Brama Żabia

Brama Żabia
Ilustracja
Pozostałości Bramy Żabiej
Państwo

 Polska

Województwo

 pomorskie

Miejscowość

Gdańsk

Adres

ul. Słodowników

Typ budynku

brama miejska

Styl architektoniczny

gotyk

Rozpoczęcie budowy

XIV wiek

Zniszczono

1-sza poł. XIX wieku

Położenie na mapie Gdańska
Mapa konturowa Gdańska, w centrum znajduje się punkt z opisem „Brama Żabia”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Brama Żabia”
54°20′50,30″N 18°39′05,00″E/54,347306 18,651389

Brama Żabia (niem. Fischertor) – istniejąca w szczątkowej ruinie średniowieczna brama miejska, znajdująca się na Głównym Mieście w Gdańsku, w ciągu muru obronnego miasta. Początkowo była tylko furtą w murze.

Historia

W 1343 roku rozpoczęła się budowa ceglanego muru obronnego Prawego (Głównego) Miasta. W swojej pierwotnej formie był to pojedynczy mur otoczony fosą, wzmocniony dodatkowo szesnastoma basztami obronnymi. Od południa umieszczono w murze trzy wejścia do miasta zabezpieczone furtami. Środkowa furta, znajdująca się na wylocie ulicy Słodowników w kierunku Żabiego Kruka, powstała prawdopodobnie krótko po 1343 roku. Początkowo była zwana z niemieckiego Poggenpolsches Doer, w dosłownym tłumaczeniu Ropusze Bajoro. Pierwszy raz w źródłach pisanych pojawiła się w 1357 roku.

Widok od strony ulicy Słodowników

Około 1380 roku mieszkańcy Prawego Miasta zaczęli rozbudowywać swoje umocnienia. Prawdopodobnie wtedy furtę zastąpił masywny budynek bramny z przejazdem w przyziemiu. Wraz z bramami Na Zbytkach i Kotwiczników prowadziła z Głównego Miasta do Starego Przedmieścia.

Podczas rozbudowy umocnień miasta w pierwszej połowie XV wieku, brama została również rozbudowana. Na zewnątrz istniejącego muru (tzw. muru wysokiego), od strony południowej miasto otrzymało drugi, zewnętrzny mur, tzw. mur niski. Brama Żabia zyskała przedbramię w linii muru niskiego. Zbudowano bramę przednią z dwiema dużymi basztami (jedna z każdej strony) wysuniętymi przed linię murów, połączone z bramą szyją.

Z upływem lat intensywne rozwinęła się osadnictwo i zabudowa obecnego Starego Przedmieścia. Teren ten stał się na tyle ważny, że zdecydowano się na otoczenie go murami obronnymi. Wzniesione pod koniec XV wieku i na pocz. XVI wieku fortyfikacje pozbawiły znaczenia obronnego tę część murów Głównego Miasta, które umiejscowione wówczas były w środku miasta. W rezultacie powiększenia miasta nie było potrzeby modernizacji ani dalszej rozbudowy Bramy Żabiej. Po utracie znaczenia militarnego, w XVI wieku została zaadaptowana na mieszkania. W niezmienionej formie przetrwała do pierwszej połowy XIX wieku.

W wyniku dalszego rozwoju miasta i wzrastającego ruchu ulicznego bramy stały się przeszkodami utrudniającymi szybką komunikację. Od początku XIX wieku rozpoczęły się ich rozbiórki, w tym również Bramy Żabiej. Została rozebrana i około 1828 roku ostatecznie zniknęła pod zabudową mieszkalną, która powstała na uzyskanym gruncie. Kamieniczki zbudowane na ruinach baszty zostały zniszczone podczas II wojny światowej w 1945 roku. Po ich rozbiórce odsłonił się zachowany w dolnych partiach fragment zachodniej baszty przedbramia.

Relikty Bramy Żabiej wpisane są do gminnej ewidencji zabytków[1].

Linki zewnętrzne

Przypisy

Media użyte na tej stronie

Gdańsk location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa gminy Gdańsk, Polska
Pomeranian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 54.92 N
  • S: 53.40 N
  • W: 16.65 E
  • E: 19.75 E
Brama Żabia 2.JPG
Autor: Gorwiu, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Ruiny Bramy Żabiej w Gdańsku.
Ruiny Bramy Żabiej.JPG
Autor: Gorwiu, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Ruiny Bramy Żabiej w Gdańsku.