Branko Zebec

Branko Zebec

Pełne imię i nazwisko	Branislav Zebec
Data i miejsce urodzenia	17 lutego 1929 Zagrzeb
Data i miejsce śmierci	26 września 1988 Zagrzeb
Pozycja	pomocnik
Kariera juniorska
Lata Klub 1943–1945 Građanski Zagrzeb NK Poštar Lokomotiva Zagrzeb NK Milicioner 1948–1951 NK Borac Zagreb
Kariera seniorska
Lata Klub Wyst. Gole 1951–1959 FK Partizan 131 (39) 1959–1961 FK Crvena zvezda 29 (6) 1961–1965 Alemannia 71 (4) W sumie: 231 (49)
Kariera reprezentacyjna
Lata Reprezentacja Wyst. Gole 1951–1961  Jugosławia 65 (17)
Kariera trenerska
Lata Drużyna 1965–1967 Dinamo Zagrzeb 1968–1970 Bayern Monachium 1970–1972 VfB Stuttgart 1973 Hajduk Split 1974–1978 Eintracht Brunszwik 1978–1980 Hamburger SV 1981–1982 Borussia Dortmund 1982–1983 Eintracht Frankfurt 1984 Dinamo Zagrzeb

Branko Zebec (1979)

Branislav „Branko” Zebec (ur. 17 lutego 1929 w Zagrzebiu, zm. 26 września 1988 tamże) – chorwacki piłkarz występujący na pozycji pomocnika; reprezentant Jugosławii. Po zakończeniu kariery został cenionym w świecie trenerem piłkarskim.

Podczas piłkarskiej kariery Zebec studiował na Uniwersytecie w Belgradzie wychowanie fizyczne, matematykę oraz fizykę. Dzięki osiągnięciom w dziedzinie nauki, wróżono mu karierę wybitnego naukowca, jednak Branko postawił na piłkę nożną.

Kariera piłkarska

Zebec piłkarskie kroki stawiał w klubach z rodzinnego miasta, Zagrzebia, a były to: Građanski Zagrzeb, Postar Zagrzeb, Lokomotiva Zagrzeb, Milicioner Zagrzeb i Metalac Zagrzeb. Gdy skończył wiek juniora, w 1951 został zwerbowany do Partizana Belgrad, jednego z najbardziej utytułowanych klubów w Jugosławii. Dobre przyspieszenie na boisku, a także kondycja pozwoliły Zebecowi dość szybko wywalczyć miejsce na lewym skrzydle w pierwszym składzie Partizana, a wkrótce także i reprezentacji Jugosławii, w której to zadebiutował 23 czerwca 1951 w wygranym 7:3 meczu z reprezentacją Szwajcarii. Zebec w debiucie zdobył wówczas dwie bramki. W 1952 roku Zebec z Partizanem zdobył swój pierwszy tytuł w karierze, którym był Puchar Jugosławii. W tym samym roku Zebec znalazł się w kadrze Jugosłowian na igrzyska olimpijskie w Helsinkach. I właśnie w Helsinkach międzynarodowa kariera Branko rozwinęła się na dobre. Jugosławia zdobyła wówczas srebrny medal, przegrywając w finale z reprezentacją Węgier. Warto dodać, że właśnie wtedy narodziły się czasy słynnej węgierskiej „Złotej Jedenastki”. Natomiast Zebec z 7 bramkami na koncie został królem strzelców turnieju.

Na arenie klubowej Zebec odnosił z Partizanem kolejne sukcesy. W 1954 roku zdobył z tym klubem wicemistrzostwo Jugosławii oraz po raz drugi w karierze sięgnął po Puchar Jugosławii. Po sezonie został przez ówczesnego selekcjonera Aleksandara Tirnanicia powołany do jugosłowiańskiej kadry na mistrzostwa świata w Szwajcarii i w drugim meczu na tych mistrzostwach przeciwko reprezentacji Brazylii zdobył bramkę na 1:0 dla Jugosławii. Ostatecznie mecz zakończył się remisem 1:1, a w 69 minucie wyrównał Didi. Dzięki zwycięstwu 1:0 w pierwszym meczu z Francją Jugosłowianie wyszli z grupy na 2. miejscu. Jednak w ćwierćfinale trafili na późniejszych mistrzów świata Niemców i przegrywając ten mecz 0:2 odpadli z turnieju.

W Partizanie Zebec coraz bardziej rozwijał się piłkarsko i z czasem stawał się najważniejszym ogniwem tego klubu. Dzięki swojej inteligencji dobrze wpasowywał się w role pomocnika. W 1955 Zebec zadebiutował w Pucharze Europy. Partizan nie był mistrzem kraju, ale został nominowany do występu w pierwszej edycji tego pucharu. W pierwszej rundzie belgradzki zespół wysoko pokonał portugalski Sporting CP 5:2 i 8:5. W drugiej rundzie (ćwierćfinale) Jugosłowianie z Zebecem w składzie trafili na najlepszą drużynę tamtej dekady, Real Madryt. W meczu w Madrycie Alfredo Di Stéfano i spółka pokonali Partizana 4:0. W rewanżu w Belgradzie zwyciężyli gospodarze, ale wynik 3:0 był zbyt niski, by móc awansować do półfinału. W ogóle w latach 50. na scenie międzynarodowej Partizan był w cieniu innych dwóch wielkich klubów jugosłowiańskich Hajduka Split i Crvenej Zvezdy Belgrad. W 1956 roku Zebec zdobył z Partizanem po raz drugi wicemistrzostwo Jugosławii, a drugie dołożył w 1958. W 1957 zdobył kolejny (już trzeci) w karierze krajowy puchar.

W 1958 roku odbywały się mistrzostwa świata w Szwecji, na których Jugosłowianie ponownie występowali pod wodzą Tirnanicia, a kapitanem zespołu mianowano Zebeca. W fazie grupowej Jugosłowianie zremisowali 1:1 ze Szkocją, 3:3 z Paragwajem i wygrali 3:2 z Francją, której nie pomógł nawet słynny Just Fontaine. Wyszli z grupy, ale podobnie jak 4 lata wcześniej, w ćwierćfinale trafili na Niemców i znów przegrali, tym razem 0:1.

W 1959 roku Zebec odszedł do lokalnego rywala Partizana, Crvenej Zvezdy. Był to wówczas wielce kontrowersyjny transfer, gdyż kibice obu klubów nigdy nie darzyli się sympatią. Z Crveną Zvezdą wywalczył kolejne w karierze wicemistrzostwo kraju, a rok później, w 1960, w końcu mógł świętować upragnione mistrzostwo Jugosławii.

W tym samym roku (1960), odbyły się pierwsze w historii mistrzostwa Europy. Po wyeliminowaniu takich krajów jak Bułgaria i Portugalia, Jugosławia w półfinale trafiła na gospodarzy turnieju finałowego, reprezentację Francji. Na 15 minut przed końcem meczu Francuzi prowadzili 4:2, ale zespół dowodzony przez kapitana Branko Zebeca, dokonał wielkiego zrywu w końcówce meczu i zdołał wygrać ten mecz 5:4. W finale jednak Zebec nie wystąpił, a Jugosłowianie ulegli ZSRR 1:2 po dogrywce i musieli zadowolić się wicemistrzostwem Europy.

W 1963 Zebec osiągnął już wystarczający wiek, by móc opuścić ojczyznę i wyjechać do zagranicznego klubu. Jednak żaden z wielkich klubów nie był zainteresowany 34-letnim wówczas piłkarzem i Zebec trafił do podrzędnego niemieckiego klubu Alemannia Aachen. Grał tam przez 2 lata i w 1965 roku zakończył bogatą piłkarską karierę, ale pobyt w Niemczech był preludium do wielkiej trenerskiej kariery w tym kraju.

W reprezentacji Jugosławii Zebec od 1951 roku do 1961 rozegrał 65 meczów i zdobył 17 bramek. Ostatni mecz rozegrał 4 czerwca 1961 w Belgradzie w wygranym 2:1 meczu z reprezentacją Polski w ramach kwalifikacji do mistrzostw świata w 1962.

Kariera trenerska

Dinamo Zagrzeb

Pierwszą trenerską pracę Zebec podjął tuż po zakończeniu kariery piłkarskiej w 1965 roku, kiedy to objął Dinamo Zagrzeb będąc współtrenerem tego zespołu z Ivicą Horvatem. Klub ten zdołał zakwalifikować się do Pucharu Miast Targowych, prekursora późniejszego Pucharu UEFA. Początkowo jednak Dinamu nie szło za dobrze. W pierwszej rundzie zespół z Zagrzebia trafił na czechosłowacki Spartak Brno i w dwumeczu wynik brzmiał 2:2, ale po szczęśliwym rzucie monetą dalej przeszli piłkarze z Jugosławii. Po wyeliminowaniu w kolejnych rundach, Dunfermline FC oraz Dinama Piteşti, „Niebiescy” trafili w ćwierćfinale na Juventus F.C. Z tym włoskim klubem Dinamo najpierw zremisowało 2:2, by w rewanżu wygrać aż 3:0 i awansować do dalszej rundy. W półfinale na zagrzebian czekał niemiecki Eintracht Frankfurt. W pierwszym meczu we Frankfurcie nad Menem Eintracht rozgromił Jugosłowian aż 3:0, jednak w rewanżu na stadionie Maksimir w Zagrzebiu górą było Dinamo, które zdołało wygrać więcej, bo 4:0 i to ono mogło cieszyć się z awansu do finału. W finale klub Zebeca trafił na Leeds United z gwiazdą Billym Bremnerem w składzie. Mecz w Zagrzebiu został wygrany 2:0, a w rewanżu padł bezbramkowy remis i tym samym Dinamo zostało pierwszą drużyną z Bałkanów, która zdobyła europejski puchar.

Bayern Monachium i VfB Stuttgart

Dzięki osiągnięciu sukcesu z Dinamem, osoba Zebeca zdobyła uznanie także zagranicą. Zebec otrzymał więc szansę pokazania się poza granicami Jugosławii i został zatrudniony na stanowisku trenera w Bayernie Monachium idąc śladami wielkiego poprzednika w tym klubie, rodaka i kolegi z boiska Zlatko Čajkovskiego. Drużyna zbudowana wokół młodych gwiazd w osobach Franza Beckenbauera oraz Gerda Müllera przed erą Zebeca zdobyła 2 krajowe puchary oraz Puchar Zdobywców Pucharów. Zebec zmienił taktykę zespołu na bardziej ofensywną, a także przebudował defensywę Bawarczyków. Już w swoim pierwszym sezonie w Monachium było widać efekty pracy Zebeca, który doprowadził Bayern do pierwszego od 37 lat mistrzostwa Niemiec. Do tego sukcesu dołożył Puchar Niemiec i Bayern stał się pierwszym klubem w historii, który osiągnął dublet w Niemczech. Następny sezon jednak rozpoczął się źle dla Bayernu. W pierwszej rundzie Pucharu Mistrzów nie sprostali oni francuskiemu AS Saint-Étienne i już w trakcie sezonu Branko zapowiedział, iż nie przedłuży kontraktu z Bayernem na kolejny sezon. Do tego w drugiej połowie sezonu Bayern w 3 meczach zdobył tylko 1 punkt, co spowodowało 5-punktową stratę do lidera, dlatego też jeszcze przed końcem sezonu rozwiązano kontrakt z Zebecem, a jego miejsce zajął Udo Lattek. Beckenbauer w swojej książce napisał o „zakłócenia atmosfery” pomiędzy trenerem a zawodnikami.

W sezonie 1970/1971 Zebec został trenerem VfB Stuttgart, w której spędził 2 lata. Była to drużyna z aspiracjami na zajęcie czołowych miejsc w lidze. Pod swoimi trenerskimi skrzydłami Zebec miał tam takie gwiazdy jak reprezentant RFN, Horst Köppel oraz reprezentant Austrii Hans Ettmayer. Pomimo tego, klub zajął 12. miejsce w sezonie 70/71, a w kolejnym (71/72) – 8. Kierownictwo klubu było rozczarowane takimi wynikami i pod koniec sezonu w 1972 roku rozwiązano z nim kontrakt. Zebec na krótko powrócił do Jugosławii, gdzie wespół z Tomislavem Iviciem trenował bez sukcesów Hajduka Split.

Eintracht Brunszwik

Eintracht Brunszwik, mistrz RFN z 1967 roku, w 1973 roku spadł do drugiej ligi. Był to rok, w którym drużyna ta jako pierwsza zaprezentowała reklamy na koszulkach. Pobyt w drugiej lidze trwał jeden sezon i Eintracht po roku powrócił w szeregi pierwszoligowców. Sponsorem klubu został wówczas wytwórca likieru i zdecydowano wówczas na stanowisku trenera zatrudnić Branko Zebeca. Zebec sprowadził do klubu swoich dwóch rodaków: prawoskrzydłowego Danilo Popivodę oraz pomocnika Aleksandara Risticia. Wsparci reprezentacyjnym bramkarzem Berndem Franke oraz kilkoma innymi dobrej klasy zawodnikami, piłkarze Eintrachtu zaczęli osiągać całkiem dobre wyniki i przebojem wdarli się do czołówki Bundesligi. Przez 3 lata pracy Zebeca w Brunszwiku, klub ten zajmował odpowiednio 9. miejsce (1974/1975), 5. miejsce (1975/1976) oraz 3. miejsce (1976/1977). W tym ostatnim sezonie klub przegrał walkę o mistrzostwo RFN z Borussią Mönchengladbach o zaledwie punkt, a wicemistrzostwo z FC Schalke 04 poprzez gorszy bilans bramkowy. W czwartym roku pracy, Zebec ściągnął do drużyny z Realu Madryt, Mistrza Świata z 1974, Paula Breitnera. Pomimo tego wzmocnienia Eintracht rozczarował zajmując dopiero 13. miejsce w lidze. Jednak wyniki osiągnięte przez Zebeca spowodowały, że w dalszym ciągu interesowano się jego kunsztem trenerskim i ten szkoleniowiec znalazł zatrudnienie gdzie indziej.

Hamburger SV

Zdobywcy Pucharu Zdobywców Pucharów z 1977, zespół Hamburger SV, miał ambicje by zdobyć pierwsze od 1960 roku mistrzostwo RFN. Zwłaszcza iż poprzedni sezon w wykonaniu HSV był wyjątkowo nieudany – klub ten zajął dopiero 11. miejsce w lidze. Dlatego też by osiągnąć ten sukces, zdecydowano się na stanowisku pierwszego trenera zatrudnić Zebeca. W pierwszym sezonie pracy Zebec utworzył silną drużynę z takimi piłkarzami jak prawoskrzydłowy Manfred Kaltz czy bramkostrzelny napastnik Horst Hrubesch. Jednak chyba najważniejszym posunięciem Zebeca była udana próba namówienia Kevina Keegana do pozostania na kolejny sezon w Hamburgu. Tak stworzona drużyna w 1979 roku mogła świętować upragniony tytuł mistrza RFN.

Rok później HSV dotarło aż do finału Pucharu Mistrzów. Tam jednak hamburczycy nie sprostali angielskiemu Nottingham Forest F.C. przegrywając 0:1. Winnym tej porażki uznano Zebeca za jego metody treningowe. Zebec, pomijając fakt, iż trzymał w zespole ostrą dyscyplinę, miał przekonanie, że gdy drużyna osiąga sukcesy, wtedy piłkarze mogą trenować coraz to więcej. Piłkarze narzekali na ciężkie treningi, a krytycy ocenili, iż był to główny powód tego, że Hamburger SV pod koniec sezonu zgubił formę i nie tylko przegrał finał Pucharu Mistrzów, ale i mistrzostwo kraju z Bayernem.

Na początku następnego sezonu pojawił się kolejny problem. Zebec popadł w chorobę alkoholową i kilkukrotnie został przyłapany na piciu nawet na ławce trenerskiej. Inną rzeczą było to, że coraz mniej przejmował się wynikami drużyny. W przerwie jednego z meczów powiedział pewnemu piłkarzowi HSV: „Przegrywamy 0:2. Nieważne. Musimy wygrać następny mecz !”. Do grudnia problemy narastały, zwłaszcza iż zauważono go, gdy pijany zasnął na ławce trenerskiej. Wtedy zdecydowano się zerwać kontrakt, a na jego miejsce zatrudniono Aleksandra Risticia, a niedługo potem Ernsta Happela, który w krótkim czasie odbudował potęgę Hamburger SV.

Końcowe lata kariery trenerskiej

W sezonie 1981/1982 Zebec został trenerem Borussii Dortmund zastępując na tym stanowisku Udo Lattka. Zespół z Dortmundu doprowadził do 6. miejsca w lidze, co było najlepszym wynikiem tego klubu od 12 lat. Wprowadził tym samym Borussię do Pucharu UEFA. Jednak znów w życiu Zebeca pojawiły się personalne problemy i pod koniec sezonu zdecydowano się nie przedłużać z nim kontraktu.

Na początku sezonu 1982/1983 Zebec był bez pracy. Jednak w trakcie sezonu z Eintrachtu Frankfurt zwolniono Austriaka Helmuta Senekowitscha i w klubie, który zatrudniał największą liczbę szkoleniowców w historii Bundesligi zdecydowano się dać szansę Zebecowi. Branko z Eintrachtem zajął 10. miejsce w lidze, ale sam stał się ofiarą zwolnienia z funkcji szkoleniowca Eintrachtu.

Po powrocie z RFN Zebec trenował przez krótki okres Dinamo Zagrzeb, ale nie odniósł z nim znaczących sukcesów i zdecydował się zakończyć trenerską karierę.

26 września 1988 roku Branko Zebec zmarł z powodu choroby alkoholowej, ale pozostał wielką legendą zarówno piłkarską, jak i trenerską w jugosłowiańskiej i europejskiej piłce.

Sukcesy

Jako piłkarz

• Mistrzostwo Jugosławii z Crveną Zvezdą Belgrad: 1960
• Puchar Jugosławii z Partizanem Belgrad: 1952, 1954, 1957
• Wicemistrzostwo Jugosławii z Partizanem Belgrad: 1954, 1956, 1958
• Uczestnik MŚ: 1954, 1958
• Wicemistrz Europy: 1960
• Srebrny medalista olimpijski: 1952
• Król strzelców Igrzysk Olimpijskich: 1952.

Jako trener

• Zdobywca Pucharu Miast Targowych z Dinamem Zagrzeb: 1967
• Finalista Pucharu Mistrzów: z Hamburger SV: 1980
• Mistrzostwo RFN z Bayernem Monachium: 1969
• Mistrzostwo RFN z Hamburger SV: 1979
• Puchar RFN z Bayernem Monachium: 1969