Brama Mariacka

Brama Mariacka
Symbol zabytku nr rej. 304 z 24.02.1967[1]
Ilustracja
Widok od Motławy, strona zewnętrzna bramy
Państwo

 Polska

Miejscowość

Gdańsk

Adres

ul. Mariacka 27

Typ budynku

brama wodna

Styl architektoniczny

gotyk

Rozpoczęcie budowy

po 1457

Ukończenie budowy

XV wiek

Zniszczono

1945

Odbudowano

1958-1961

Położenie na mapie Gdańska
Mapa konturowa Gdańska, w centrum znajduje się punkt z opisem „Brama Mariacka”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Brama Mariacka”
Ziemia54°20′57″N 18°39′24″E/54,349167 18,656667

Brama Mariacka – zabytkowa[2] brama wodna Głównego Miasta w Gdańsku. Umiejscowiona jest nad Motławą przy Długim Pobrzeżu, u wylotu ulicy Mariackiej i obok Domu Towarzystwa Przyrodniczego.

Historia

Brama i Dom Towarzystwa Przyrodniczego (po lewej), pocz. XX wieku

Brama posiada formy późnogotyckie. Została zbudowana prawdopodobnie w ostatniej ćwierci XV wieku (po raz pierwszy wzmiankowana w 1484), na planie wydłużonego prostokąta o wymiarach około 25 m × 7,3 m, zamykającego wylot ulicy Mariackiej. Od sąsiedniej Bramy Chlebnickiej różni ją większa asymetria oraz bardziej masywne, ośmiokątne wieżyczki flankujące wschodnią elewację. W przyziemiu znajduje się przejazd, nad którym umieszczono herby: od strony Motławy herb Królestwa Polskiego, któremu „kłaniają się” umieszczone po bokach herb Gdańska i herb Prus Królewskich (tzw. pokłon heraldyczny), zaś od strony ulicy Mariackiej herb Gdańska trzymany przez dwa lwy. Elewacje rozczłonkowane są blendami (częściowo podwójnymi), zamkniętymi od góry podwójnym ostrołukiem. Całość nakrywa dach dwuspadowy o kalenicy równoległej do Motławy. Nad przejazdami znajdują się schodkowe szczyty zwieńczone krenelażem, które zostały dodane w trakcie odbudowy bramy po zniszczeniach w 1945 roku.

W XVI wieku brama straciła znaczenie militarne i została przebudowana na mieszkania. Po dość znacznym zniszczeniu w 1945, bramę odbudowano w latach 1958-61 i przeznaczono do użytku Muzeum Archeologicznego. Podczas odbudowy powiązano pomieszczenia w bramie z sąsiednim Domem Towarzystwa Przyrodniczego.

W 1998 wmurowano od strony Motławy tablicę, upamiętniającą Alexandra von Humboldta i jego związki z Gdańskiem, w tym honorowe członkostwo w gdańskim Towarzystwie Przyrodniczym.

Przypisy

  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 24 listopada 2022 [dostęp 2013-06-25].
  2. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych. kobidz.pl.

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Bramy miejskie w Gdańsku
Zachowane bramy murów
Zachowane bramy wodne
Częściowo zachowane bramy
Niezachowane bramy

POL Gdańsk COA.svg

Media użyte na tej stronie

Gdańsk location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa gminy Gdańsk, Polska
Pomeranian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 54.92 N
  • S: 53.40 N
  • W: 16.65 E
  • E: 19.75 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Humboldt in Danzig.jpg
Autor: Gliwi, Licencja: CC BY-SA 4.0
Erinnerungstafel an Alexander von Humboldt in der Danziger Altstadt.
04035-Danzig 1903-Sternwarte mit Frauentor-Brück & Sohn Kunstverlag.jpg
Autor: Brück & Sohn Kunstverlag Meißen, Licencja: CC0
Gdańsk Główne Miasto, ul. Długie Pobrzeże, Dom Towarzystwa Przyrodniczego i Brama Mariacka.
Relief at Mariacka Gate in Gdańsk.jpg
Autor: Starscream, Licencja: CC BY-SA 3.0
Płaskorzeźba na Bramie Mariackiej w Gdańsku. Przedstawia herb Gdańska i Prus Królewskich zhołdowanych Królestwu Polskiemu.
Gdańsk COA at Mariacka Gate.jpg
Autor: Starscream, Licencja: CC BY-SA 3.0
Artystyczny herb Gdańska na ścianie Bramy Mariackiej.