Bronisław Gubrynowicz

Bronisław Gubrynowicz
Ilustracja
Bronisław Gubrynowicz (przed 1909)
Data i miejsce urodzenia

2 października 1870
Lwów

Data i miejsce śmierci

6 maja 1933
Lwów

Narodowość

polska

Rodzice

Władysław, Ludwika

Małżeństwo

Helena z d. Löwental

Dzieci

Adam, Ludwika

Krewni i powinowaci

Kazimierz

Bronisław Ludwik Gubrynowicz (ur. 2 października 1870 we Lwowie, zm. 6 maja 1933 tamże) – polski nauczyciel gimnazjalny, historyk literatury, kustosz Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, członek PAU.

Życiorys

Bronisław Gubrynowicz
Zamek baronów Gubrynowiczów w Porażu k. Zagórza, w okresie do sierpnia 1944 kwatera główna komendantury zgrupowania „Południe” Adama Winogrodzkiego
Kaplica grobowa baronów Gubrynowiczów
Tablica pamiątkowa w kościele pw. Marii Magdaleny we Lwowie (autor: Jan Nalborczyk)

Urodził się 2 października 1870 we Lwowie[1]. Był synem Władysława (1836-1914, księgarz, wydawca) i Ludwiki z domu Dietz, starszym bratem Kazimierza (również księgarz i wydawca)[2]. Od 1880 przez osiem lat uczęszczał do III Gimnazjum im. Franciszka Józefa we Lwowie, gdzie w 1888 ukończył VIII klasę i zdał egzamin dojrzałości[3][4][1]. Następnie od 1888 do 1892 studiował filologię i historię na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Lwowskiego, m.in. pod kierunkiem Romana Pilata (1888-1892) oraz prof. Ksawerego Liskego[1]. Uzupełniał studia na uniwersytecie w Berlinie (1892/1893)[5].

Reskryptem z 3 lutego 1892 C. K. Rady Szkolnej Krajowej został mianowany zastępcą nauczyciela w macierzystym C. K. Gimnazjum im. Franciszka Józefa we Lwowie[6][1]. Uczył tam języka polskiego, historii, geografii oraz historii kraju rodzinnego[7][8]. 19 września 1893 został uwolniony na własne żądanie od obowiązków zastępcy nauczyciela[9]. Opuszczając zawód nauczyciela podjął pracę naukową[10].

W 1894, wysłany przez Akademię Umiejętności, prowadził badania w Archiwum Watykańskim w Rzymie[11]. W tym roku obronił doktorat w zakresie filologii i historii na macierzystym wydziale Uniwersytetu Lwowskiego[1]. Rok potem, w 1905 habilitował się tamże[1]. Został skryptorem literackim w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich, a od 1905 był tamże kustoszem. Do 1918 był profesorem tytularnym na C. K. Uniwersytecie Franciszkańskim we Lwowie (w gronie uczonych spoza kolegium profesorskiego uczelni)[12]. W 1920 został mianowany profesorem zwyczajnym Uniwersytetu Warszawskiego, objął II Katedrę Historii Literatury Polskiej. Był prelegentem w ramach Powszechnych Wykładach Uniwersyteckich dając wykład na temat dziejów teatru w Polsce[13].

Był współzałożycielem i członkiem zarządu Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza (1890-1914, z przerwami)[14]. Według stanu z 1912 był członkiem Towarzystwa Historycznego[15]. W 1919 został powołany przez Towarzystwo Naukowe Warszawskie na członka rzeczywistego, w 1929 został członkiem zwyczajnym; od 1925 przewodniczył Wydziałowi I Towarzystwa. Od 1928 był również członkiem korespondentem Polskiej Akademii Umiejętności. Ponadto od 1920 był członkiem Towarzystwa Naukowego we Lwowie. Należał do Towarzystwa Przyjaciół Ossolineum[16]. 24 kwietnia 1924 był przewodniczącym pierwszego ogólnopolskiego Zjazdu Nauczycieli-Polonistów[17]. Był działaczem Narodowej Demokracji[18].

Był żonaty z Heleną z domu Löwental (ur. 12 września 1884, zm. w sierpniu 1944), która zginęła w czasie okupacji niemieckiej. Mieli syna Adama (1906-2000, dyplomata) i córkę Janinę Helenę Teklę (ur. 1910, po raz pierwszy zamężna z Michałem Kazimierzem Sobańskim, po drugim mężu Bednorz[19]).

Według różnych źródeł Bronisław Gubrynowicz został pochowany w grobowcu rodzinnym na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie[20] lub na Starym Cmentarzu w Zagórzu w kaplicy grobowej baronów Gubrynowiczów[21].

Działalność naukowa

Zainteresowania naukowe Gubrynowicza obejmowały historię literatury polskiego oświecenia i romantyzmu. Opracował monografie pisarzy polskich, przygotował obszerne zestawienie bibliograficzne polskiej powieści końca XVIII wieku (1764-1795), ze szczególnym uwzględnieniem życia i dorobku najwybitniejszych twórców. Przygotował do wydania nieznany wcześniej Album Piotra Moszyńskiego (1898), zawierający pierwsze redakcje sonetów Mickiewicza. Wspólnie z Wiktorem Hahnem opracował pierwsze krytyczne wydanie Dzieł Słowackiego (1909, 10 tomów), wydał również Mazepę tego autora. Ponadto przygotował edycję powieści Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki Krasickiego (1921). Jego praca naukowa w dużym stopniu opierała się o gromadzoną przez całe życie bibliotekę, która w chwili śmierci liczyła około 3500-4000 tytułów[11]. Przez wiele lat wchodził w skład komitetu redakcyjnego oraz redagował „Pamiętnik Literacki” (m.in. z Wilhelmem Bruchnalskim), w 1933 zainicjował wydawanie „Biblioteki Pamiętnika Literackiego”. W 1926 założył i redagował w kolejnych latach pismo „Ruch Literacki”. Do studentów Gubrynowicza należeli m.in. Konrad Górski, Bogdan Suchodolski, Stanisław Łempicki, Tadeusz Makowiecki. W jego bibliografii wyliczono 499 pozycji[22].

Ogłosił około 450 prac naukowych, m.in.:

Upamiętnienie

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f Puszka 1999 ↓, s. 290.
  2. ↑ † Władysław Gubrynowicz. „Gazeta Lwowska”, s. 5, Nr 196 z 29 sierpnia 1914. 
  3. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum Lwowskiego im. Franciszka Józefa za rok szkolny 1881. Lwów: 1881, s. 73.
  4. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum Lwowskiego im. Franciszka Józefa za rok szkolny 1888. Lwów: 18881, s. 59.
  5. ↑ Puszka 1999 ↓, s. 86, 290.
  6. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum Lwowskiego im. Franciszka Józefa za rok szkolny 1892. Lwów: 1892, s. 45.
  7. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum Lwowskiego im. Franciszka Józefa za rok szkolny 1892. Lwów: 1892, s. 42.
  8. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum Lwowskiego im. Franciszka Józefa za rok szkolny 1893. Lwów: 1893, s. 39, 40.
  9. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum Lwowskiego im. Franciszka Józefa za rok szkolny 1894. Lwów: 1894, s. 34.
  10. ↑ Puszka 1999 ↓, s. 98.
  11. ↑ a b c Tomasz Kruszewski, Bronisław Gubrynowicz i uformowanie jego warsztatu badawczego w Stacji Naukowej PAN w Rzymie, Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne 2018, T. 109, s. 269-283.
  12. ↑ Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1918. Wiedeń: 1918, s. 1010.
  13. ↑ Puszka 1999 ↓, s. 219-220.
  14. ↑ Puszka 1999 ↓, s. 220.
  15. ↑ Puszka 1999 ↓, s. 223.
  16. ↑ Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 80 z 6 kwietnia 1935. 
  17. ↑ Zjazd nauczycieli-polonistów. „Kurier Warszawski”. Nr 116, s. 1, 25 kwietnia 1924. 
  18. ↑ Puszka 1999 ↓, s. 241.
  19. ↑ Stanisław Jan Rostworowski: Michał Kazimierz Sobański. ipsb.nina.gov.pl. [dostęp 2019-06-18].
  20. ↑ Stanisław Nicieja: Cmentarz Łyczakowski we Lwowie w latach 1786–1986. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1988, s. 337. ISBN 83-04-02817-4.
  21. ↑ Po zagórskim cmentarzu błądząc. parafia-zagorz.pl. [dostęp 2013-12-29].
  22. ↑ Puszka 1999 ↓, s. 210.
  23. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum Lwowskiego im. Franciszka Józefa za rok szkolny 1893. Lwów: 1893, s. 3-36.
  24. ↑ Kościół zagórski. W: Zbigniew Osenkowski: Zagórz nad Osławą. Z dziejów miasta i gminy. Sanok: Oficyna Wydawnicza Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 2006, s. 25. ISBN 83-922799-6-4.

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Gubrynowicz barons tomb chapel at old cemetery in Zagórz.jpg
Autor: Lowdown, Licencja: CC BY-SA 3.0
Kaplica grobowa baronów Gubrynowiczów na starym cmentarzu w Zagórzu.
Bronisław Gubrynowicz.jpg
zdjęcie portretowe Bronisława Gubrynowicza z folderu z 1909 roku
Gubrynowicz-Lwow-kosciolMariiMagdaleny.jpg
Autor: Stanisław Kosiedowski, Original uploader was Stako at pl.wikipedia, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Tablica pamiątkowa B.Gubrynowicza we Lwowie w kościele Marii Magdaleny, maj 2005, autor: Stanisław Kosiedowski.
Zamek baronów Gubrynowiczów w Porażu.JPG
Autor: Palkin, Licencja: CC BY-SA 3.0
Zamek Gubrynowiczów w Zagórzu, przy drodze powiatowej Zagórz - Poraż