Borys Wasiliew

Borys Wasiliew

Борис Львович Васильев

Data i miejsce urodzenia	21 maja 1924 Smoleńsk, ZSRR
Data i miejsce śmierci	11 marca 2013 Moskwa
Narodowość	rosyjska
Dziedzina sztuki	literatura, film
Epoka	proza
Ważne dzieła
Tak tu cicho o zmierzchu, W ewidencji nie figuruje
Odznaczenia
Nagrody

Borys Lwowicz Wasiliew (ur. 21 maja 1924 w Smoleńsku, zm. 11 marca 2013 w Moskwie) – rosyjski pisarz, prozaik, dramaturg i scenarzysta filmowy.

Życiorys

Urodził się w Smoleńsku. Był synem zawodowego oficera carskiej, a następnie czerwonej (Lwa Aleksandrowicza, ur. 1892). Jego matka – Jelena Nikołajewna z d. Alieksiejewa (ur. 1892) pochodziła ze starego szlacheckiego rodu, skoligaconego z rodami Puszkina i Tołstoja. Od dziecka przejawiał zainteresowania humanistyczne. W czasach szkolnych aktywnie uczestniczył w działalności teatrzyku amatorskiego i współredagował szkolną gazetkę.

Po napaści Niemiec na ZSRR zgłosił się na ochotnika na front i z oddziałem ochotników-komsomolców walczył pod Smoleńskiem. Następnie służył w wojskach powietrznodesantowych (w 8 gwardyjskim pułku powietrznodesantowym i 3 gwardyjskiej dywizji powietrznodesantowej). W marcu 1943 został ciężko ranny podczas wykonywania zadania bojowego. Później w swojej twórczości często sięgał do tematyki wojennej. W 1948 ukończył Wojskową Akademię Wojsk Pancernych i Zmechanizowanych Armii Czerwonej im. I. W. Stalina. Podczas studiów na tej uczelni poznał swoją późniejszą żonę, również studentkę akademii – Zorię Poljak. W latach 1948–1953 służył jako wojskowy inżynier na Uralu. Z armii odszedł w 1954 w stopniu kapitana. Później wspominał, że zdecydował się opuścić wojsko, aby w całości poświęcić się działalności literackiej. W latach 1952–1989 – członek KPZR.

Debiutował w 1954 sztuką Oficerowie. Był autorem wielu sztuk teatralnych, opowiadań, nowel. Szeroką popularność zdobył jednak dopiero w 1969 powieścią Tak tu cicho o zmierzchu. W 1972 została ona sfilmowana, a dosyć udana adaptacja przewyższyła popularnością samą powieść. Wasiliew za scenariusz napisany do tego filmu otrzymał nagrodę państwową. Spektakl teatralny w reżyserii Jurija Lubimowa oparty na wątkach powieści był wystawiany na deskach moskiewskiej Taganki przez kilka następnych lat. Kolejnymi głośnymi powieściami Wasiliewa były: W ewidencji nie figuruje z 1974 i Jutro była wojna z 1984, które również dotyczyły okresu wielkiej wojny ojczyźnianej. W innych swoich powieściach pisarz nawiązywał m.in. do problematyki ekologicznej (Nie strzelajcie do białych łabędzi, 1973), wojny rosyjsko-tureckiej 1877–1878 (To, co było, i to, czego nie było, 1977–1980), stalinizmu (Pozdrowienia od babci Lory, 1988). W 1982 wydał powieść autobiograficzną o latach dzieciństwa i młodości pt. Mkną moje konie. Jego powieści zostały przetłumaczone na wiele języków i były wydawane w wielu krajach, również i w Polsce. Wiele z nich zostało sfilmowanych, a sam Wasiliew był autorem scenariuszy tych adaptacji. Wasiliew jest autorem epickiego cyklu historycznego Opowieści o Starej Rusi, w której od 1996 do 2007 opublikował 7 powieści oraz cyklu Historia rodu Oleksinskich – 6 książek w latach 1977–1998.

Twórczość

Wybrane powieści i opowiadania

• (1957) Kuter Iwana
• (1960) Długi dzień
• (1969) Tak tu cicho o zmierzchu
• (1970) Ostateczny dzień
• (1973) Nie strzelajcie do białych łabędzi
• (1974) W ewidencji nie figuruje
• (1976) Weteran
• (1979) Walka spotkaniowa
• (1980) Sześciu wspaniałych
• (1982) Mkną moje konie
• (1984) Jutro była wojna
• (1987) I był wieczór i był ranek
• (1988) Macie pozdrowienia od Baby Jagi
• (1997) Kniaz' Jarosław i jego synowie
• (2001) Głusza
• (1977) - (1998) Historia rodu Oleksinskich (cykl)
• (1996) - (2007) Opowieści o Starej Rusi (cykl)

Sztuki teatralne

• (1954) Oficerowie
• (1955) Pukajcie, a będzie otwarte

Scenariusze filmowe

• (1958) Kolejny rejs
• (1961) Długi dzień
• (1964) Ślad w oceanie
• (1966) Królewska regata
• (1969) W drodze do Berlina
• (1971) Oficerowie
• (1972) Tak tu cicho o zmierzchu...
• (1972) Ostateczny dzień
• (1972) Kuter Iwana
• (1976) Aty-baty szli żołnierze
• (1980) Nie strzelajcie do białych łabędzi
• (1985) Oskarżony
• (1986) Z głębi serca
• (1987) Jeźdźcy
• (1987) Jutro była wojna
• (2005) Tak tu cicho o zmierzchu - serial TV prod. Rosja - ChRL

Przypisy

Bibliografia

• Florian Nieuważny (red.): Słownik pisarzy rosyjskich. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1994. ISBN 83-214-0961-X.
• Wolfgang Kazak: Lieksikon russkoj litieratury XX wieka. Moskwa: Kultura, 1996. ISBN 5-8334-0019-8.

Linki zewnętrzne

• Borys Wasiliew w internetowej encyklopedii Krugoswiet (ros.)
• Borys Wasiliew w IMDb (ros.)