Bronisław Chajęcki

Bronisław Chajęcki

pułkownik AK
Data i miejsce urodzenia	15 grudnia 1902 Warszawa
Data i miejsce śmierci	5 lub 20 stycznia 1953 Warszawa
Przebieg służby
Lata służby	1920–1946
Siły zbrojne	Wojsko Polskie Armia Krajowa ludowe Wojsko Polskie
Główne wojny i bitwy	wojna polsko-bolszewicka, II wojna światowa
Odznaczenia

Bronisław Chajęcki ps. „Boryna”, „Maciej Boryna” (ur. 15 grudnia 1902 w Warszawie, zm. 5 lub 20 stycznia 1953 w więzieniu mokotowskim) – pedagog, działacz harcerski (harcmistrz), podporucznik rezerwy Wojska Polskiego, członek organizacji konspiracyjnych Warszawianka, Unia, pułkownik Armii Krajowej, kapitan Wojska Polskiego.

Życiorys

Dzieciństwo i młodość

Był synem Kacpra Chajęckiego i Tekli z domu Piątek. Uczęszczał do Gimnazjum św. Kazimierza w Warszawie. Naukę przerwał w lipcu 1920, kiedy wstąpił na ochotnika do wojska, aby wziąć udział w walkach z bolszewikami. Służył w batalionie harcerskim w Pucku. Po zakończeniu działań wojennych powrócił do Gimnazjum, a następnie podjął naukę w warszawskim Seminarium Nauczycielskim im. Stanisława Konarskiego. Jednocześnie od 1917 działał w harcerstwie; m.in. był komendantem hufca pruszkowskiego i błońskiego ZHP^[1]. Służbę wojskową odbył w Szkole Podchorążych Rezerwy Piechoty w Komorowie. Po jej ukończeniu zaczął pracować jako nauczyciel w szkołach w Otwocku i Grodzisku Mazowieckim. Następnie objął funkcję kierownika ośrodka zdrowia i opieki społecznej na Pradze w Warszawie, a od 1936 został delegatem prezydenta Warszawy na Pragę.

II wojna światowa

Podczas obrony Warszawy przed wojskami niemieckimi we wrześniu 1939 prezydent Stefan Starzyński 11 września postawił go na czele Komisariatu Cywilnego Obrony Pragi jako swojego zastępcę; kierował też ze strony władz cywilnych obroną przeciwlotniczą stolicy. W czasie okupacji niemieckiej od 30 września 1939 do wybuchu 1 sierpnia 1944 powstania warszawskiego sprawował funkcję kierownika Miejskiego Biura Dzielnicowego Warszawa Praga. Jednocześnie już od października 1939 zaangażował się w działalność konspiracyjną. Był współorganizatorem organizacji podziemnej Warszawianka, z którą przeszedł do organizacji Unia. Został w niej komendantem wojskowym na Pragę. W marcu 1942, po scaleniu Unii z Armią Krajową, został oddelegowany na stanowisko komendanta Państwowego Korpusu Bezpieczeństwa na obszar Warszawy, którym kierował pod ps. „Boryna” lub „Maciej Boryna”. Brał udział w powstaniu warszawskim jako dowódca batalionu PKB w stopniu pułkownika^[2], a także przy produkcji broni i materiałów wybuchowych. Po kapitulacji powstańców uciekł z transportu jenieckiego i udało mu się dotrzeć do oddziałów partyzanckich Grupy Kampinos AK. W marcu 1945 zgłosił się do Ludowego Wojska Polskiego; został dowódcą kompanii kolejno w 4, 1 i 2 pułkach piechoty. Otrzymał awans do stopnia kapitana. We wrześniu 1946 został zdemobilizowany. Objął funkcję kierownika referatu administracyjnego, a następnie przewodniczącego rady zakładowej w Okręgowym Oddziale Przemysłowo-Rolnym Spółdzielni „Społem”. Później został nauczycielem w Publicznej Szkole Metalowej w Pruszkowie.

Areszt, skazanie, stracenie

11 listopada 1948 został aresztowany przez UB, i dręczony w podczas śledztwa w szczególny sposób^[3]. Wyrokiem Sądu Wojewódzkiego w Warszawie z 30 maja 1952^[4] skazany został na karę śmieci. 5 lub 20 stycznia^[5] 1953 stracono go w więzieniu mokotowskim. 16 maja 1958 został zrehabilitowany. Symboliczny grób znajduje się na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie w Kwaterze „Na Łączce” oraz na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 333-5-6)^[6]. Od czerwca 2002 Instytut Pamięci Narodowej prowadzi pod sygnaturą S 48/02/Zk śledztwo w jego sprawie. Jego szczątki zostały odnalezione w Kwaterze „Na Łączce” 23 maja 2013, a następni zidentyfikowane dzięki Polskiej Bazie Genetycznej Ofiar Totalitaryzmów. 9 czerwca 2016 roku w Pałacu Prezydenckim wręczono notę identyfikacyjną jego wnuczce.

Odznaczenia, miejsca pamięci

Był odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari i trzykrotnie Krzyżem Walecznych. Mieszkał w Pruszkowie przy ul. Niecałej róg Wojciecha Drzymały, gdzie znajduje się tablica pamiątkowa^[7]. 22.09.2019 roku jego szczątki pochowano w Panteonie na "Łączce"^[8]

Przypisy

Bibliografia

• Tadeusz Swat: Niewinnie Straceni 1945-56. Wyd. Fundacja Ochrony Zabytków, Warszawa 1991., zob. Straceni w Więzieniu Mokotowskim.
• Henryk Krzyczkowski: Dziewięciu z Pruszkowa.
• A.K. Kunert: Słownik biograficzny..., T. I, s. 52–53..
• Kształtowanie się cywilnego kierownictwa konspiracji. 19 grudnia 2001.