Braunit
(c) Rob Lavinsky, iRocks.com – CC-BY-SA-3.0 Braunit | |
Właściwości chemiczne i fizyczne | |
Skład chemiczny | Mn2+Mn3+6SiO4O20 |
---|---|
Twardość w skali Mohsa | 6–6,5 |
Przełam | nierówny |
Łupliwość | dobra do doskonałej |
Pokrój kryształu | tzw. pseudooktaedry |
Układ krystalograficzny | |
Właściwości mechaniczne | kruchy |
Gęstość minerału | 4,8 g/cm³ |
Właściwości optyczne | |
Barwa | czarna do brunatnoczarnej |
Rysa | brunatnoczarna, czarna |
Połysk | metaliczny |
Braunit – rzadki minerał z gromady krzemianów, tlenokrzemian manganu o wzorze Mn2+Mn3+6SiO4O20 (tlenek manganu(III)). Jego nazwa pochodzi od nazwiska niemieckiego badacza K. Brauna.
Charakterystyka
Właściwości
Tworzy kryształy o pokroju bipiramid i pseudooktaedrów. Tworzy skupienia zbite, ziemiste, skorupowe. Jest kruchy, nieprzezroczysty, o tłustym lub metalicznym połysku. Niekiedy zawiera domieszki żelaza, wapnia, boru, baru. Rozpuszcza się w HCl, HNO3. Ma własności magnetyczne.
Występowanie
Stanowi składnik złóż manganu, spotykany jest w żyłach kruszcowych i skarnach. Minerałami współwystępującymi są: piroluzyt, hausmanit, manganit, psylomelan, magnetyt, baryt, kalcyt, kwarc, syderyt.
Największe złoża tego minerału występują w Kazachstanie – Dżezkazgan, Rosji – na Uralu, w Indiach – Sitapar, w Brazylii – Ouro Preto, Minas Gerais, w Południowej Afryce, USA – Teksas, Arkansas, Arizona. W Europiewystepuje w Szwecji – Nordmark, Jakobsberg i Niemczech.
W Polsce został znaleziony w okolicach Wałbrzycha.
Zastosowanie
- jedna z ważniejszych rud manganu, zawiera do 87% MnO2.
- stosowany do otrzymywania czystego pierwiastka.
- poszukiwany kamień kolekcjonerski
Bibliografia
- Braunit w WIEM.pl. [dostęp 2011-02-25].
- R Duda, L Reji: Wielka Encyklopedia Minerałów. Elipsa 2. ISBN 83-86013-00-1.
- W Schumann: Minerały świata. Almapress. ISBN 83-7020-313-2.
- J Parafiniuk: Minerały systematyczny katalog 2004. Warszawa: Towarzystwo Geologiczne „Spirifer”, 2005.
Media użyte na tej stronie
(c) Rob Lavinsky, iRocks.com – CC-BY-SA-3.0
Braunite
- Locality: Wessels Mine (Wessel's Mine), Hotazel, Kalahari manganese fields, Northern Cape Province, South Africa (Locality at mindat.org)
- Size: 5.0 x 3.6 x 1.8 cm.
- A brilliantly lustrous, sparkling-metallic plate composed of solid braunite on which are perched a half dozen shockingly sharp and lustrous larger crystals of braunite. The complex form of these crystals is novel, and they had to be analyzed to find out their identity (per Charlie Key, pers. comm.).