Bornheim (Nadrenia Północna-Westfalia)

Bornheim

Herb Flaga
Państwo	Niemcy
Kraj związkowy	Nadrenia Północna-Westfalia
Rejencja	Rejencja Kolonia
Powiat	Powiat Rhein-Sieg
Zarządzający	Christoph Becker↗
Powierzchnia	82,70 km²
Wysokość	46,6-164,8 m n.p.m.
Populacja (31 grudnia 2010) • liczba ludności • gęstość	48 531 587 os./km²
Nr kierunkowy	02222, 02227, 02236
Kod pocztowy	53332
Tablice rejestracyjne	SU
Położenie na mapie Nadrenii Północnej-Westfalii Bornheim
Położenie na mapie Niemiec Bornheim
50°46′N 7°00′E/50,766667 7,000000
Strona internetowa
Portal Niemcy

Bornheim – miasto w zachodnich Niemczech, w kraju związkowym Nadrenia Północna-Westfalia, w rejencji Kolonia, w powiecie Rhein-Sieg.

Geografia

Miasto położone jest nad Renem, w regionie Zatoka kolońska (niem. Kölner Bucht), w obszarze metropolitarnym Ren-Ruhra, ok. 20 km na południe od Kolonii i ok. 10 km na północny zachód od Bonn.

Bornheim ma 82,70 km² powierzchni i zamieszkuje je 48 531 mieszkańców (2010), co wiąże się z faktem, iż, ma status średniego miasta należącego do powiatu, (niem. mittlere kreisangehörige Stadt), co daje drugi rezultat w powiecie.

Miasto otaczają wyżyny Vorgebirge, na wschodzie oraz Ville na zachodzie. Najwyższym punktem jest Hennesenberg w dzielnicy Brenig o wysokości 164,8 m n.p.m., najniższym zaś Ren w Widdig (46,6 m n.p.m.).

Dzielnice

W skład gminy wchodzi 14 dzielnic:

Demografia

Struktura wiekowa

Historia

Dzisiejsze tereny miasta zostały zasiedlone już w czasach prehistorycznych. Na terenach między dzisiejszymi Bornheim i dzielnicą Sechtem odkryto duże pokłady lessu. Zostały tutaj odnalezione kurhany z kamiennymi narzędziami, które udowadniają zasiedlenie tych terenów w przeszłości. W dzielnicy Hersel została zlokalizowana zagroda z czasów epoki żelaza.

Później w pobliżu odkryto dwa grody. Były one właściwie tylko ogrodzeniami wzniesionymi przez Germanów lub Celtów by chronić mieszkańców siedliska.

Także obecność Rzymian w okresie od 50 p.n.e. do 450 n.e. poparta jest budynkami. W Bornheim znajdują się pozostałości po akwedukcie Eifel biegnącego od Eifel do Kolonii. W czasach rzymskich na okolicznych terenach znajdowały się sady dla miast Bonna (Bonn) i Colonia Claudia Ara Agrippinensium (Kolonia).

Wiele nazw miejscowości wywodzi się od Franków. Merowingowie często do nazw dołączali przyrostek Heim (pol. dom). Np. Bornheim, Mehlheim, Mülheim (Bonn), Schweinheim, Stockheim, Holzem, Nieder-/Oberbachem, Ließem, Hochheim, Stockem.

Udokumentowane jest, że Bornheim jako Brunheim w Bonngau zostało pierwszy raz nazwane w 2 sierpnia 945. Wówczas miejscowość należała do hrabstwa Ehrenfried. Dzisiejsza ulica Königstraße była już we wczesnym średniowieczu ważnym szlakiem transportowym między Bonn a Akwizgranem. Została ona po raz pierwszy wspomniana w 1272 jako Connixstroß. Najstarsze wzmianki o jakiejkolwiek dzielnicy pochodzą z 804, jest to Wittheich (obecnie Widdig).

Prawie wszystkie wsie w X i XI wieku zostały włączone jako posiadłości do kapituł w Bonn i Kolonii.

Pod lennem arcybiskupstwa Kolonii na okolicznych terenach powstało wiele zamków i dworków z parkami. Do dzisiaj istnieje zamek Bornheim.

Zmiany administracyjne

Do czasów elektorskich utworzono pierwsze granice miasta, dzisiejsze tereny były podzielone na osiem części.

Z wkroczeniem do miasta francuskiej armii rewolucyjnej jego podział został zniesiony. Francuzi obiecywali dzięki temu zyski militarne i gospodarcze. Cała władza leżała po stronie obcokrajowców. W 1798 nadszedł czas podziału administracyjnego zajętych terenów, rokowano nadzieje na sprawniejsze działanie przyłączonej Nadrenii. Nowa granica między departamentem Ren-Mozela a departamentem Roer biegła na lewym brzegu Renu między Hersel a Bonnem i stamtąd w kierunku zachodnim do granicy Alfter i Rosidorf. Miejscowość Roisdorf została oddzielona od Alfter i tak Roisdorf stało się samodzielną gminą. Również Dingstuhl Waldorf zostało rozdzielne między gminy Waldorf i Kardorf Hemmerich.

Terytorium Bornheim pozostało niezmienione a później z niego i trzech innych gmin utworzono gminę Bornheim. Jej siedziba znajdowała się w Bornheim przy ulicy Burgstraße, w 1740 gmina miała 3633 mieszkańców. Merten, Rösberg, Sechtem i Walberberg zostały połączone w gminę Sechtem z 2880 mieszkańcami. Z Hersel, Uedorf, Widdig, Urfeld, Keldenich i Wesseling stworzono gminę Hersel z 2328 mieszkańcami. Te trzy gminy z łączną ilością 8841 mieszkańców należały do kantonu Brühl, w okręgu Kolonia, w departamencie Roer z prefekturą w Akwizgranie. Gminy Hersel, Sechtem i Bornheim w krótkim czasie zostały przemianowane na odpowiednio mairie: Hersel, Sechtem i Waldorf.

Podczas XIX wieku wielokrotnie przenoszono kancelarię wójta Waldorf ponieważ każdy nowy chciał mieć ją w swojej okolicy. Wszystkich jedenastu wójtów miało za urząd gminy inne miejsce, w burzliwej dyskusji większość przychylna była propozycji stałego urzędu w Bornheim, miejscowość ta była już wówczas największa i leżała w centrum gminy. Ostatecznie w 1883 wybudowano ratusz w Bornheim.

Podczas światowego kryzysu gospodarczego w 1929 większość miast i gmin zadłużyło się (np. Bonn, Hersel i Sechtem) ponieważ upadający przemysł generował bezrobotnych. Wyjątek stanowiło Bornheim (gmina Waldorf), gmina miała solidną politykę finansową, panowało względnie niskie bezrobocie a gmina miała duże oszczędności. W gminie Sechtem panowała trudna sytuacja gospodarcza, spowodowane było to przez niedawne wybudowanie ratusza w Merten (1927), kryzysy w większości fabryk, zamykanie kopalń i problemy firmy Berggeist AG. W sytuacji naglących oszczędności gmina Sechtem 16 maja 1931 zniosła unię personalną z urzędem w Waldorf. 20 czerwca 1931 interesy urzędu Sechtem przejął ówczesny burmistrz Bornheim, Ditz. W wyniku braku miejsca zakupiono willę obok ratusza i przebudowano ją do celów biurowych.

W ostatniej, trzeciej gminie również postanowiono, że wybuduje się urząd gminy. Pytaniem pozostało czy urząd powinien być zlokalizowany w Hersel czy w gminie Wesseling, z którą Hesrel od kilku lat była w urzędzie (niem. Amt. Wesseling złożyło propozycję ponieważ wybudowano tam port rzeczny na Renie i miejscowość osiągnęła duże znaczenie przez rozwijający się przemysł.

Latem 1932 rozeszła się plotka, że gminy Wesseling i Keldenich powinny zostać oddzielone od wspólnoty Hersel w powiecie Bonn i zostać przyłączone do powiatu Kolonia. Informacja ta potwierdziła się i 1 października 1932 gminy Keldenich i Wesseling połączyły się z gminą Berzdorf z urzędem Brühl. W wyniku tych zmian powstał urząd Wesseling. Urząd Hersel pozostał w tej sytuacji bez budynku urzędu, burmistrza i personelu. Gminy Hersel, Uedorf, Widdig i Urfeld przeszły więc do urzędu Waldorf i były zarządzane przez Bornheim.

Dodatkowo rozwiązano urzędy stanu cywilnego w Sechtem, Waldorf i Hersel, w zamian powołano nowy w Bornheim. Czas ten można przyjmować za początkowe fazy formowania się dzisiejszego miasta.

Na wniosek członków pruskiego rządu 7 maja 1934 nazwa urzędu Waldorf została zmieniona na urząd Bornheim. Połączenie urzędów Bornheim i Sechtem zostało przyjęte przez władze z Kolonii 1 kwietnia 1935. Wszystkie te zabiegi przyczyniały się do zaoszczędzenia pieniędzy a zarazem wzmocnienia pozycji Bornheim. Urząd Hersel został przyłączony do Bornheim 1 lipca, z dniem tym miejsce gmin Bornheim-Brenig, Kardorf-Hemmerich, Roisdorf, Dersdorf i Waldorf zajęła jedna Bornheim, z gmin Hersel, Uedorf, Widdig i Urfeld uformowano gminę Hersel a z Merten, Rösberg, Sechtem i Walberberg gminę Sechtem.

Z trzech nowych gmin Bornheim, Sechtem i Hersel utworzono urząd Bornheim.

1 sierpnia 1969 nastąpiła reforma administracyjna w regionie Bonn (tzw. Bonn-Gesetz), w wyniku której gminy Bornheim, Hersel (bez dzielnicy Urfeld) i Sechtem zostały połączone pod nazwą tej pierwszej.

Prawa miejskie gminie Bornheim zostały nadane 1 stycznia 1981.

Herb

Na złotym tle czerwony pas w srebrną kratę, który przykrywa ognisty miecz.

Istnienie rodu Bornheim zostało po raz pierwszy udokumentowane w 1107. W roku 1147 wspomina się, że zamek Bornheim jest ich pierwszą siedzibą. Kraciasta belka jest herbem rodziny i od 1319 znajduje się w pieczęci ławnika Breniger.

Ognisty miecz z dzisiejszego herbu miasta był używany jako znak ławnika z Waldorf od 1380. Miecz jest symbolem patrona kościoła w Waldorf, Michała Archanioła.

Zabytki

Zamek Bornheim

• zamek Bornheim – prawdopodobnie powstał w latach 1728-1732, został wybudowany w stylu barokowym, zbliżonym do maison de plaisance według projektów Johanna Conrada Schlauna. Z pozostałych budów pozostało jedynie przedzamcze, na którym nie zachowała się jednak brama wjazdowa i most zwodzony. W zamian została wybudowana nowa brama wjazdowa, kamienny most i dzwonnica. Reszta przedzamcza koło dzwonnicy spłonęła w pożarze 4 lutego 1972. Właściciele zamku w XIX wieku zmieniali się kilkukrotnie. Nabywcami byli: w 1826 Gerhard von Carnap, w 1859 Wenzel Graf von Boos-Waldeck i w 1872 Heinrich von Diergardt. Obecnie zamek Bornheim znajduje się w posiadaniu barona Diergardta.

Zamek Hemmerich

Zamek Roesberg

Kościół pw. św. Idziego w Hersel

• wyspa rzeczna Herseler Werth, rezerwat przyrody
• pozostałości po akwedukcie rzymskim Eifel
• kościół pw. św. Evergislusa (St. Evergislus) z 1895/1896 w Brenig, wybudowany na planach X-wiecznego kościoła
• wieża ciśnień z 1908/1909 w Brenig
• Schornshof
• neobarokowy dom Haus Rankenberg
• kościół pw. św. Alberta w Dersdorf
• ruiny zamku Hemmerich
• kościół pw. św. Idziego w Hemmerich
• kościół pw. św. Idziego w Hersel
• klasztor i szkoła urszulanek w Hersel
• kościół pw. św. Wincentego w Merten
• kaplica przycmentarna w Merten
• kościół pw. św. Marka w Rösberg
• wieża ciśnień w Rösberg
• zamek Wolfsburg z XVII w.
• Haus Wrede z 1873 w Roisdorf
• willa Anna z 1870 w Roisdorf
• kościół pw. św. Sebastiana w Roisdorf
• dom Haus Custor w Roisdorf
• kościół pw. św. Garwazego i Protazego w Sechtem
• kaplica pw. św. Mikołaja w Sechtem
• zamek Graue
• zamek Weiße Burg, obecnie w prywatnym posiadaniu
• zamek Rheindorf
• zamek Kitzburg
• Hexenturm (Wieża Czarownic)
• kościół pw. św. Walpurgii w Walberbergu
• rezerwat przyrody Schulwald
• kościół pw. św. Jerzego w Widdig

Polityka

Rada miasta

W radzie miejskiej wytworzyła się koalicja SPD, Zielonych i UWG, która wraz z głosem burmistrza ma większość nad opozycją.

Współpraca

Bornheim posiada trzy miejscowości partnerskie:

• Bornem, Belgia, od 1989
• Mittweida, Saksonia, od 1991
• Zawiercie, Polska, od 2010^[2]

Komunikacja

Drogowa

Dzięki swojemu położeniu w obszarze metropolitarnym Ren-Ruhra miasto ma bardzo dobrze rozwiniętą komunikację. Przez teren miasta przebiega autostrada A555 (zjazd 5 Wesseling) i droga krajowa B9, dodatkowo miasto otaczają autostrady A553 (zjazd 3 Brühl/Bornheim) i A61 (zjazd '26 Swistall).

Kolejowa

Komunikacja kolejowa jest bardzo rozwinięta dzięki trzem liniom, wszystkie w kierunku Kolonia-Bonn. Zaczynając od wschodu (brzeg Renu) miasto przecina Rheinuferbahn, następnie Linke Rheinstrecke (Kolonia-Moguncja) i Vorgebirgsbahn. Najbardziej eksploatowana jest środkowa linia, po niej jeżdżą pociągi InterCity. Zewnętrzne linie administrowane są przez Kölner Verkehrs-Betriebe.

Na stacjach i przystankach zatrzymują się pociągi Regionalbahn, miasto obsługują również trzy linie kolei podmiejskich (Stadtbahn Köln i Stadtbahn Bonn). Są to linie 16, 18 i 68 przy czym dwie pierwsze obsługują dwa przedsiębiorstwa a linię 68 tylko S-Bahn Bonn.

Stacja kolejowa Sechtem

Stadtbahn

Przedsiębiorstwa

W Bornheim znajduje się około 2600 zakładów trudniących się w zakresie handlu i rzemiosła.

W Roisdorf swoją siedzibę ma firma Landgard, jest ona największym sprzedawcą owoców, warzyw i kwiatów w Niemczech. W tej samej dzielnicy znajduje się źródło wód mineralnych, z tej wody produkuje się napoje.

Osoby związane z miastem

• Heinrich Böll (ur. 21 grudnia 1917; zm. 16 lipca 1985), pisarz, noblista, przez długi czas mieszkał w Merten i tam został pochowany
• Paul Bellitzer von Russdorff (zm. 9 stycznia 1441), wielki mistrz zakonu krzyżackiego w latach 1422 – 1441, jego rodzina wywodziła się z Roisdorf
• Christian Knees (ur. 5 marca 1981), kolarz, mieszka w Bornheim
• Arnd Schmitt (ur. 13 lipca 1965), szermier, mistrz olimpijski 1988 w szpadzie, mieszka w Bornheim
• Günter Lamprecht (ur. 21 stycznia 1930), aktor, mieszka w Bornheim
• Johannes Baptist Kerner (ur. 9 grudnia 1964) diennikarz, w młodości mieszkał w Hersel
• Bernd Stelter (ur. 19 kwietnia 1961), kabareciarz, mieszka w Hersel
• Célia Šašić (ur. 27 czerwca 1988), piłkarka, pochodzi z Hersel
• Klaus Ludwig (ur. 5 października 1949), kierowca wyścigowy, mieszka w Bornheim
• Część rodziny Klemensa Lothara von Metternicha żyje do dzisiaj pod nazwiskiem Metternich, w Waldorf

Przypisy