Borowa (góra)

Borowa

Borowa widziana z Góry Zamkowej (2016)
Państwo	Polska
Położenie	Wałbrzych, Jedlina-Zdrój
Pasmo	Sudety, Góry Wałbrzyskie, Góry Czarne
Wysokość	853 m n.p.m.
Wybitność	223 m
Położenie na mapie Sudetów Borowa
50°43′22″N 16°18′11″E/50,722778 16,303056

Borowa, Góra Czarna (niem. Schwarze-Berg, Schwarzeberg, Schwartzenberg) – najwyższy szczyt Gór Czarnych i całych Gór Wałbrzyskich w Sudetach Środkowych, o wysokości 853,3 m n.p.m.^[1] Uważany jest za odrębny masyw lub przypisywany do Rybnickiego Grzbietu. Jest najwyższym (granicznym) punktem w granicach administracyjnych Wałbrzycha, a także w granicach administracyjnych Jedliny-Zdroju.

Opis

Borowa po lewej i Sucha po prawej, a przed nimi część Rybnickiego Grzbietu – widok z Rogowca

Kamień z tablica informacyjną oraz wejście na wieżę widokową

Borowa, jak większość najwyższych szczytów Gór Wałbrzyskich, jest wyraźną kulminacją – ma dużą wysokość względną i strome stoki, przez to wydaje się wyższa niż w rzeczywistości, zaś dzięki swoim trapezoidalnym kształtom jest łatwo rozpoznawalna od strony Kotliny Wałbrzyskiej oraz Pogórza Wałbrzyskiego (od strony północnej, północno-zachodniej). Stanowi jedną z dominant krajobrazowych w okolicy, choć nie tak wyraźną jak pobliski Chełmiec.

W drugiej połowie XX wieku na szczycie stała drewniana wieża triangulacyjna. Składała się z dwóch części: pomostu dla obserwatora i stanowiska dla teodolitu. Nie wiadomo, kiedy została rozebrana^[2].

Góra zbudowana jest z skał wylewnych – czerwonych ryolitów (potocznie nazywane porfirami) oraz ich tufów i ciemnych trachybazaltów (znane też jako melafiry), będące świadectwem dawnej działalności wulkanicznej.

Nazwę Borowa wprowadzono urzędowo w 1949 roku, zastępując poprzednią niemiecką nazwę Schwarzer-Berg^[3][4]. Pomimo tego w niektórych publikacjach, mapach, przewodnikach, można się spotkać z nazwą Czarna, Góra Czarna lub Wielka Czarna.

Szczyt zaliczany jest do Korony Sudetów i Korony Sudetów Polskich. Do Korony Gór Polski^[5] zaliczony został pobliski Chełmiec, który podczas ustalania Korony uważany był za wyższy, ze względu na to, że instrumenty pomiarowe umieszczono na wieży widokowej.

Przyroda

Przeważa głównie tutaj monokultura świerkowa, co doprowadziło do zubożenia środowiska glebowego i jego znacznego zakwaszenia. Przez to gęstość runa leśnego i skład florystyczny przy wysokim stopniu zwarcia drzew jest obecnie bardzo uboga. Dlatego od kilku lat jest prowadzona na tym terenie gospodarka leśna mająca na celu sukcesywna przebudowę drzewostanu leśnego. Na południowych zboczach, na miejscu dawnych wyrębów, wyrosła tyczkowina brzozowa.

W 1998 roku utworzono Park Krajobrazowy Sudetów Wałbrzyskich, który swoim zasięgiem objął masyw Borowej.

Borowa

Widok na Borową, Suchą, Kozła, Wołowca i Małego Wołowca (od prawej do lewej) z hałdy przy ulicy Matejki w Wałbrzychu

Zimowy widok na Borową z Góry Zamkowej

(c) Radwa z polskiej Wikipedii, CC BY-SA 2.5

Widok na Borową od strony Podgórza

Borowa z ulicy Kłodzkiej z Jedliny-Zdroju

(c) Radwa z polskiej Wikipedii, CC BY-SA 2.5

Borowa – widok od strony Białego Kamienia

Turystyka

Do wczesnych lat dziewięćdziesiątych na szczycie była polana, skąd przybyli turyści mogli podziwiać panoramę, niestety wraz z upływem lat polana zarosła, a podziwianie widoków stało się niemożliwe^[6].

W 2017 na szczycie wzniesiono ze stali, drewna i betonu ponad 16-metrową konstrukcję wieży widokowej, która została otwarta 14 grudnia 2017^[7].

Oprócz tego do dyspozycji turysty oddano: drewnianą wiatę turystyczna, ławki, stojaki na rowery, tablice informacyjne.

Szlaki turystyczne

Wałbrzych Główny – Borowa– Przełęcz pod Borową – Przełęcz Kozia – Platforma Widokowa pod Drużyną – Przełęcz Szybka

Rozdroże pod Dłużyną – Przełęcz Szybka – Kamieńsk – Przełęcz Kozia – Ścieżka przez mękę – Borowa – Rozdroże ptasie – Kamionka – Rozdroże nad Starym Glinikiem – Glinik Stary (pętla autobusowa)^[8]

Przypisy

Bibliografia

• Słownik geografii turystycznej Sudetów, tom 10 Góry Wałbrzyskie, red. Marek Staffa, Wydawnictwo I-BiS, Wrocław 2005, ISBN 83-85773-85-1
• Krzysztof Radwański, Marcin Szymczak (red.): Atlas gór Polski. Sudety. Karpaty. Góry Świętokrzyskie. Warszawa: ExpressMap, 2008, s. 347. ISBN 978-83-7546-020-9.
• Sudety Środkowe. Skala 1:40 000. Jelenia Góra: Wydawnictwo Turystyczne Plan, 2005. ISBN 83-60044-44-9.
• Park Krajobrazowy Sudetów Wałbrzyskich. Skala 1:40 000, Wydawnictwo Turystyczne Plan, Jelenia Góra 2006

Zobacz też

• Lista najwyższych szczytów w Polsce