Briańsk

Briańsk
Брянск
Ilustracja
Panorama miasta wraz z Soborem Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny, Pomnik Fiodora Tiutczewa, Pomnik Aleksandra Pierieswieta i Bojana obok pomnika 1000-lecia istnienia Briańska, Pomnik samolotu, Kopiec nieśmiertelności, Panorama placu Partyzantów
Herb
HerbFlaga
Państwo

 Rosja

Obwód

 briański

Obwód

briański

Burmistrz

Marina Walentinowna Dbar[1]

Powierzchnia

186,73 km²

Wysokość

190 m n.p.m.

Populacja (2020)
• liczba ludności
• gęstość


402 675[2]
2156,46 os./km²

Nr kierunkowy

(+7) 4832

Kod pocztowy

241000

Podział miasta

4 rejony: bieżycki, fokinski, sowietski, wołodarski

Położenie na mapie obwodu briańskiego
Mapa konturowa obwodu briańskiego, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Briańsk”
Położenie na mapie Rosji
Mapa konturowa Rosji, blisko lewej krawiędzi nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Briańsk”
Ziemia53°15′N 34°24′E/53,250000 34,400000
Strona internetowa
Portal Rosja

Briańsk (ros. Брянск) – miasto obwodowe w zachodniej części Rosji, nad Desną, w pobliżu granicy z Białorusią i Ukrainą. Leży na obszarze historycznej Siewierszczyzny.

Ważny węzeł kolejowy, ośrodek przemysłowy, naukowy (4 szkoły wyższe) i kulturalny (2 muzea)[3]. Według spisu powszechnego z 2010 roku miasto liczyło 415 721, a okręg miejski 435 245 mieszkańców. W 2015 roku było to odpowiednio 407 256 i 426 255 mieszkańców.

Części miasta

Lp.nazwa rejonu (dzielnicy)nazwa rosyjskamieszkańców:
2010[4]
1bieżyckiБежицкий район155 330
2wołodarskiВолодарский район73 791
3sowietskiСоветский район113 328
4fokinskiФокинский район73 272
Miasto razem415 721
Lp.nazwa osiedla typu miejskiegonazwa rosyjskamieszkańców:
2010[4]
1Radica-KryłowkaРадица-Крыловка3526
2Bolszoje PołpinoБольшое Полпино6356
3Biełyje BieriegaБелые Берега9642
Okręg miejski razem435 245

Miasto jest podzielone na 4 rejony (odpowiednik polskich dzielnic). Administracji miejskiej Briańska podlegają również 3 osiedla typu miejskiego: Radica-Kryłowka (ros: Радица-Крыловка) podlegające administracji rejonu bieżyckiego (3 526 mieszkańców w 2010 roku), Bolszoje Połpino (ros: Большое Полпино) podlegające administracji rejonu wołodarskiego (6 356 mieszkańców w 2010 roku) i Biełyje Bieriega (ros: Белые Берега) podlegające administracji rejonu fokińskiego (9 642 mieszkańców w 2010 roku). Łącznie z podlegającymi miastu osiedlami miejskiego okręg miejski Briańsk liczył w 2010 roku 435 245 mieszkańców[4].

Historia

Briańsk na początku XX w.

Pierwsza wzmianka o mieście notowana w roku 1146, ale jako gród Briańsk istniał już od końca X wieku. W 1310 r. zostało najechane przez Mongołów. Od roku 1356 do końca XV wieku w granicach Wielkiego Księstwa Litewskiego. W czasie konfliktu z Witoldem w 1408 r. miasto spalił Świdrygiełło.

Na początku XVI w. Briańsk został przyłączony do Wielkiego Księstwa Moskiewskiego, od 1547 r. leżał w granicach Rosji. W czasie wojny polsko-rosyjskiej zdobyty w 1610 przez Rzeczpospolitą. Od 1709 r. przynależał administracyjnie do guberni kijowskiej, w 1778 r. przesunięty do namiestnictwa orłowskiego (od 1796 guberni). W 1919 r. miasto zdobyli bolszewicy.

Miasto okupowane było przez wojska niemieckie podczas II wojny światowej od 6 października 1941 do 17 września 1943.

Klimat

Według uaktualnionej klasyfikacji Köppena-Geigera Briańsk leży w strefie Dfb – klimatu kontynentalnego wilgotnego[5].

Średnia temperatura i opady dla Briańska
MiesiącStyLutMarKwiMajCzeLipSieWrzPaźLisGruRoczna
Rekordy maksymalnej temperatury [°C]7.69.918.828.332.334.937.738.430.724.817.19.938,4
Średnie temperatury w dzień [°C]-3.5-3.02.812.019.022.123.922.716.59.71.6-2.710,1
Średnie temperatury w nocy [°C]-8.6-9.1-4.23.08.612.314.212.97.93.0-2.8-7.32,5
Rekordy minimalnej temperatury [°C]-41.8-34.9-29.6-21.8-4.2-1.32.20.1-5.2-13.0-23.6-38.6−41,8
Opady [mm] 464138435780876963565350683
Średnia liczba dni deszczowych768141618171416161410156
Średnia liczba dni śnieżnych23211440.40000.441422103
Wilgotność [%]85827668656971727781878777
Źródło: [6] [dostęp 2014-01-08]

Przemysł

Miasto ma długie tradycje jako centrum produkcji środków transportu – produkuje się tu lokomotywy (w tym używane w Polsce SM48), wagony, traktory, samochody ciężarowe; odlewnia staliwa, elektrownia cieplna.

Transport

Dworzec kolejowy Briańsk Orłowski

Głównym dworcem kolejowym miasta jest Briańsk Orłowski. Miejską komunikację publiczną obsługują autobusy i trolejbusy.

W pobliżu miasta znajduje się port lotniczy Briańsk.

Sport

Miasta partnerskie

Briańsk, na mocy aktu o przyjaźni i umowy o partnerstwie z roku 1999, rozpoczął współpracę z polskim miastem Skwierzyna. Dnia 1 marca 2022, w związku z napaścią Rosji na Ukrainę, została zerwana umowa współpracy[7].

Od roku 1995 Briańsk miał podpisaną umowę o partnerstwie z miastem Konin. Dnia 4 marca 2022, w związku z napaścią Rosji na Ukrainę, Konin wypowiedział umowy o partnerstwie i współpracy z rosyjskim Briańskiem i białoruską Rzeczycą[8][9].

Polacy w Briańsku

Według carskich danych w 1897 Polacy stanowili 3,4% mieszkańców miasta i byli trzecią najliczniejszą grupą ludności po Rosjanach i Żydach[10]. Przed odzyskaniem przez Polskę niepodległości w briańskich szkołach uczyli się podpułkownik saperów Wojska Polskiego Stanisław Magnuszewski oraz twórca Instytutu Fizyki Jądrowej Polskiej Akademii Nauk Henryk Niewodniczański. Polski lekarz Piotr Ambrożewicz wydawał tu w latach 1890–1913 czasopismo medyczne Akuszerka. W Briańsku urodzili się:

Galeria

Przypisy

  1. Руководство Брянского городского Совета народных депутатов. www.bryansk032.ru. [dostęp 2019-11-09]. (ros.).
  2. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2020 года [dostęp 2021-03-30].
  3. Briańsk, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2022-05-01].
  4. a b c Federalna Służba Statystyczna: Всероссийской переписи населения 2010 года (Narodowy spis powszechny 2010). gks.ru, 2012-13. [dostęp 2013-12-22]. (ros.).
  5. M.C. Peel, B.L. Finlayson, T.A. McMahon, Updated world map of the Köppen-Geiger climate classification, t. 11, Hydrol. Earth Syst. Sci., 2007, s. 1633–1644, ISSN 1027-5606.
  6. Погода и климат. ПОГОДА в Брянске. [dostęp 2014-01-08]. (ros.).
  7. SAMORZĄD SKWIERZYNY ZERWAŁ WSPÓŁPRACĘ Z BRIAŃSKIEM. | Skwierzyna, www.skwierzyna.pl [dostęp 2022-03-06].
  8. Anna Pilarska, Nigdy więcej wojny! Konin zerwał kontakty z Briańskiem i Rzeczycą, LM.pl – pierwszy portal w regionie, 4 marca 2022 [dostęp 2022-03-08] (pol.).
  9. Konin zerwał współpracę z Briańskiem i Rzeczycą – Konin. Tu płynie energia, www.konin.pl [dostęp 2022-03-08].
  10. Demoscope Weekly – Annex. Statistical indicators reference, www.demoscope.ru [dostęp 2018-04-09].

Linki zewnętrzne

Brańsk, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 353.

Media użyte na tej stronie

Russia edcp location map.svg
Autor: Uwe Dedering, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Russia.

EquiDistantConicProjection : Central parallel :

* N: 54.0° N

Central meridian :

* E: 100.0° E

Standard parallels:

* 1: 49.0° N
* 2: 59.0° N

Made with Natural Earth. Free vector and raster map data @ naturalearthdata.com.

Bryansk Theater.JPG
Autor: Andy Kartashov, Licencja: CC BY-SA 3.0
Bryansk Drama Theater
Bryansk Duma.JPG
Autor: Олег Р. Вязьмитин, Licencja: CC BY-SA 3.0
Bryansk, Russia. The building of regional Duma (parliament), Karl Marx Square
Bryansk. The old railway station building "Bryansk Orlovsky" (Bryansk-1).JPG
Autor: GAlexandrova, Licencja: CC BY-SA 4.0
Bryansk. The old railway station building "Bryansk Orlovsky" (Bryansk-1)
Bransk CoA 2016.gif
Герб Брянска. 2016 г.
198.Горно-Никольский монастырь.2012.JPG
Autor: Vlad-Mier, Licencja: CC BY-SA 3.0
To fotografia pomnika kulturowego dziedzictwa w Rosji; numer:
Брянск - Гостиница 'Чернигов'.JPG
Autor: Участник:Олег Р. Вязьмитин, Licencja: CC BY 3.0
Брянск, площадь Карла Маркса (Красная пл.). Гостиница 'Чернигов'
Flag of Bryansk Oblast.svg
flag of the Bryansk Oblast.
Брянск - Рождественская гора (2).JPG
Брянск начала ХХ века. Рождественская гора (вид от Соборной площади).
Брянск, Введенская церковь.jpg
Autor: Bernadetta, Licencja: CC BY-SA 3.0
To fotografia pomnika kulturowego dziedzictwa w Rosji; numer:
Outline Map Bryansk Oblast.svg
Autor: Nzeemin, Licencja: CC BY-SA 2.0
Административная карта Брянской области, Россия.
  • Проекция: Меркатор
  • Координаты для GMT: -R31.15/35.41/51.78/54.10
  • Инструменты: GMT, Inkscape
Коллаж Брянск.jpg
Autor: Пронырливая скопа, Licencja: CC0
Above - a panorama of the Soviet District, on the left - a monument to Fyodor Tyutchev, in the center - a monument to Peresvet and Boyan and a monument in honor of the 1000th anniversary of Bryansk, on the top right - a monument to pilots, on the bottom right - the Mound of Immortality, below - a panorama of Partizan Square.
Bryansk Voskr.JPG
Autor: Олег Р. Вязьмитин, Licencja: CC BY-SA 3.0
Храм Воскресения Христова в Брянске