Bridget Riley

Bridget Riley

Imię i nazwisko	Bridget Louise Riley
Data i miejsce urodzenia	24 kwietnia 1931 Londyn
Narodowość	brytyjska
Dziedzina sztuki	malarstwo
Odznaczenia
Nagrody
Praemium Imperiale

Bridget Riley (właśc. Bridget Louise Riley, ur. 24 kwietnia 1931 w Londynie) – brytyjska malarka, czołowa przedstawicielka op-artu.

Życiorys

Georges Seurat, Most w Courbevoie

Bridget Riley urodziła się 24 kwietnia 1931 w londyńskiej dzielnicy Norwood^[1][2]. Jej ojciec, John Fisher Riley, był drukarzem pochodzącym z Yorkshire. Artystka spędziła młodość w Kornwalii, której przyroda wywarła wpływ na jej późniejszą twórczość. Riley uczęszczała do Cheltenham Ladies College (1946–49)^[3][4], po czym studiowała na Goldsmiths' College (1949–52) i Royal College of Art (1952–55) w Londynie, gdzie razem z nią uczyli się m.in. Frank Auerbach i Peter Blake. Czując potrzebę wniesienia oryginalnych rozwiązań w świecie sztuki, wpadła w głębokie zwątpienie we własne możliwości, które doprowadziło do załamania nerwowego. Z początku malarstwo Riley było figuralne, z widocznym wpływem impresjonizmu. Około 1958 Riley zmieniła technikę i skupiła się na tworzeniu puentylistycznych pejzaży. Zobaczyła w tym czasie wystawę abstrakcyjnych prac Jacksona Pollocka w londyńskiej Whitechapel Art Gallery. Inspiracją do własnych poszukiwań były dzieła Georgesa Seurata, punktem zwrotnym moment, w którym postanowiła wykonać powiększoną kopię jego obrazu Most w Courbevoie (1886–87), by zgłębić jego technikę. Tym samym zaczęła tworzyć własny styl, w którym badała możliwości zjawisk optycznych, dzięki którym op-artowe obrazy Riley wywołują dezorientujący efekt dla oka^[1][5][4]. W 1960 namalowała ostatni figuratywny obraz, Pink Landscape^[4].

Słupek w Winchesterze pomalowany w stylu „czarno-białego okresu” Riley

W 1961, po kolejnym kryzysie twórczym, Riley rozpoczęła najważniejszy, „czarno-biały okres” swojej kariery, który charakteryzował się wykorzystaniem skrajnych kontrastów. Efekty, których osiągnęła przy użyciu figur geometrycznych, zostały szybko przywłaszczone przez kulturę popularną^[6]. Według Roberta Kudielki, jej osiągnięciem było wykorzystanie środków wyrazu malarstwa abstrakcyjnego do ewolucji od obrazów skupionych na spektrum kolorów do przestrzennego, plastycznego podejścia do koloru na płaszczyźnie^[4]. Wśród najistotniejszych prac z tego okresu znajdują się Kiss (1961), Shiver (1964) i Crest (1964). Riley w tym czasie zyskała status gwiazdy: jej londyńska wystawa z Richardem Feigenbaumem wyprzedała bilety jeszcze przed otwarciem, nowojorskie sklepy używały motywów Riley do dekoracji witryn i projektowania tkanin^[6], a kobiety szyły sobie sukienki z jej wzorami^[7]. Z nagłej sławy Riley próbowali skorzystać inni artyści, jak było w przypadku Josefa Albersa, który nazwał artystkę swoją „córką”. Choć Riley bezskutecznie próbowała prawnie powstrzymać nieautoryzowane reprodukcje swoich prac, skala imitacji jej stylu doprowadziła do zmian w amerykańskim prawie własności intelektualnej^[6].

Bridget Riley, Bolt of Colour, 2017-2019. Instalacja, Marfa, Teksas

Po okresie używania odcieni szarości (1965–67) powróciła do barw prostych^[6]. W 1968, jako pierwsza kobieta i zarazem pierwszy brytyjski malarz, zdobyła nagrodę główną w kategorii malarstwa na Biennale w Wenecji^[8][6]. W pracach z tego okresu tworzyła kompozycje złożone z kolorowych pasów w taki sposób, by zniwelować oddziaływanie pojedynczych kolorów i wytworzyć efekt kontinuum. Nadal skupiała się na rytmie i napięciach między kolorem lokalnym a ciągłością kompozycji. Jej pierwsza wystawa retrospektywna (1970–71) przyciągnęła 40 tys. widzów, stając się najpopularniejszą wystawą indywidualną sztuki współczesnej tego okresu. Riley porzuciła farby akrylowe na rzecz olejnych, a po wizycie w Egipcie, podczas której poznała malarstwo staroegipskich grobowców, zaczęła powoli rozbijać efekt jednolitości i skupiać się na kolorach indywidualnych. W latach 80. jej prace stały się inspiracją dla artystów neokonceptualnych, takich jak Philip Taaffe czy Ross Bleckner. Od 1986 zaczęła malować kompozycje z trapezoidami^[6]. Prace Riley osiągają jedne z najwyższych cen rynkowych wśród artystek; w 2016 jej obraz Untitled (Diagonal Curve) z 1966 sprzedano na aukcji za 4,3 mln funtów^[9].

Nagrody i wyróżnienia

Laureatka wielu nagród i wyróżnień. W 1962 wyróżniona nagrodą Międzynarodowego Stowarzyszenia Krytyków Sztuki, a w 1968 nagrodą główną na Biennale w Wenecji^[1]. W 1998 przyznano jej Order Towarzyszy Honoru, w 2003 japońską nagrodę Praemium Imperiale, a w 2006 została zagranicznym członkiem honorowym Amerykańskiej Akademii Sztuk i Nauk^[2]. Wśród jej wyróżnień są także doktoraty honoris causa uniwersytetów w Cambridge i Oksfordzie^[10].

Wybrane wystawy

• 1962: pierwsza wystawa solowa, Gallery One, Londyn^[1][6]
• 1965: The Responsive Eye, Museum of Modern Art, Nowy Jork (wystawa zbiorowa, wraz z m.in. Victorem Vasarely i Ja’akowem Agamem)^[2]
• 1971: Bridget Riley, Galeria Narodowa w Pradze^[1]
• 1999–2000: Bridget Riley. Ausgewählte Gemälde / Selected Paintings 1961–1999, Kunsthalle für die Rheinlande und Westfalen, Düsseldorf^[6]
• 2005: Bridget Riley: Grafiki-retrospektywa 1962–2003, Muzeum Sztuki w Łodzi^[10][11]
• 2016: Bridget Riley: Learning from Seurat, Courtauld Gallery, Londyn^[5]

Przypisy

Bibliografia

• Holger Liebs: Bridget Riley. W: Uta Grosenick: Women Artists in the 20th and 21st Century. Taschen, 2001, s. 450–455. ISBN 3-8228-5854-4.