Broń czarnoprochowa

Ten artykuł od 2010-04 wymaga zweryfikowania podanych informacji: większość jest kopią z internetu. Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Replika czarnoprochowego rewolweru Colt Navy model 1851

Współczesne patrony (bez kul) do broni czarnoprochowej

Strzał z broni czarnoprochowej

Broń czarnoprochowa – rodzaj broni palnej w której wystrzelenie pocisku jest efektem gwałtownego spalania czarnego prochu. Dziś taka broń w użyciu bojowym całkowicie została zastąpiona przez taką, w której spalane są różnego rodzaju prochy bezdymne, nitrocelulozowe.

Bronią czarnoprochową są wszelkiego rodzaju działa i broń ręczna produkowane do końca XIX wieku (a także ich późniejsze repliki), gdyż w tym wieku wynaleziono inne materiały miotające poza prochem czarnym, z reguły znacznie skuteczniejsze i niewytwarzające dymu (prochy bezdymne). Broń czarnoprochowa była najczęściej ładowana odprzodowo, tj. od strony lufy, osobno prochem i pociskiem, ewentualnie wieloma pociskami, różnymi elementami uszczelniającymi takimi jak przybitki, flejtuchy. Istnieją też liczne przykłady broni czarnoprochowej odtylcowej, np. niemiecki model 1842, tzw. karabin Dreysego. W późnej broni czarnoprochowej często stosowano amunicję scaloną, bocznego bądź centralnego zapłonu, w papierowych gilzach lub łuskach.

W działach i wczesnej ręcznej broni palnej, np. rusznicach, samopałach, proch zapalał tlący się lont umieszczony w otworze w lufie w miejscu, gdzie znajdował się ładunek. Od XV wieku w broni ręcznej wykorzystywano różne typy mechanizmu odpalającego ładunek za pociągnięciem spustu – zamki: lontowy, kołowy, skałkowy, kapiszonowy, iglicowy (używany w broni na amunicję scaloną, najczęściej w 2. połowie XIX wieku), występujące w licznych wariacjach. Większość egzemplarzy broni czarnoprochowej odprzodowej miała lufę gładką, ze względu na trudności techniczne wykonania gwintu, a także przede wszystkim kłopotliwe ładowanie broni gwintowanej od przodu, kiedy pocisk trzeba było przepchnąć przez całą lufę, uważając jednocześnie, aby go nie odkształcić. Istniały jednak egzemplarze gwintowane, przeznaczone szczególnie do polowania, dla strzelców wyborowych itp. W późniejszej broni odtylcowej lufę najczęściej gwintowano, w ten sposób znacznie zwiększając jej celność. W broni ręcznej przeznaczonej do strzelania śrutem – niektórych strzelbach myśliwskich, garłaczach, a także w kartaczach, gwintu nigdy nie stosowano. Broń czarnoprochowa może być przeznaczona do strzelania zarówno kulami, pociskami niekulistymi (tylko gwintowana), jak i śrutem.

Współcześnie broń czarnoprochowa jest rzadko używana do polowania, głównie w USA, gdzie prawo co do używania różnych rodzajów broni jest wyjątkowo liberalne, a także przez różnego rodzaju grupy odtwarzające dawne tradycje militarne, pasjonatów. W Polsce posiadanie broni czarnoprochowej ładowanej amunicją rozdzielnego ładowania, wyprodukowanej przed 1885 r. lub jej repliki^[1], a także pocisków, kapiszonów jest legalne i nie jest konieczna w tym wypadku żadna czynność prawna, jak rejestracja, uzyskanie zezwolenia itp., na mocy znowelizowanej w 2011 r. ustawy o broni i amunicji. Dotyczy to również broni wielostrzałowej np. rewolwerów takich jak Colt Navy 1851. Zgodnie z art. 30 ust. 2 pkt. 6, sprzedaż czarnego prochu jest możliwa za okazaniem Europejskiej karty broni palnej. Jej wyrobienie jest procesem względnie prostym w porównaniu do pozwoleń na broń współczesną. Czarny proch może być również dostępny na strzelnicy i mogą go używać osoby nieposiadające dodatkowych dokumentów.

W Polsce noszenie broni w miejscach publicznych – wbrew powszechnej opinii – nie jest zabronione^[2]. Należy stosować się do zakazu spożywania alkoholu podczas noszenia broni oraz przechowywać ją tak, aby nie była łatwo dostępna dla osób nieuprawnionych, zgodnie z obecnie (od 1999 roku) obowiązującymi przepisami ustawy o broni i amunicji^[3].

Przypisy