Bronisław Dąbrowski (aktor)

Bronisław Dąbrowski

Data i miejsce urodzenia	24 listopada 1903 Bielce, Besarabia
Data i miejsce śmierci	10 kwietnia 1992 Kraków, Polska
Zawód	aktor, reżyser, tłumacz
Odznaczenia

Bronisław Dąbrowski (ur. 24 listopada 1903 w Bielcach^[1](Besarabia), zm. 10 kwietnia 1992 w Krakowie) – polski aktor i reżyser teatralny, wieloletni dyrektor teatrów, także tłumacz.

Życiorys zawodowy

Ukończył studia na Wydziale Dramatycznym Konserwatorium w Poznaniu (1923). W teatrze zadebiutował w 1921 roku^[2].

W latach 1921–1925 był aktorem Teatru Polskiego w Poznaniu, następnie przez rok występował w warszawskim Teatrze Polskim. W roku 1926 rozpoczął pracę aktora w Teatrze Miejskim we Lwowie, dwa lata później przeniósł się do Teatru Miejskiego im. Juliusza Słowackiego w Krakowie, skąd w 1932 powrócił do Lwowa. Tam, we wspomnianym Teatrze Miejskim, pracował jako aktor i reżyser do 1936. W czasie tym, w latach 1933–1935, był też wykładowcą na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie (prowadził lektorat wymowy). Następnie jako aktor i reżyser współpracował z różnymi teatrami: Polskim w Poznaniu (1936–1937), Miejskim w Łodzi (1937–1939), Teatrem na Pohulance w Wilnie (1939), Polskim Teatrem Dramatycznym we Lwowie (1939–1941).

W roku 1944 został dyrektorem naczelnym i artystycznym Polskiego Teatru Dramatycznego we Lwowie, sprawował tę funkcję do 1945. Na tym stanowisku pracował też w latach 1945–1947 w Teatrze Śląskim im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach, a następnie w krakowskich Teatrach Dramatycznych (obecnie Teatr im. Juliusza Słowackiego) w latach 1947–1950 oraz w warszawskim Teatrze Polskim w latach 1950–1955. Był też, w latach 1950–1953, wykładowcą na Wydziale Reżyserii warszawskiej PWST. Od 1953 roku należał do PZPR^[3].

W 1955 roku przeniósł się ponownie do Krakowa. Tam do roku 1972 sprawował funkcję dyrektora naczelnego i artystycznego Teatru im. J. Słowackiego. W 1957 roku rozpoczął też pracę w krakowskiej PWST: w latach 1957–1966 był tam wykładowcą, 1963–1968 piastował stanowisko rektora uczelni, 1966–1974 – profesora nadzwyczajnego.

Pochowany został na Cmentarzu Salwatorskim (sektor SC14-1-8)^[4].

Na jego temat powstała zbiorowa monografia Bronisław Dąbrowski i jego teatr (red. Henryk Vogler, 1972)^[5].

Grób Bronisława Dąbrowskiego na cmentarzu Salwatorskim w Krakowie

Role teatralne (wybór)

• 1922: Lilla Weneda jako Lechon (reż. Nina Młodziejowska)
• 1932: Królowa przedmieścia jako Staszek (reż. Teofil Trzciński)
• 1932: Zbyt prawdziwe, żeby było dobre jako Szeregowiec Mük (reż. Wacław Radulski)
• 1932: Powrót Odysa jako Telemak (reż. Janusz Strachocki)
• 1933: Zbójcy jako Razmann (reż. W. Radulski)
• 1933: Michasia i jej matka (reż. B. Dąbrowski)
• 1933: Poszukujemy zdolnego włamywacza jako Janek (reż. Władysław Krasnowiecki)
• 1933: Moja panna mama jako George (reż. J. Strachocki)
• 1933: Nieprzyjaciółka mężczyzn jako Narzeczony (reż. B. Dąbrowski)
• 1945: Wesele jako Jasiek (reż. B. Dąbrowski)
• 1947: Dwa teatry jako Dyrektor Teatru „Małe Zwierciadło” (reż. Edmund Wierciński)
• 1953: Polacy nie gęsi jako Mikołaj Rej z Nagłowic (reż. Janusz Warnecki)
• 1977: Vivat, Vivat Regina (rola epizodyczna w Teatrze Telewizji, reż. Irena Babel)

Prace reżyserskie (wybór)

Inne prace

• 1947: Klątwa. Warszawianka – opracowanie sceniczne
• 1955: Pierwszy dzień święta – przekład (reż. B. Dąbrowski)
• 1954: Dom na Twardej – inscenizacja (reż. Krystyna Wydrzyńska)
• 1962: Don Pasquale – inscenizacja (reż. Jan Biczycki)
• 1963: Trzy siostry – przekład (reż. Erwin Axer)
• 1964: Krakowiacy i Górale – inscenizacja (reż. Henryk Duda, Leon Langer)
• 1967: Krakowiacy i Górale – adaptacja filmowa z S. Wasylewskim (reż. Tadeusz Przystawski)
• 1968: Cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale – adaptacja (reż. Zygmunt Wojdan)
• 1970: Krakowiacy i Górale – inscenizacja i konsultacja (reż. L. Langer)
• 1979: Betleem polskie – opieka artystyczna (reż. Henryk Giżycki)
• 1981: Krakowiacy i Górale – opieka artystyczna (reż. H. Giżycki)

Publikacje

• 1974: Na deskach świat oznaczających
• 1988: Poznałem ich w teatrze

Odznaczenia

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1955)^[6]
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1945)
• Order Sztandaru Pracy I klasy (1959)
• Order Sztandaru Pracy II klasy (1949)^[7]
• Złoty Krzyż Zasługi – dwukrotnie (1946^[8], 1953^[9])
• Medal 10-lecia Polski Ludowej^[10]
• Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury” (1964)
• Odznaka Zasłużony dla Teatru Polskiego w Warszawie (1977)
• Odznaka Zasłużony dla Kultury Narodowej (1986)

Nagrody

• 1949: nagroda za reżyserię sztuk wystawianych na festiwalu przez Teatry Dramatyczne w Krakowie, w szczególności za reżyserię Trzech sióstr Antoniego Czechowa, FSRiR w Katowicach
• 1951: Nagroda Państwowa (zespołowa) II stopnia za inscenizację i reżyserię sztuki Mądremu biada Aleksandra Gribojedowa w Teatrze Polskim w Warszawie
• 1958: I nagroda za reżyserię Wyzwolenia Stanisława Wyspiańskiego w Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie na Festiwalu Dramatów Wyspiańskiego
• 1962: Państwowa Nagroda Artystyczna II stopnia
• 1962: II nagroda za inscenizację i reżyserię spektaklu Ocean Aleksandra Sztejna w Teatrze im. J. Słowackiego w Krakowie, II OFSRiR w Katowicach
• 1962: nagroda zespołowa za najlepszą inscenizację na sztuki radzieckiej, II OFSRiR w Katowicach
• 1963: Nagroda ministra kultury i sztuki I stopnia za twórczość inscenizacyjną i reżyserię Przygody z Vaterlandem Leona Kruczkowskiego, a także Oceanu Anatol Sztejna w Teatrze im. J. Słowackiego w Krakowie
• 1963: nagroda za reżyserię przedstawienia Przygoda z Vaterlandem Leona Kruczkowskiego w krakowskim Teatrze im. J. Słowackiego, IV Wrocławski Festiwal Polskich Sztuk Współczesnych
• 1970: Dyplom Honorowy Ministra Kultury i Sztuki ZSRR za zasługi w krzewieniu współpracy kulturalnej między Polską a ZSRR
• 1971: Złota Odznaka Miasta Bratysławy przyznana przez Miejską Radę Narodową Bratysławy
• 1971: Tytuł i odznaka Zasłużony Pracownik Kultury przyznane przez Ministra Kultury i Sztuki Słowackiej Socjalistycznej Republiki „za długoletnią aktywną współpracę w dziedzinie polskiej i słowackiej teatralnej kultury”
• 1972: Nagroda Miasta Krakowa
• 1974: Nagroda tygodnika „Przyjaźń” za całokształt Działalności Artystycznej w Dziedzinie Realizacji Sztuk Rosyjskich i Radzieckich

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Bronisław Dąbrowski w bazie filmpolski.pl
• Bronisław Dąbrowski, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [online] [dostęp 2021-04-09] .