Borowno

Borowno

wieś
Kościół św. Wawrzyńca w Borownie
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Powiat	częstochowski
Gmina	Mykanów
Liczba ludności (2008)	1364
Strefa numeracyjna	34
Kod pocztowy	42-233[1]
Tablice rejestracyjne	SCZ
SIMC	0138715
Położenie na mapie gminy Mykanów Borowno
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Borowno
Położenie na mapie województwa śląskiego Borowno
Położenie na mapie powiatu częstochowskiego Borowno
50°55′55″N 19°16′29″E/50,931944 19,274722

Borowno – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie częstochowskim, w gminie Mykanów. Wieś leży 24 km na wschód od Kłobucka.

Za Królestwa Polskiego istniała gmina Borowno.

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Borowno. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa częstochowskiego.

Części wsi

Nazwa

Miejscowość ma metrykę średniowieczną i istnieje co najmniej od XII wieku. Wymieniona w 1198 w dokumencie zapisanym w języku łacińskim jako Borouna; Borolovo, Borwno, Borevno, Borow, Borwnow^[4].

Nazwa miejscowości pochodzi od otaczających ją borów.

Historia

Początkowo miejscowość należała do ziemi wieluńskiej. Pierwsza wzmianka o niej pochodzi z 1198. W XI wieku miał tu przebywać Stanisław ze Szczepanowa później uznany za świętego^[4].

W 1394 istniał tu kościół. Miejscowość została odnotowana w licznych, historycznych dokumentach własnościowych, podatkowych i prawnych. W latach 1414–1417 określono granice wsi ze Zdrową, Babami, Grabową, Kościelcem i Łochynią. W miejscowości oraz jej najbliższej okolicy znajdowały się: dąbrowa, 2 łąki, zarośla o nazwie Gwoździec, pole Kąt, rów do moczenia konopi, łąki zwane smugami^[4].

W 1482 parafię w Borownie przeniesiono z oficjalatu uniejowskiego do wieluńskiego. W 1464 roku Borowno jest wymienione w Księdze uposażeń Liber beneficiorum spisanej przez Jana Łaskiego. W 1511 roku wieś leżała w powiecie wieluńskim. W 1520 istniał kościół św. Wawrzyńca, a parafia podlegała pod dekanat brzeźnicki. Do parafii należało 13 wsi, z tego część w Sieradzkiem. Plebanowi płacono dziesięcinę snopową z 1 folwarku i ról kmiecych, role plebana były rozrzucone. Mieszkało tu 37 kmieci i znajdowała się karczma^[4].

Wysokość podatków w XVI wieku: 1511 – 6 ½ łana, 1518 – 5 ½ łana, 1553 – 8 łanów. W 1688 roku zostaje wzniesiony drewniany kościół na planie krzyża, konsekrowany w święto św. Anny przez Jerzego Albrechta Denhoffa, biskupa kamienieckiego. W 1846 roku ukończono budowę nowej świątyni. W 1885 roku kościół został przebudowany i 9 maja 1904 roku konsekrowany przez biskupa Stanisława Zdzitowieckiego. W XVIII i XIX wieku kultem słynął obraz Matki Bożej Loretańskiej, wiszący w bocznym ołtarzu. Licznie zgromadzone wota podczas powstania listopadowego przeznaczone na skarb narodowy. Podczas rozbudowy kościoła pod koniec XIX wieku obraz usunięto.

Właściciele Borowna XII-XV wieku

• 1198 – Kagnimir wymienił Borowno i Kamion na Żytno,
• 1271 – Stralco iudex,
• 1362 – Ninogniew zwany Kotek,
• 1373 – Jaśko,
• 1381–1401 – Benik herbu Śreniawa,
• 1382 – Protazy,
• 1387–1424 – Michał herbu Śreniawa,
• 1398 – Stogniew,
• 1401 – Marcin, starosta bolesławiecki,
• 1414–1417 – Marcin podzielił się Borownem z bratem Michałem. W 1429 zmarła jego córka Beata, matka Jana Długosza, pochowana w Wieluniu,
• 1423 – Maciej herbu Ostoja i Jan herbu Śreniawa,
• 1444 – tenże Jan,
• 1491 – Jan Skowroński,
• 1496 – Jan Momot Borowiński,
• 1552 – Borowno miało 5 właścicieli.

Na miejscowym cmentarzu znajduje się grób Edwarda Reszke, polskiego śpiewaka operowego.

Pałac

W miejscowości znajduje się zabytkowy pałac z 1790 roku. W zagrodzie dworskiej znajdował się drewniany spichlerz z 1783 roku. Został on przeniesiony do Olsztyna i tam zrekonstruowany w 2007 roku.

Legenda o św. Stanisławie

We wsi Borownie stał mały kościółek poświęcony św. Stanisławowi, a nie wiadomo przez kogo i kiedy zbudowany. Wedle miejscowej tradycji wystawiono go na pamiątkę, że ów święty w podróży swej przechodząc przez Borowno pod Mstowem, był przez złych ludzi na granicach tej wsi napadnięty i znieważony wśród łanu grochu, przy czym miał wyrzec te słowa: Oj, Borowno, Borowno, będzie u ciebie grochu nie rodno! – Od owego czasu aż do dziś dnia nie rodzi się wcale groch na tamtejszych polach, pomimo wszelkich usiłowań. Po tej przygodzie udał się św. Stanisław pieszo do Mstowa.

Galeria

Przypisy

Bibliografia

• Ryszard Rosin: Słownik historyczno-geograficzny ziemi wieluńskiej w średniowieczu, hasło: „Borowno”. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1963, s. 63–64.

Linki zewnętrzne

• Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu
• Artykuł w tygodniku Niedziela. niedziela.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
• Jura.art.pl - Wyżyna Krakowsko-Częstochowska - rys miejscowości. jura.art.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-02-11)].