Borowa (góra)

Borowa
Ilustracja
Borowa widziana z Góry Zamkowej (2016)
Państwo

 Polska

Położenie

Wałbrzych, Jedlina-Zdrój

Pasmo

Sudety,
Góry Wałbrzyskie,
Góry Czarne

Wysokość

853 m n.p.m.

Wybitność

223 m

Położenie na mapie Sudetów
Mapa konturowa Sudetów, u góry znajduje się czarny trójkącik z opisem „Borowa”
Ziemia50°43′22″N 16°18′11″E/50,722778 16,303056

Borowa, Góra Czarna (niem. Schwarze-Berg, Schwarzeberg, Schwartzenberg) – najwyższy szczyt Gór Czarnych i całych Gór Wałbrzyskich w Sudetach Środkowych, o wysokości 853,3 m n.p.m.[1] Uważany jest za odrębny masyw lub przypisywany do Rybnickiego Grzbietu. Jest najwyższym (granicznym) punktem w granicach administracyjnych Wałbrzycha, a także w granicach administracyjnych Jedliny-Zdroju.

Opis

Borowa po lewej i Sucha po prawej, a przed nimi część Rybnickiego Grzbietu – widok z Rogowca
Kamień z tablica informacyjną oraz wejście na wieżę widokową

Borowa, jak większość najwyższych szczytów Gór Wałbrzyskich, jest wyraźną kulminacją – ma dużą wysokość względną i strome stoki, przez to wydaje się wyższa niż w rzeczywistości, zaś dzięki swoim trapezoidalnym kształtom jest łatwo rozpoznawalna od strony Kotliny Wałbrzyskiej oraz Pogórza Wałbrzyskiego (od strony północnej, północno-zachodniej). Stanowi jedną z dominant krajobrazowych w okolicy, choć nie tak wyraźną jak pobliski Chełmiec.

W drugiej połowie XX wieku na szczycie stała drewniana wieża triangulacyjna. Składała się z dwóch części: pomostu dla obserwatora i stanowiska dla teodolitu. Nie wiadomo, kiedy została rozebrana[2].

Góra zbudowana jest z skał wylewnychczerwonych ryolitów (potocznie nazywane porfirami) oraz ich tufów i ciemnych trachybazaltów (znane też jako melafiry), będące świadectwem dawnej działalności wulkanicznej.

Nazwę Borowa wprowadzono urzędowo w 1949 roku, zastępując poprzednią niemiecką nazwę Schwarzer-Berg[3][4]. Pomimo tego w niektórych publikacjach, mapach, przewodnikach, można się spotkać z nazwą Czarna, Góra Czarna lub Wielka Czarna.

Szczyt zaliczany jest do Korony Sudetów i Korony Sudetów Polskich. Do Korony Gór Polski[5] zaliczony został pobliski Chełmiec, który podczas ustalania Korony uważany był za wyższy, ze względu na to, że instrumenty pomiarowe umieszczono na wieży widokowej.

Przyroda

Przeważa głównie tutaj monokultura świerkowa, co doprowadziło do zubożenia środowiska glebowego i jego znacznego zakwaszenia. Przez to gęstość runa leśnego i skład florystyczny przy wysokim stopniu zwarcia drzew jest obecnie bardzo uboga. Dlatego od kilku lat jest prowadzona na tym terenie gospodarka leśna mająca na celu sukcesywna przebudowę drzewostanu leśnego. Na południowych zboczach, na miejscu dawnych wyrębów, wyrosła tyczkowina brzozowa.

W 1998 roku utworzono Park Krajobrazowy Sudetów Wałbrzyskich, który swoim zasięgiem objął masyw Borowej.

Borowa
Widok na Borową, Suchą, Kozła, Wołowca i Małego Wołowca (od prawej do lewej) z hałdy przy ulicy Matejki w Wałbrzychu
Zimowy widok na Borową z Góry Zamkowej
Widok na Borową od strony Podgórza
Borowa z ulicy Kłodzkiej z Jedliny-Zdroju
Borowa – widok od strony Białego Kamienia

Turystyka

Do wczesnych lat dziewięćdziesiątych na szczycie była polana, skąd przybyli turyści mogli podziwiać panoramę, niestety wraz z upływem lat polana zarosła, a podziwianie widoków stało się niemożliwe[6].

W 2017 na szczycie wzniesiono ze stali, drewna i betonu ponad 16-metrową konstrukcję wieży widokowej, która została otwarta 14 grudnia 2017[7].

Oprócz tego do dyspozycji turysty oddano: drewnianą wiatę turystyczna, ławki, stojaki na rowery, tablice informacyjne.

Szlaki turystyczne

szlak turystyczny czerwony Wałbrzych Główny – Borowa– Przełęcz pod Borową – Przełęcz Kozia – Platforma Widokowa pod Drużyną – Przełęcz Szybka
szlak turystyczny czarny Rozdroże pod Dłużyną – Przełęcz Szybka – KamieńskPrzełęcz Kozia – Ścieżka przez mękę – Borowa – Rozdroże ptasie – Kamionka – Rozdroże nad Starym Glinikiem – Glinik Stary (pętla autobusowa)[8]

Przypisy

  1. Geoportal.gov.pl. mapy.geoportal.gov.pl. [dostęp 2015-10-16].
  2. Wieża widokowa (stalowa) – zdjęcia, dolny-slask.org.pl [dostęp 2018-01-14].
  3. Rozporządzenie Ministra Administracji Publicznej z dnia 28 maja 1949 r. (M.P. z 1949 r. nr 44, poz. 592, s. 4)
  4. Arkusz 5363 Friedland. W: Topografische Karten (Meßtischblätter) 1:25 000. Das Reichsamt für Landesaufnahme, 1936.
  5. Poznaj swój kraj. Korona Gór Polski – Wykaz koronnych szczytów [1]
  6. Borowa (853 m n.p.m.) – dolny-slask.org.pl, dolny-slask.org.pl [dostęp 2018-01-14].
  7. Wieża na Borowej otwarta.
  8. Mapa szlaków turystycznych. [dostęp 2020-10-13].

Bibliografia

  • Słownik geografii turystycznej Sudetów, tom 10 Góry Wałbrzyskie, red. Marek Staffa, Wydawnictwo I-BiS, Wrocław 2005, ISBN 83-85773-85-1
  • Krzysztof Radwański, Marcin Szymczak (red.): Atlas gór Polski. Sudety. Karpaty. Góry Świętokrzyskie. Warszawa: ExpressMap, 2008, s. 347. ISBN 978-83-7546-020-9.
  • Sudety Środkowe. Skala 1:40 000. Jelenia Góra: Wydawnictwo Turystyczne Plan, 2005. ISBN 83-60044-44-9.
  • Park Krajobrazowy Sudetów Wałbrzyskich. Skala 1:40 000, Wydawnictwo Turystyczne Plan, Jelenia Góra 2006

Zobacz też

  • Lista najwyższych szczytów w Polsce

Media użyte na tej stronie

Sudety mapa.png
Mapa Sudetów
U+25B2.svg
Black up-pointing triangle , U+25B2 from Unicode-Block Geometric Shapes (25A0–25FF)
POL Szlak czerwony.svg
Czerwony szlak turystyczny.
POL Szlak czarny.svg
Czarny szlak turystyczny.
Borowa and Gora Sucha from Rogowiec 2011-04.jpg
Autor: JDavid, Licencja: CC BY-SA 4.0
Borowa i Sucha, (a między nimi Wołowiec), Góry Wałbrzyskie widziane ze szczytu (ruin zamku) góry Rogowiec
Borowa Kozioł Wołowiec.jpg
Autor: Marszuwal, Licencja: CC BY-SA 4.0
Widok na Borową Kozła Wołowca z hałdy przy ulicy Matejki w Wałbrzychu
Borowa.jpg
(c) Radwa z polskiej Wikipedii, CC BY-SA 2.5
Szczyt Borowa w Górach Wałbrzyskich od strony Podgórza
Góry czarne z Jedliny zdrój.jpg
Autor: Marszuwal, Licencja: CC BY-SA 4.0
Góry czarne z ulicy kłodzkiej w Jedliny zdrój
Borowa.GZ.jpg
Autor: Arkadio13, Licencja: CC BY-SA 4.0
Borowa z Góry Zamkowej
Borowa zima.jpg
Autor: Marszuwal, Licencja: CC BY-SA 4.0
Góra borowa zimą
View Tower, Borowa (4).jpg
Autor: MOs810, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wieża widokowa na Borowej koło Wałbrzycha.
Borowa1.jpg
(c) Radwa z polskiej Wikipedii, CC BY-SA 2.5
Widok na Borową w Górach Wałbrzyskich od strony Białego Kamienia