Brama Żeglarska w Toruniu
 nr rej. A/47/181 z 24 października 1929 | |
 Brama widziana od strony południowej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Typ budynku | |
| Styl architektoniczny | |
| Rozpoczęcie budowy | |
| Ukończenie budowy | |
| Ważniejsze przebudowy | |
Położenie na mapie Torunia  | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  (c) SANtosito, CC BY-SA 4.0 | |
 53°00′29,70″N 18°36′22,58″E/53,008250 18,606272 | |
Brama Żeglarska w Toruniu – jedna z trzech bram średniowiecznego Torunia, jakie przetrwały do dnia dzisiejszego.
Lokalizacja
Brama znajduje się w południowej części Zespołu Staromiejskiego, na wschód od Baszty Gołębnik.
Historia
Brama Żeglarska jest jedną z trzech zachowanych bram staromiejskich i jednocześnie jedną z czterech pierwotnie znajdujących się w nadwiślańskim fragmencie murów miejskich. Pozostałe to bramy: Klasztorna, Łazienna i Mostowa.
Budowę bramy prowadzącej na nabrzeże portowe rozpoczęto prawdopodobnie jeszcze w końcu XIII wieku[2]; ukończono natomiast w połowie wieku XIV[2]. Brama została zbudowana na planie prostokąta z czerwonej cegły. Obecnie, w murze bezpośrednio przylegającym do bramy, po obu jej stronach, znajdują się furty dla pieszych.
Początkowo były to najważniejsze ze wszystkich wrót miasta. To tu rozpoczynała się toruńska Via Regia (Droga Królewska), która prowadziła reprezentacyjną ulicą Żeglarską, obok fary śś. Janów, wschodnią pierzeją Rynku Staromiejskiego (obok ratusza Starego Miasta), ulicą Chełmińską aż do Bramy Chełmińskiej[3]. To przed Bramą Żeglarską burmistrzowie i rada miejska witali królów i najznakomitszych gości[2].
Znaczenie obronne brama utraciła po zdobyciu miasta przez wojska szwedzkie Karola XII w 1703 roku[4].
Początkowo podobna do innych bram nadwiślańskich (Łaziennej i pierwotnej Mostowej), Żeglarska była kilkakrotnie przebudowywana. Skutkiem tych prac była niemal całkowita zmiana charakteru bramy. Jeszcze pod koniec XVIII wieku Brama Żeglarska mieściła więzienie, później zaadaptowane na pomieszczenia mieszkalne[4]. W 1820 roku[5] miała miejsce najpoważniejsza przeróbka. Wówczas to część bramy rozebrano, a pozostawiono pozbawione wnętrz wrota[2]. To również w XIX wieku bramę nadbudowano o nowy hełm[2].
Galeria
Brama od strony północnej
Brama od strony południowej
Ulica Żeglarska, od strony Wisły zamknięta Bramą Żeglarską
Zobacz też
Przypisy
- ↑ TORUŃ. Roman Czaja (red.). T. I: PRUSY KRÓLEWSKIE I WARMIA. Toruń: Towarzystwo Naukowe w Toruniu, 2019, s. 48, seria: ATLAS HISTORYCZNY MIAST POLSKICH. ISBN 978-83-65127-49-5. [dostęp 2022-03-31].
- ↑ a b c d e Bramy. Brama Żeglarska (pol.). Toruński Serwis Turystyczny, 2 maja 2008; 23:19. [dostęp 2009-11-02].
- ↑ Droga Królewska/ul. Chełmińska (pol.). Toruński Serwis Turystyczny, 7 października 2007; 16:07. [dostęp 2009-11-02].
- ↑ a b Bramy i baszty. Brama Żeglarska (pol.). Toruń – oficjalna strona miejska. [dostęp 2009-11-02].
- ↑ Jerzy Kwiatek: Toruń (pol.). Polskie Książki Telefoniczne Sp. z o.o.. [dostęp 2009-11-02].
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
(c) SANtosito, CC BY-SA 4.0
Location map of Kuyavian-Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 53.83 N
- S: 52.28 N
- W: 17.16 E
- E: 19.88 E
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Autor: Mateuszgdynia, Licencja: CC BY-SA 4.0
Mury miejskie Torunia, ul. Flisacza
Autor: Mateuszgdynia, Licencja: CC BY-SA 4.0
Brama Żeglarska w Toruniu
Autor: Spens03, Licencja: CC BY-SA 3.0
Brama żeglarska (the Sailors Gate), widok od strony ul. Żeglarskiej
Autor:
Mapa miasta Toruń, Polska
.JPG)
Autor: Ola Zaparucha, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Toruń - Brama Żeglarska, 1 poł. XIV, XIX (zabytek nr rejestr. A/47/181)
Autor: Arvedui89, Licencja: CC BY-SA 3.0
Ulica Żeglarska na planie toruńskiej starówki