Brakteat

Brakteat „hebrajski” Mieszka Starego datowany na XII/XIII w.
Brakteat z Vadstena, znalezisko ze Szwecji (1774)

Brakteatmoneta wybijana jednostronnie z cienkiej blaszki na miękkiej podkładce (od łac. bractea – blaszka). Stempel odciśnięty wypukło na awersie pojawiał się jako wklęsły (negatyw) na rewersie.

W postaci brakteatów bito przede wszystkim w XII–XIV wieku w środkowej Europie niskowartościowe denary. Tym sposobem przy ograniczonych możliwościach emisyjnych władcy (król, książę) spowodowanych brakiem kruszcu (srebra), niekiedy wprowadzano do obiegu nawet duże ilości bezwartościowego pieniądza. W Polsce Mieszko Stary oprócz takich praktyk redukcji kruszcu w masowo bitych brakteatach stosował (nawet trzykrotnie w ciągu roku) przymusową wymianę monet (renovatio monetae), co doprowadzało do znacznego drenażu rynku. Brakteaty bił również Jaksa z Kopanicy (Köpenick) oraz książę pomorski Sambor[1].

Typową praktyką była częsta wymiana brakteatów (z reguły 2 razy w roku), podczas której redukowano liczbę monet, np. za 13 starych otrzymać można było jedynie 12 nowej emisji, przy czym dopuszczano do obrotu jedynie nowe monety. W ten sposób zapobiegano tendencji gromadzenia pieniędzy i wymuszano ich szybki obrót, co prowadziło do stabilnego rozkwitu gospodarczego w średniowieczu. Czeski kronikarz Kosmas z Pragi oceniał to rozwiązanie bardzo negatywnie, twierdząc, że jest ono "gorsze niż dżuma, bardziej niszczycielskie niż napad wrogów, głód i inne plagi".

Zobacz też

  • Brakteaty z Tjurkö

Przypisy

  1. Marek Adamkowicz: Święty Graal w gdańskiej ziemi. Co znaleźli archeolodzy?, "Dziennik Bałtycki" z 6.03.2016 [dostęp: 7.03.2016]

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Brakteat01.jpg
Brakteat "hebrajski" Mieszka III (czysta fotografia)