Brama Raduńska

Brama Raduńska
Radaunetor
Ilustracja
Brama Raduńska z kamiennym akweduktem nad fosą (po lewej), ok. 1620 r.
Województwo

 pomorskie

Miasto

 Gdańsk

Typ budynku

ufortyfikowany przepust wodny z akweduktem

Ukończenie budowy

1480

Ważniejsze przebudowy

1563, 1636

Zniszczono

1895

Położenie na mapie Gdańska
Mapa konturowa Gdańska, w centrum znajduje się punkt z opisem „Brama Raduńska”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Brama Raduńska”
Ziemia54°21′11,6516″N 18°38′41,2354″E/54,353237 18,644788

Brama Raduńska (niem. Radaunetor)[1] – niezachowany obiekt hydrotechniczny w ciągu nowożytnych obwałowań Starego Miasta w Gdańsku. Pozwalał na przepływ wód Kanału Raduni przez miejskie fortyfikacje.

Historia

Kanał Raduni to sztuczny przekop rzeki Raduni, wykopany w XIV wieku przez Zakon krzyżacki w celu zapewnienia Gdańskowi wody pitnej, energii dla młynów oraz dla zasilenia fos miejskich. W drugiej połowie XV wieku Stare Miasto otoczono od zachodu nowym ciągiem murów miejskich z fosą, co spowodowało konieczność przeprowadzenia wód Kanału Raduni przez nowe umocnienia[2]. Problemem była zwłaszcza głęboka fosa, nad którą trzeba było przeprowadzić wody Kanału[3]. W tym celu w 1480 roku zbudowano przepust w murach i chroniącą go Bramę Raduńską[2]. Brama miała formę niewielkiego budynku, w którym mieścił się przepust, przylegający do niezachowanej Baszty Raduńskiej[4]. Przepust Bramy Raduńskiej był zamykany opuszczaną w nurt wody kratą[5].

Obiekt został przebudowany w 1563 roku. Odtąd znajdował się przy lewym czole Bastionu św. Elżbiety, poprzedzony kamiennym akweduktem ponad fosą, wspartym na łękach. Akwedukt posiadał cztery kamienne wieżyczki, uniemożliwiające przejście po koronie obiektu. W 1636 roku, podczas przebudowy Bastionu św. Elżbiety, zburzono kamienny akwedukt i zastąpiono go drewnianym. Nad przepustem znajdował się herb Gdańska[6]. Bramę rozebrano w 1895 roku[5].

Bibliografia

  • Grzegorz Bukal (red.): Fortyfikacje Gdańska. Gdańsk: Nadbałtyckie Centrum Kultury, 2006. ISBN 83-919189-6-3.

Przypisy

  1. ↑ Gedanopedia – Bramy.
  2. ↑ a b Gedanopedia – Kanał Raduni.
  3. ↑ Bukal s. 113.
  4. ↑ Architektura średniowiecza i starożytności – Gdańsk – miejskie mury obronne.
  5. ↑ a b gdanskastrefa – Baszta Bramy Raduńskiej.
  6. ↑ Bukal s. 113-114.
Bramy miejskie w Gdańsku
Zachowane bramy murów
Zachowane bramy wodne
Częściowo zachowane bramy
Niezachowane bramy

POL Gdańsk COA.svg

Media użyte na tej stronie

Gdańsk location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa gminy Gdańsk, Polska
Pomeranian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 54.92 N
  • S: 53.40 N
  • W: 16.65 E
  • E: 19.75 E