Brama Młyńska w Stargardzie

Brama Młyńska
Symbol zabytku nr rej. 231 z 6 kwietnia 1957[1]
Ilustracja
Państwo

 Polska

Miejscowość

Stargard

Adres

ul. Portowa

Typ budynku

brama miejska

Styl architektoniczny

gotyk

Wysokość całkowita

28 m

Rozpoczęcie budowy

I poł. XV wieku

Ważniejsze przebudowy

XIX wiek, 1938

Właściciel

Miasto Stargard

Położenie na mapie Stargardu
Mapa konturowa Stargardu, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Brama Młyńska”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego
Mapa konturowa województwa zachodniopomorskiego, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Brama Młyńska”
Położenie na mapie powiatu stargardzkiego
Mapa konturowa powiatu stargardzkiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Brama Młyńska”
Ziemia53°20′29″N 15°02′44″E/53,341389 15,045556

Brama Młyńska (niem. Mühlentor, inne nazwy to: Wodna, Portowa, Herbowa, i Rzeczna) – jedna z czterech średniowiecznych bram miasta. Należy do unikatowych zabytków tego typu w Europie, zarówno przez funkcję jaką pełniła w średniowieczu, ale także ze względu na wyjątkową architekturę. Brama Młyńska, kolegiata Mariacka i pozostałe mury obronne rozporządzeniem Prezydenta RP z dnia 17 września 2010 została uznana za pomnik historii[2].

Historia

Należy do najbardziej charakterystycznych budowli Stargardu. Zbudowana została prawdopodobnie w pierwszej połowie XV w. Jej rysunek zamieszczony był na dawnych pieczęciach i w starym herbie miasta, który był w użytku jeszcze w XX w. Nazwa Brama Młyńska pochodzi od młyna, który został wybudowany obok na Kanale Młyńskim w latach 1240-1268. Brama spełniała funkcje kontrolne oraz była uprawniona do pobierania myta za przewóz towarów na rzece. W okresie PRL znajdował się tu punkt informacyjny Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego, zaś później miało tu swoją siedzibę Stargardzkie Stowarzyszenie Miłośników Sztuk Plastycznych Brama. Obecnie brama Młyńska jest siedzibą Stargardzkiego Bractwa Rycerskiego „GRYF” które przejęło ją w 2007 r. w wyniku przeprowadzonego konkursu.

Od 2008 do 2010 prowadzono kapitalny remont bramy, pierwszy od 70 lat.

Architektura

Brama Młyńska nocą, zdjęcie ok. 1920

Brama została wzniesiona na podstawie prostokąta (14x6 m), jest dwukondygnacyjną budowlą z cegły. Stoi ona ponad korytem Kanału Młyńskiego, szerokość przepływu wynosi ok. 6 m. Brama kryta jest dachem czterospadowym z dwiema ośmiobocznymi wieżami o wysokości 28 m, które wystają ponad dach. Ponad przejazdem nad korytem rzeki od zewnątrz znajdują się dwa małe okienka strażnicze, zaś od strony miasta trzy. Elewacja murów zewnętrznych od strony miasta udekorowana jest dwiema blendami wypełnionymi lasowaniem z rozetą, które wzorowane są na kształtach na kolegiacie NMP. Wieże posiadają otwory strzelnicze i zębate zwieńczenia ścian (krenelaże) z ceglanymi hełmami w kształcie ostrosłupów zakończonych iglicami z kulami i gryfami. Podczas kolejnych remontów sylwetka bramy uległa zmianie. W pierwszej poł. XIX w. brama służyła jako areszt, łuk przejazdu zabudowany był wówczas ryglowanymi ścianami. W drugiej połowie XIX w. zabytek przekształcono w duchu neogotyku, zmieniając formę przejazdu i dodając liczne blanki, zaś w 1938 roku wygląd bramy został nieco uspokojony.

Zobacz też

Przypisy

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

West Pomeranian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of West Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 54.65 N
  • S: 52.58 N
  • W: 13.95 E
  • E: 17.10 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Stargard location map.png
Autor: OpenStreetMap contributors, Licencja: ODbL
OpenStreetMap location map of Stargard Szczeciński, Poland
  • top = 53.366
  • bottom = 53.2871
  • left = 14.9555
  • right = 15.0932
Powiat stargardzki location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa powiatu stargardzkiego, Polska
POL Stargard COA.svg
Herb miasta Stargard Szczeciński, zachodniopomorskie
Stargard Szczec Brama Mlynska (1).jpg
Autor: Kapitel, Licencja: CC0
Brama Młyńska (Portowa) w Stargardzie Szczecińskim
Portowa Stargard1.jpg
Portowa Stargard