Brody (powiat żarski)

Brody

wieś
Ruina pałacu (w głębi) i oficyna z m.in. kaplicą Brühlów (z prawej)
Państwo	Polska
Województwo	lubuskie
Powiat	żarski
Gmina	Brody
Liczba ludności (2012)	1107
Strefa numeracyjna	68
Kod pocztowy	68-343[1]
Tablice rejestracyjne	FZA
SIMC	0908030
Położenie na mapie gminy Brody Brody
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Brody
Położenie na mapie województwa lubuskiego Brody
Położenie na mapie powiatu żarskiego Brody
51°47′25″N 14°46′26″E/51,790278 14,773889

Brody (niem. Pförten) – wieś w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie żarskim, w gminie Brody. Dawniej miasto; uzyskały lokację miejską przed 1590 rokiem, zdegradowane w 1945 roku^[2]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa zielonogórskiego.

Przez centrum Brodów płynie rzeka Werdawa, a na uboczu wsi Kanał Brodzki. Przez wieś przebiega droga wojewódzka nr 289.

Historia

Pałac Brühla w Brodach w XIX w.

W średniowieczu w okresie rozbicia dzielnicowego sięgały tu granice Polski. Pierwsze wzmianki historyczne pochodzą z 1398. Przed 1590 Brody otrzymały lokację miejską. W 1635 na mocy pokoju praskiego utracone przez Królestwo Czech na rzecz Saksonii, znajdując się w efekcie w latach 1697–1763 pod panowaniem królów Polski Augusta II i Augusta III. Do 1667 własność rodu Bibersteinów – ostatnim z rodu był Ferdynand II von Biberstein, po czym w II połowie XVII wieku miasto wraz z przylegającym majątkiem znalazły się w zainteresowaniu rodu Promnitzów, od 1668 własność Ulryka von Promnitza^[3]. Najwspanialszy okres rozwoju Brody przeżywały w XVIII wieku, gdy właścicielem miasta został hrabia Henryk Brühl – minister Augusta III. Rozbudowano wówczas pałac, a w 1748 z okazji wizyty Augusta III wzniesiono Bramę Zasiecką^[4]. Król wizytował miasto wielokrotnie^[4], przez Brody przebiegała wówczas jedna z tras łączących Warszawę i Drezno^[5]. Na mocy postanowień kongresu wiedeńskiego w 1815 przeszło do Królestwa Prus, z którymi od 1871 do 1945 było częścią Niemiec. Od 1945 roku w Polsce, utraciły prawa miejskie.

Barokowy kościół, dawny ewangelicki

Zabytki

Tę sekcję należy dopracować: usunąć zbędne daty odnoszące się do b. kościoła ewangelickiego lub określić, co wtedy miało miejsce. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.

Wybrane zabytki:

Jedna z oficyn pałacowych

Brama Zasiecka

Rzeźby przy wejściu do pałacu

Budynek poczty

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są^[6]:

• kościół ewangelicki, obecnie rzymskokatolicki parafialny pod wezwaniem Wszystkich Świętych z XVII wieku, 1725 roku, w latach 1981–1983
• cmentarz z XVII wieku
• zespół pałacowy z XVIII–XX wieku:
  • pałac Brühla
  • dwie oficyny
  • oranżeria
  • brama pałacowa
  • park
• zespół zabudowy mieszkalno-gospodarczej przy zespole pałacowym, z połowy XVIII wieku:
  • dwa budynki gospodarcze
  • oficyna „pałacyku Marianny”, szachulcowa
  • browar
  • brama miejska – Brama Zasiecka, przy wjeździe od strony miejscowości Zasieki
  • dom ubogich
  • zajazd
  • koszary pałacowe, dwa budynki
  • stodoła
• dom, ul. Kilińskiego 5, murowano-szachulcowy, z XVIII/XIX w.
• dom, ul. Przedmieście Mariańskie 1, z XVIII w.
• domy, Rynek 5, 7, 8, 9, murowano-szachulcowe, z XVIII w.
• domy, ul. Szkolna 7, 8, z połowy XVIII w.
• domy, ul. Traugutta 10 (d. 8), 12 (d. 10), z połowy XVIII w.
• domy, ul. Wolności 1a (d. 1), 4, d. 6, 6 (d. 8), d. 10 dom apteka, 11 (d. 19), 12 (d. 14), 16 (d. 18), 18 (d. 20), 21, z połowy XVIII w.
• budynek Poczty Polskiej, ul. Wolności 6
• dom, pl. Zamkowy 1 (d. Wolności 7), 5, murowano-szachulcowy, z połowy XVIII w.

inne zabytki:

• dawna poczta

Zobacz też

• Brody
• Brody Duże
• Brody Małe
• Brody Młockie
• Brody-Parcele

Przypisy