Broń odprzodowa

Ten artykuł od 2018-09 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Działanie armaty ładowanej odprzodowo

Załadowana lufa broni odprzodowej (przekrój)
1. panewka i zapał
2. proch (ładunek miotający)
3. przybitka
4. kula (pocisk)
5. przybitka

Lekki moździerz piechoty typu M224

Broń odprzodowa – broń palna ładowana od strony wylotu lufy (od przodu). Była pierwszym rodzajem broni palnej, używanym od XIII do XIX w., obejmującym zarówno działa jak i broń strzelecką. Od połowy XIX w. była wypierana przez broń odtylcową. Obecnie broń odprzodową stanowią jedynie moździerze i niektóre typy granatników.

Załadowanie broni odprzodowej było czasochłonne – wymagało najpierw wsypania prochu do lufy, następnie umieszczenia tam przybitki i ołowianej kuli lub pocisku, ewentualnie jeszcze uszczelnienia kuli w lufie za pomocą flejtucha. W celu przyspieszenia ładowania zaczęto stosować papierowe patrony, które wypierały prochownice. Czynności te wykonywane były od wylotu lufy, przy użyciu stempla (pobojczyka). W zależności od typu broni należało jeszcze podsypać prochu na panewkę umieszczoną z tyłu lufy lub nałożyć kapiszon na kominek. Odpalenie następowało przez zbicie kapiszonu lub zapalenie prochu na panewce, który poprzez zapał powodował odpalenie ładunku miotającego w lufie i wystrzelenie pocisku.

W broni strzeleckiej od XV w. zaczęto automatyzować czynność odpalenia, wprowadzając różne typy zamków (w kolejności):

• zamek lontowy,
• zamek kołowy,
• zamek skałkowy (niderlandzki, hiszpański, angielski, francuski),
• zamek kapiszonowy.

Od 1 stycznia 2004 na posiadanie działających replik historycznych broni odprzodowych sprzed roku 1885 ładowanych czarnym prochem w Rzeczypospolitej Polskiej nie jest wymagane osobne zezwolenie.

Niektóre typy broni odprzodowej

• broń historyczna
  • broń strzelecka: muszkiet, arkebuz, bandolet, hakownica, karabin, półhak, petrynał
  • działa: bombarda, falkona, falkonet, kartauna, kolubryna, karonada
• broń współczesna: moździerz piechoty