Bratnia Pomoc
Bratnia Pomoc, pot. „Bratniak” − nazwa studenckich organizacji samopomocowych, tworzonych od połowy XIX wieku przy polskich uczelniach.
Historia
Pierwsza taka organizacja powstała w 1859 przy Uniwersytecie Jagiellońskim, później w 1861 na Politechnice Lwowskiej[1] lub w 1863[2], w 1889 przy Uniwersytecie Warszawskim. Organizacje te miały na celu m.in. rozdzielanie pomocy socjalnej dla niezamożnych studentów poprzez system pożyczek i stypendiów, prowadzenie tanich jadłodajni itp. Prowadziły też działalność oświatową wśród ludności miejskiej i chłopstwa, a także (w zaborze rosyjskim) walkę z rusyfikacją.
W okresie międzywojennym Bratniaki funkcjonowały na kilku uczelniach, m.in. na UJ i UW, a także na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. Organizacje Bratniej Pomocy w znacznym stopniu (oprócz Uniwersytetu Jagiellońskiego) zdominowane zostały w tym okresie przez Związek Akademicki Młodzież Wszechpolska. W czerwcu 1921 roku na Uniwersytecie Poznańskim doszło do połączenia Bratniej Pomocy z Samopomocą Akademicką[3].
Poza terenem kraju Polski Dom Akademicki „Bratniak” działał w latach 1921–1939 na polskim osiedlu Polenhof na terenie Wolnego Miasta Gdańska, służąc studentom Technische Hochschule der Freien Stadt Danzig (późniejsza nazwa: Politechnika Gdańska).
Podczas okupacji niemieckiej w czasie II wojny światowej działały tajne uniwersytety, a w nich – także tajne organizacje Bratniej Pomocy studentów tych uczelni.
Odrodzone po wojnie, około roku 1949-1950 Bratniaki zostały upolitycznione, potem zlikwidowane i zastąpione Zrzeszeniem Studentów Polskich.
Tradycje Bratniaków odrodziły się po przekształceniach ustrojowych w 1989 roku.
Galeria
Zaświadczenie o przynależności do Bratniej Pomocy UJ z okresu tajnego nauczania podczas okupacji niemieckiej.
Członkowie Bratniej Pomocy podczas zjadu w 1932 roku. Siedzą: 4-ty od lewej Stanisław Szczegodziński (prezes Bratniej Pomocy w Warszawie), Tadeusz Iskrzycki (Bratnia Pomoc UJ), Wanda Piłsudska (Wilno), Stefan Smolec (Bratnia Pomoc UJ), P. Kurzewski z M.W.R. i O.P., Wrona, Wnuk, Poryeko. Na dole Ignatczenko, Olszewski, Szcurowski. Stoją m. innymi: Edward Wawrzoń (Bratnia Pomoc UJ), Mieczysław Wojtaszewski (Bratnia Pomoc UJ), Kazimierz Soboń(Bratnia Pomoc UJ), Lichtenstein, Barnaś, Kur i inni.
Dyplom Członka Honorowego Bratniej Pomocy Stud. U.J. dla Marszałka Józefa Piłsudskiego z 1932 roku.
Zobacz też
- Święto Bratniej Pomocy im. Gustawa Adolfa
- Bratnia Pomoc Studentów Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie
Przypisy
- ↑ Księga pamiątkowa Towarzystwa „Bratniej Pomocy” Słuchaczów Politechniki we Lwowie (wydana z powodu Zjazdu z dnia 12. lipca 1894 byłych słuchaczów Akademii technicznej, następnie Szkoły politechnicznej we Lwowie). Lwów: 1897, s. 3.
- ↑ Jubileusz „Bratniej Pomocy” we Lwowie. „Nowości Illustrowane”. Nr 27, s. 15, 5 lipca 1913.
- ↑ Bratnia Pomoc, „Dziennik Poznański” (nr 119), www.wbc.poznan.pl, 18 czerwca 1921, s. 3 [dostęp 2021-01-26] (pol.).
Linki zewnętrzne
Media użyte na tej stronie
Członkowie Bratniej Pomocy:
siedzą: 4-ty od lewej Stanisław Szczegodziński (prezes Bratniej Pomocy w Warszawie), Tadeusz Iskrzycki (Bratnia Pomoc UJ), Wanda Piłsudska (Wilno), Stefan Smolec (Bratnia Pomoc UJ), P. Kurzewski z M.W.R. iO.p., Wrona, Wnuk, Poryeko. Na dole Ignatczenko, Olszewski, Szcurowski.
Stoja m. innymi: Edward Wawrzoń (Bratnia Pomoc UJ), Mieczysław Wojtaszewski (Bratnia Pomoc UJ), Kazimierz Soboń(Bratnia Pomoc UJ), Lichtenstein, Barnaś, Kur i inni.
Dyplom Członka Honorowego Bratniej Pomocy Stud. U.J. dla Marszałka Józefa Piłsudskiego z 1932 roku.
zaświadczenie o uczestnictwie w tajnym nauczaniu na UJ podczas okupacji niemieckiej i o przynależności w tym czasie do "Bratniej Pomocy"
Autor: Babcia Hania, Licencja: CC BY-SA 3.0
Uroczystość Bratniej Pomocy Studenckiej na Uniwersytecie Jagiellońskim, maj 1947. Od lewej: Jan Deszcz (prezes Bratniaka) wręcza odznaczenie prof. Stanisławowi Pigoniowi (opiekunowi organizacji), następny twarzą do aparatu nieznany uczestnik, na skraju bokiem do aparatu z twarzą w cieniu Henryk Zieliński (wiceprezes Bratniaka); na pierwszym planie tyłem do aparatu osoba nieznana