Britannia (motyw)

"Rzymska" Brytania (z trójzębem) na międzywojennej półpensówce

Britannia – motyw zdobniczo-propagandowy umieszczany na rewersach niektórych drobniejszych (rozmiennych) monet brytyjskich, wyobrażający Britannię – personifikację Wielkiej Brytanii w stylu antycznym (klasycznym).

Wzorzec dla późniejszych przedstawień tego rodzaju stanowiły rzymskie emisje monet brązowych z czasów panowania Hadriana i Antonina Piusa. Dla upamiętnienia ich dokonań na terenie Brytanii (np. budowa Wału Hadriana, Wału Antonina) bądź względem tej prowincji cesarstwa, na rewersach monet rozmiennych umieszczano alegorię w postaci uosobienia prowincji Britannii wyobrażonej jako siedząca postać kobieca oparta o krągłą tarczę i dzierżąca włócznię lub znak wojskowy (vexillum)[1].

Na angielskich monetach (półpensówka i farthing) wyobrażenie to zostało wprowadzone w XVII wieku za panowania Karola II[2], przy czym ujęcie postaci i jej atrybuty wskazują, iż musiała być ona oparta na rzymskim pierwowzorze[3]. Nieznacznie modyfikowana z biegiem czasu, alegoria Brytanii nabrała szczególnego znaczenia w czasach wiktoriańskich i w okresie obydwu wojen światowych, zachowując je co najmniej do lat 50. XX wieku, kiedy to odgrywała ona istotną rolę w propagandzie imperium brytyjskiego.

Do 2008 roku wizerunek Britannii znajdował się na rewersie monet 50-pensowych[4].

Przypisy

  1. ↑ Za Hadriana sestercjusz z lat 134-38 (RIC 845), za Antonina – sesterce z lat 143-44 (RIC 742, 745), as z lat 154-55 (RIC 934) i takiż dupondius (RIC 930).
  2. ↑ Po raz pierwszy pojawiło się w 1672 roku (H. Kahnt, dz. cyt. poniżej).
  3. ↑ Jako modelka dla postaci Brytanii posłużyła ówcześnie bliska królowi Frances Stewart, o czym wspomina Samuel Pepys w swym "Dzienniku" pod datą 25 lutego 1667 r. (C. C. Chamberlain, dz. cyt. poniżej).
  4. ↑ Fifty Pence mintage figures (50p). The Royal Mint. [dostęp 2021-09-23]. (ang.).

Bibliografia

  • H. Kahnt, Das große Münzlexikon von A bis Z, Regenstauf 2005, s. 60
  • C.C. Chamberlain, Guide to Numismatics, London 1965, s. 16
  • Roman Imperial Coinage (pod red. C.H.V. Sutherlanda i R.A.G. Carsona), t. II i III, London 2003 (repr.)

Media użyte na tej stronie

England half penny 1936 (B).jpg
Autor: Philippe Giabbanelli, Licencja: CC BY-SA 3.0
England half penny 1936