]^[2]. Otrzymał Nagrodę Państwową Rosyjskiej FSRR im. M. Glinki (1978) i tytuł Ludowego Artysty RFSRR (1987)^[1]^[2]. W 2002 roku odznaczony rosyjskim orderem „Za zasługi dla Ojczyzny” IV klasy^[4].

Twórczość

Stworzył indywidualny styl muzyczny, ukształtowany pod silnym wpływem twórczości Dmitrija Szostakowicza, do którego nawiązywał w zakresie melodyki, harmoniki i rytmiki, a także stosowaniem pracy tematycznej jako głównego czynnika formotwórczego^[1]. Podstawowa myśl tematyczna w utworach Tiszczenki pojawia się w nowych ujęciach harmonicznych, rytmicznych bądź fakturalnych, z tendencją do przywracania pierwotnej postaci motywicznej, często dla intensyfikacji napięcia wprowadzana jest też opozycyjna myśl melodyczna^[1]. Do typowych środków stosowanych przez kompozytora należą m.in. powtarzanie głównych motywów na tle zmieniającej się narracji i zestawianie akordów durowych i molowych^[1]. Pomimo zakorzenienia w tradycji symfoniki XIX- i XX-wiecznej, sięgał swobodnie po nawiązania do muzyki dawnej, elementy dodekafonii czy muzyki Dalekiego Wschodu^[1].

W czasach Związku Radzieckiego Tiszczenko wyrażał swoją postawą twórczą sprzeciw wobec panującego reżimu, sięgał po teksty zakazanych ówcześnie twórców takich jak Anna Achmatowa czy Marina Cwietajewa^[1]. Po premierze Requiem do tekstu Achmatowej w 1967 roku na siedem lat zakazano wykonywania jego utworów w Filharmonii Leningradzkiej^[1].

Wybrane kompozycje

(na podstawie materiałów źródłowych^[1]^[2])

Utwory orkiestrowe

7 numerowanych symfonii (I 1961, II Marina na chór i orkiestrę 1964, III 1966, IV z udziałem narratora 1974, V 1976, VI na sopran, alt i orkiestrę 1988, VII 1994)
Symfonia francuska (1958, zrewid. 1993)
Sinfonia robusta (1970)
Chronika błokady (1984)
Symfonia puszkinowska (1998)
cykl Dante-sinfonii (1997–2005)
poemat symfoniczny Danaide (1963, zrewid. 1994)
2 koncerty skrzypcowe (I 1958 zrewid. 1964, II 1981)
Koncert fortepianowy (1962)
2 koncerty wiolonczelowe (I na wiolonczelę, 17 instrumentów dętych, perkusję i fisharmonię 1963, II na wiolonczelę solo, 48 wiolonczel, 12 kontrabasów i perkusję 1969)
Oktawy (1963)
Palech (1965)
Koncert na flet, fortepian i orkiestrę smyczkową (1972)
suita Cyrk (1973)
suita Żaworonok (1974)
Koncert na harfę i orkiestrę (1977)
Praeludium in E (1983)
Concerto alla marcia na 16 solistów (1989)

Utwory kameralne

5 kwartetów smyczkowych (I 1957, II 1959, III 1970, IV 1980, V 1984)
2 sonaty skrzypcowe (1957, 1975)
2 sonaty na wiolonczelę (1960, 1979)
Capriccio na skrzypce i fortepian (1965)
2 utwory na ksylofon, wibrafon i fortepian (1970)
Kwintet fortepianowy (1985)
4 utwory na tubę (1985)
Sobaczje sierdce na zespół kameralny (1988)
Koncert na klarnet i trio fortepianowe (1990)
Fantazja na skrzypce i fortepian (1994)
Sonata na flet prosty i organy (1999)

Utwory fortepianowe

10 sonat (I 1957 zrewid. 1995, II 1960, III 1965, IV 1972, V 1973, VI 1976, VII z dzwonami 1982, VIII 1986, IX 1992, X 1997)
2 suity (1957)
3 zagadki (1960)
8 portrietow na fortepian na 4 ręce (1996)

Utwory organowe

12 inwiencyj (1964)
12 portrietow (1992)

Utwory na chór a cappella

Yuefu (1959)
Eniergija (1959)

Utwory na głos i fortepian

Biełyj aist (1958)
Grustnyje piesni (1962)
3 piesni (1970)
Doroga (1974 zrewid. 1996)
Czertioż (1995)

Utwory wokalno-instrumentalne

Lenin żyw na chór i orkiestrę (1959)
Suzdal na sopran, tenora i orkiestrę kameralną (1964)
Requiem na sopran, tenora i orkiestrę (1966)
Stuża na mezzosopran i orkiestrę (1974)
Zawieszczanije na sopran, harfę i organy (1986)
Bratu na sopran, flet i harfę (1986)
Sad muzyki (1987)
Szlomo-mędrzec na sopran, bas, skrzypce i fortepian (1991)

Dzieła sceniczne

opera Kradienoje sołnce (1968)
operetka Tarakaniszcze (1968)
balet Dwienadcat′ (1963)
balet Jarosławna (1974)
balet Mucha-cokotucha (1979)
cykl choreograficzno-symfoniczny Beatrycze (1997–2005)

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 11. Część biograficzna t–v. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2009, s. 101–102. ISBN 978-83-224-0905-3.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 6 Stre–Zyli. New York: Schirmer Books, 2001, s. 3692. ISBN 0-02-865571-0.
↑ ^a ^b ^c ^d Daniel Jaffé: Historical Dictionary of Russian Music. Lanham: Scarecrow Press, 2012, s. 328. ISBN 978-0-8108-5311-9.
↑ Указ Президента Российской Федерации от 27 ноября 2002 г. № 1362 (ros.). rulaws.ru. [dostęp 2021-02-12].

[encmuz-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 11. Część biograficzna t–v. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2009, s. 101–102. ISBN 978-83-224-0905-3.

[baker-2] Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 6 Stre–Zyli. New York: Schirmer Books, 2001, s. 3692. ISBN 0-02-865571-0.

[jaffe-3] Daniel Jaffé: Historical Dictionary of Russian Music. Lanham: Scarecrow Press, 2012, s. 328. ISBN 978-0-8108-5311-9.

[ukaz-4] Указ Президента Российской Федерации от 27 ноября 2002 г. № 1362 (ros.). rulaws.ru. [dostęp 2021-02-12].

[1]

[2]

[3]

[4]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne