Bronisław Filipczak

Bronisław Filipczak
Ilustracja
Bronisław Filipczak (przed 1938)
Data i miejsce urodzenia

28 października 1877
Sanok

Data i miejsce śmierci

25 sierpnia 1973
Sanok

Miejsce spoczynku

Cmentarz Centralny w Sanoku

Zawód, zajęcie

notariusz

Narodowość

polska

Rodzice

Michał, Franciszka

Małżeństwo

Walentyna

Dzieci

Zygmunt, Zofia, Mieczysław

Krewni i powinowaci

Walenty, Aleksander, Kazimierz Lipińscy

Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi
Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”

Bronisław Filipczak (ur. 28 października 1877 w Sanoku, zm. 25 sierpnia 1973 tamże) – polski notariusz, muzyk, działacz kultury.

Życiorys

Grobowiec rodziny Lipińskich

Urodził się 28 października 1877 w Sanoku[1][2]. Był synem Michała[2] (1849–1930[3], pochodzący z Lisznej, z zawodu stelmach, działacz ruchu ludowego, zwolennik ks. Stanisława Stojałowskiego, w ostatnich latach życia żonaty z Julią Pomykałą[4][5]) i Franciszki z Michoniów[2][6] (pochodząca z Zarszyna[1], zm. ok. 1896). Miał troje rodzeństwa. Wraz z rodziną zamieszkiwał przy ówczesnej ulicy Andrzeja Potockiego[4], gdzie ojciec zbudował dom i prowadził warsztat.

W 1898 Bronisław Filipczak zdał egzamin dojrzałości w C. K. Gimnazjum Męskim w Sanoku (w jego klasie był m.in. Samuel Herzig)[7][8]. Po maturze miał podjąć studia techniczne[7]. W 1903 ukończył studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie[2], uzyskując tytuł magistra. Po ich ukończeniu przez dwa lata pracował w służbie notarialnej w Sanoku (u Antonina Puszczyńskiego), później w Lesku (u Romana Baczyńskiego do 1912). Po zdaniu egzaminu był notariuszem w Baligrodzie, następnie ponownie w Lesku, Ustrzykach, a później wraz z przełożonym Romanem Baczyńskim pracował w Dolinie. Po studiach przez rok odbył służbę wojskową w C. K. Armii, a po wybuchu I wojny światowej został zmobilizowany do armii austriackiej, brał udział w oblężeniu Przemyśla, gdzie dostał się do niewoli rosyjskiej. Przebywał w niej od marca 1915 do sierpnia 1918, był osadzony w Carycynie.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został przyjęty do Wojska Polskiego. Awansowany do stopnia podporucznika rezerwy piechoty ze starszeństwem z 1 czerwca 1919[9][10]. W 1923, 1924 był oficerem rezerwowym 6 pułku Strzelców Podhalańskich[11][12]. Wstąpił w służbie notarialnej II Rzeczypospolitej. Pracował w Brzozowie, następnie jako notariusz w Dubiecku przez sześć lat, a od 1926 w Tarnopolu do 1939 przy ulicy 3 Maja 6[13]. W 1934 jako porucznik rezerwy piechoty był zweryfikowany z lokatą 2. na liście oficerów pospolitego ruszenia ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919; był wtedy w Oficerskiej Kadrze Okręgowej nr V – korpus oficerów piechoty, jako oficer przewidziany do użycia w czasie wojny; pozostawał wówczas w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Tarnopol[14].

Po wybuchu II wojny światowej od 1939 do 1941 przebywał we Lwowie, po czym do lutego 1944 ponownie był w Tarnopolu. U kresu wojny powrócił do Sanoka. Z dniem 11 października 1945 został mianowany notariuszem w Sanoku[15]. W 1948 został przeniesiony w stan spoczynku. Później był zatrudniony w Urzędzie Likwidacyjnym, następnie w Muzeum Historycznym w Sanoku. Pracował zawodowo do 1958.

Przez całe życie rozwijał pasję muzyczną i umiejętności w tej dziedzinie. Samodzielnie nauczył się gry na kilku instrumentach. Podczas edukacji szkolnej działał w chórze i orkiestrze szkolnej[16]. W trakcie studiów był założycielem chóru akademickiego we Lwowie. Założył orkiestrę jeniecką w niewoli rosyjskiej w Carynie. Później zakładał chóry, orkiestry i zespoły teatralne zakładał w miejscach swojego zatrudnienia (do 1938 założył 10 chórów, 3 orkiestry, 2 teatry): Lesku, Baligrodzie, Brzozowie, Dubiecku[17], a także w Sanoku, Zagórzu i Zarszynie (pod nazwą „Lutnia”[18]). Był prezesem Towarzystwa Przyjaciół Muzyki w Tarnopolu. W Sanoku prowadził chór przy Powiatowym Domu Kultury. Jako dyrygent wraz z chórami uczestniczył w zjazdach śpiewaczych w 1911 i w 1936. Komponował także pieśni zarówno religijne, jak i świeckie, które były wykonywane w Sanoku i okolicach. W Sanoku od 1945 do 1946 kierował chórem gimnazjalnym, a w 1948 założył Towarzystwo Muzyczne. W latach 60. był uznawany za nestora amatorskiego ruchu śpiewaczego na Rzeszowszczyźnie; w 1966 został odznaczony przez Zjednoczenie Polskich Zespołów Śpiewaczych i Instrumentalnych odznaką honorową I stopnia z wieńcem laurowym[19].

Po zakończeniu II wojny światowej w 1946 zaangażował się w próbę reaktywacji sanockiego gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”[20][21]. Był także kolekcjonerem pamiątek, które przekazał na rzecz Archiwum Wojewódzkiego Domu Kultury w Rzeszowie[22]. Był wielokrotnie odznaczany. Przed 1939 zamieszkiwał przy ulicy Potockiego 21[23], w PRL przemianowanej na Ludwika Waryńskiego[24] (obecna ul. Podgórze).

Zmarł 25 sierpnia 1973 w Sanoku[6] (dzień później w ogłoszeniach parafialnych Parafii Przemienienia Pańskiego w Sanoku został określony jako najstarszy obywatel Sanoka[25]). 27 sierpnia 1973, po nabożeństwie w kościele Franciszkanów w Sanoku, został pochowany w grobowcu rodziny Lipińskich na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej w Sanoku[25].

28 października 1905 poślubił Walentynę Lipińską (1886–1955), wnuczkę Walentego, córkę Aleksandra[26][6][6]. Ich dziećmi byli Zygmunt[27] (ur. 1907[28]), Zofia, Mieczysław.

Ordery i odznaczenia

Opracowania

  • Sanockie stosunki społeczno-gospodarcze w latach 1875–1905.
  • Wspomnienia o działalności politycznej ks. Stanisława Stojałowskiego na terenie Sanoka i powiatu sanockiego.
  • Notatki o działalności kulturalno-oświatowej placówek w dziedzinie muzyki, teatru, śpiewu i czytelnictwa na terenie Sanoka i powiatu sanockiego w latach 1875–1905.

Przypisy

  1. ↑ a b Księga chrztów 1870–1882. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 105 (poz. 150).
  2. ↑ a b c d Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 176.
  3. ↑ Michał Filipczak. cmentarzsanok.zetohosting.p. [dostęp 2021-06-28].
  4. ↑ a b Księga zmarłych i pochowanych w Sanoku na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej i Matejki od 1895 do 1952 r.. Sanok. s. 225 (poz. 3341).
  5. ↑ Księga Zmarłych 1904–1934 Sanok. T. J. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 357 (poz. 172).
  6. ↑ a b c d >Księga małżeństw rz. kat. Sanok (1905–1912). Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 11 (poz. 49).
  7. ↑ a b XVII. Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1898. Sanok: Fundusz Naukowy, 1898, s. 29.
  8. ↑ Absolwenci. 1losanok.pl. [dostęp 2014-10-24].
  9. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 549.
  10. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 487.
  11. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 392.
  12. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 337.
  13. ↑ Książka telefoniczna 1939. genealogyindexer.org. [dostęp 2016-05-20].
  14. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 261, 961.
  15. ↑ Ruch służbowy. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Sprawiedliwości”. 1, s. 30, 1 grudnia 1945. 
  16. ↑ Bronisław Filipczak: Chór i orkiestra gimnazjalna w najwcześniejszych latach. W: Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888–1958. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958, s. 156–162.
  17. ↑ Historia ziemi dubieckiej. abcda.eu. [dostęp 2016-05-20].
  18. ↑ Kronika kulturalna. Obchody Tygodnia Ziem Zachodnich w pow. sanockim. „Nowiny”, s. 3, nr 118 z 20 i 21 maja 1961. 
  19. ↑ „Echo, „Harmonia” i inne.... „Nowiny”, s. 6, nr 291 z 8 grudnia 1966. 
  20. ↑ Paweł Sebastiański, Bronisław Kielar: Wykazy członków Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku. W: 125 lat sanockiego „Sokoła” 1889–2014. Sanok: Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Sanoku, 2014, s. 158. ISBN 978-83-939031-1-5.
  21. ↑ Historia 1889 – 1918 – 1945 – 1999 – 25.03.2004. sokolsanok.pl, 2015-11-17. [dostęp 2016-05-20].
  22. ↑ Bronisław Filipczak. tarnowo-podgorne.pl. [dostęp 2016-05-20].
  23. ↑ Akta miasta Sanoka. Wykaz ulic i mieszkań w mieście Sanoku 1931 r. (zespół 135, sygn. 503). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 19.
  24. ↑ Zofia Bandurka: Wykaz imienny zaproszonych i obecnych na Zjeździe – przygotowała mgr Zofia Bandurkówna. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 123.
  25. ↑ a b Adam Sudoł: Wybór z Księgi Ogłoszeń Parafii Przemienienia Pańskiego w Sanoku (lata 1967–1995). Sanok: 2001, s. 68. ISBN 83-914224-7-X.
  26. ↑ Bronisław Filipczak, Wojciech Sołtys. Ze wspomnień (napisał Wojciech Sołtys). „Rocznik Sanocki”. Tom I, s. 209, 1963. Wydawnictwo Literackie. 
  27. ↑ Filipczak ↓, s. 71.
  28. ↑ Państwowe Gimnazjum Wyższe w Sanoku. Katalog główny, Rok 1918/1919. s. 206.
  29. ↑ a b c Filipczak ↓, s. 52.
  30. ↑ M.P. z 1939 r. nr 155, poz. 368 „za zasługi na polu pracy społecznej”.
  31. ↑ Filipczak ↓, s. 53.

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Zasłużony Działacz Kultury.jpg
Autor: Ὄνειροι, Licencja: CC BY-SA 4.0
Zasłużony Działacz Kultury – odznaka
Tomb of Lipiński family in Sanok.JPG
Autor: Lowdown, Licencja: CC BY-SA 3.0
Grobowiec rodziny Lipińskich w Sanoku
Bronisław Filipczak (-1938).jpg
Bronisław Filipczak (-1938)