Brama Brandenburska w Poczdamie
 nr rej. 09155235[1] | |
 Brama od strony terenów podmiejskich w 2013 roku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Kraj związkowy | |
| Miejscowość | |
| Adres | Brandenburger Straße 1, 14467 Potsdam[2] |
| Typ budynku | brama miejska na wzór łuku triumfalnego |
| Styl architektoniczny | |
| Architekt | Karl von Gontard, Georg Christian Unger |
| Inwestor | |
| Rozpoczęcie budowy | 1770 |
| Ukończenie budowy | 1771 |
| Pierwszy właściciel | Fryderyk II Wielki |
| Obecny właściciel | władze Poczdamu |
Położenie na mapie Poczdamu  | |
Położenie na mapie Niemiec  | |
Położenie na mapie Brandenburgii  | |
 52°23′58,3″N 13°02′52,8″E/52,399528 13,048000 | |
Brama Brandenburska[3] (niem. Brandenburger Tor) – klasycystyczna brama miejska, znajdująca się w Poczdamie, przy placu Luisenplatz, na zachodnim krańcu ulicy Brandenburger Straße[4][5]. Wraz z Bramą Myśliwską i Bramą Naueńską jest jedną z trzech zachowanych bram miejskich w Poczdamie[6].
Historia
W 1733 roku, w ramach drugiej barokowej rozbudowy Poczdamu powstała pierwsza Brama Brandenburska – po jednej ze stron tej budowli rozpoczynała się droga prowadząca do Brandenburga an der Havel, ponadto miejsce to miało również bezpośrednie połączenie drogowe z poczdamskimi królewskimi pałacami i ogrodami[5].
Po wojnie siedmioletniej król Prus Fryderyk II Wielki zapragnął budowy nowej okazałej bramy przy wjeździe do Poczdamu będącego ówcześnie miastem garnizonowym. Miała ona symbolizować awans Królestwa Prus do grona europejskich mocarstw[5]. Ostatecznie budowla została zbudowana w latach 1770–1771 według projektu architekta Karla von Gontarda i jego ucznia Georga Christiana Ungera na wzór rzymskiego łuku triumfalnego[7][5].
Od strony terenów podmiejskich Unger umiejętnie zastosował klasyczną architekturę kolumnową, mającą na celu przyciąganie wzroku na rozchodzące się promieniście z kierunku zachodniego drogi[5]. Strona miejska bramy została z kolei ozdobiona zaprojektowanymi przez Gontarda korynckimi kolumnami i reliefami przedstawiającymi trofea[4][5]. Wysoką attykę budowli zwieńczyły rzeźby trofeów i kartusz z herbem, nad którym osadzona została pozłacana korona pruska[5][4]. Obszar od strony miejskiej służył nie tylko do prowadzenia kontroli ludzi i towarów opuszczających Poczdam, ale stanowił także przestrzeń do eksponowania architektury budowli[5].
W XIX wieku otwarto mniejsze boczne przejścia bramy, w których wcześniej mieściła się izba wartownicza i pomieszczenia królewskiego urzędu celnego, a także wyburzono mury miejskie, dzięki czemu budowla stała się obiektem wolnostojącym[5].
W 2018 roku bramę poddano pracom renowacyjnym, sfinansowanym dzięki dotacjom na rzecz wspierania obszarów miejskich przyznanym przez Ministerstwo Środowiska, Ochrony Przyrody i Bezpieczeństwa Reaktorów Atomowych, a także władze krajów związkowych, gmin i miasta Poczdam[5].
Galeria
Brama od strony miasta w 2015 roku
Jedna z rzeźb trofeów wieńczących attykę budowli
Kartusz z herbem wieńczący attykę budowli
Przypisy
- ↑ Brandenburski Urząd Krajowy do spraw Ochrony Zabytków i Krajowe Muzeum Archeologiczne: Denkmale in Brandenburg (niem.). W: Stadttor [on-line]. ns.gis-bldam-brandenburg.de, 2019-06-27. [dostęp 2019-08-05].
- ↑ Brandenburger Tor - Im Herzen der Stadt (niem.). W: Brandenburger Tor - Im Herzen der Stadt [on-line]. reiseland-brandenburg.de. [dostęp 2019-08-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-11)].
- ↑ Jan Grzenia: Słownik nazw własnych: ortografia, wymowa, słowotwórstwo i odmiana (pol.). W: brama [on-line]. books.google.fi, 1998. [dostęp 2019-08-11].
- ↑ a b c Zwischen Brandenburger und Nauener Tor (niem.). W: Führungen [on-line]. potsdam.de. [dostęp 2021-01-26].
- ↑ a b c d e f g h i j Brandenburger Tor und Luisenplatz (niem.). W: Sehenswürdigkeiten [on-line]. potsdam.de. [dostęp 2019-08-05].
- ↑ Nauener Tor (niem.). W: Sehenswürdigkeiten [on-line]. potsdam.de. [dostęp 2021-01-26].
- ↑ Stadtmauer und Tore; Informationen und Bilder (niem.). W: Nauener Tor [on-line]. potsdam-sanssouci.com. [dostęp 2021-01-26].
Linki zewnętrzne
- Widok z kamery internetowej na bramę (pol.)
- Galeria zdjęć bramy (ang.)
Media użyte na tej stronie
Autor: NordNordWest, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Germany (Wp article: en:Germany)
Autor: Hanhil based on work by NordNordWest, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Brandenburg, showing position of Brandenburg within Germany
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
-Steffen_Heilfort.JPG)
Autor: Steffen Heilfort, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Brandenburger Tor(Potsdam-1770)
%c3%bcber_dem_Mittelportal-Steffen_Heilfort.JPG)
Autor: Steffen Heilfort, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Brandenburger Tor-Wappen-Mars und Herkules(Heracles) auf der Attika neben einem Wappenschild(von Jenner)über dem Mittelportal
Autor: Arild Vågen, Licencja: CC BY-SA 3.0
Brandenburger Tor, Potsdam.
Autor: AxelHH, Licencja: CC BY-SA 4.0
Brandenburger Tor (Potsdam) Stadtseite by Carl von Gontard