Bronisław Chlebowski

Bronisław Chlebowski

Data i miejsce urodzenia	10 listopada 1846 Warszawa
Data i miejsce śmierci	28 marca 1918 Warszawa
Zawód, zajęcie	historyk literatury

Grób na warszawskich Powązkach

Bronisław Chlebowski (ur. 10 listopada 1846 w Warszawie, zm. 28 marca 1918 tamże) – polski historyk literatury, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, encyklopedysta^[1].

Życiorys

Bronisław Chlebowski był synem Jana Chlebowskiego, lekarza, i Laury z Łaszewskich. W 1863 ukończył gimnazjum realne w Warszawie, brał udział w powstaniu styczniowym. Przez rok uczęszczał do szkoły przygotowawczej w Warszawie. W latach 1864–1868 studiował filologię polską i historię w Szkole Głównej Warszawskiej. Następnie w latach 1868–1909 pracował jako nauczyciel języka polskiego, historii literatury i kultury polskiej w II Gimnazjum Żeńskim w Warszawie, prowadzonym przez Jadwigę Sikorską; od 1872 współpracował z wieloma czasopismami, m.in. z „Ateneum”, „Tygodnikiem Illustrowanym”, „Książką”. Od 1882 był wykładowcą Uniwersytetu Latającego. W latach 1909-1916 wykładał historię literatury polskiej na Wydziale Humanistycznym Towarzystwa Kursów Naukowych w Warszawie^[2]. Od 1916 był profesorem zwyczajnym w Katedrze Historii Literatury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego.

Chlebowski brał udział w pracach Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. W 1907 był w gronie członków założycieli tego Towarzystwa. Przewodniczył Wydziałowi I (1907–1916) i Komisji Badań nad Historią Literatury (1910–1917), zaś od 1916 był prezesem Towarzystwa (od 1914 także członkiem honorowym). W 1914 został członkiem korespondentem Polskiej Akademii Umiejętności.

W badaniach naukowych zajmował się dziejami literatury polskiego Odrodzenia, baroku i romantyzmu, historią polskiej kultury, a także dziejami Warszawy. Opracował historię polskiej literatury XIX wieku na tle kulturalnym, ekonomiczno-społecznym i politycznym (w wydanej pośmiertnie pracy Literatura polska 1795-1905 jako główny wyraz życia narodu po utracie niepodległości, 1923). Analizował twórczość m.in. Andrzeja Frycza Modrzewskiego, Jana Kochanowskiego, Wacława Potockiego, Jana Chryzostoma Paska. Badał polemiki poetyckie między Słowackim a Krasińskim. Przedmiotem jego zainteresowań były także wpływy muzyczne na poezję, m.in. Chopina, Beethovena i Wagnera. Był autorem wielu haseł do Słownika geograficznego Królestwa Polskiego i jego redaktorem w latach 1885–1902. Był encyklopedystą oraz w latach 1900-1914 członkiem komitetu redakcyjnego Encyklopedii Wychowawczej^[1]. Współpracował również z Encyklopedią powszechną Orgelbranda, "Poradnikiem dla Samouków" i "Biblioteką Dzieł Wyborowych". Spoczywa na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 27 wprost-3-18)^[3].

Miał siostry: Anielę i Zofię, z którymi prowadzili instytut wydawniczy Słownika geograficznego Królestwa Polskiego.

Niektóre prace

• Życie duchowe w Warszawie (1880)
• Jan Kochanowski w świetle własnych utworów (1884)^[4]
• Nieboska i Irydyon (1884)^[5]
• Udział niemieckiej oświaty Prus wschodnich w życiu umysłowem Polski (1888)
• Udział kobiet polskich w życiu duchowem społeczeństwa (1893)
• W sprawie Modrzewskiego (1904)
• Mikołaj Rej jako pisarz (1905)^[6]
• Warszawa za Władysława IV (1909)^[7]
• Warszawa za książąt mazowieckich (1911)^[8]
• Rozwój kultury polskiej w treściwym zarysie przedstawiony (1917)^[9]
• Poezja polska po roku 1863^[10] (1918, w: Dzieje literatury pięknej w Polsce)
• Pisma (1912, 4 tomy)^{[11][12][13][14]}

Przypisy

Bibliografia

• Biogramy uczonych polskich, Część I: Nauki społeczne, zeszyt 1: A-J, Wrocław 1983
• Henryk Markiewicz: Pozytywizm. Wyd. VII. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008, s. 452, seria: Wielka Historia Literatury Polskiej. ISBN 978-83-01-13849-3.
• Kierski Feliks: Podręczna encyklopedia pedagogiczna. T. I. Lwów, Warszawa: Towarzystwo Nauczycieli Szkół Wyższych, Wydawnictwo Książnica Polska, 1923, s. 90-91.

Linki zewnętrzne

• Dzieła Bronisława Chlebowskiego w bibliotece Polona