Bronisław Gustawicz
.jpg) Bronisław Gustawicz (przed 1906) | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 9 października 1916 |
| Zawód, zajęcie | nauczyciel |
| Narodowość | polska |
Bronisław Marian Tadeusz Gustawicz (ur. 18 listopada 1852 w Krakowie, zm. 9 października 1916 tamże) – polski nauczyciel, krajoznawca, taternik, przyrodnik.
Życiorys
Urodził się 18 listopada 1852 w Krakowie[1]. Ukończył krakowskie gimnazjum św. Anny, a następnie wyjechał do Lwowa, gdzie studiował na Wydziale Inżynierii Akademii Politechnicznej. Naukę kontynuował podyplomowo na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Lwowskiego. Następnie powrócił do Krakowa i podjął pracę w gimnazjum, którego sam był absolwentem. Podjął pracę nauczyciela od 29 września 1876[1]. Egzamin zawodowy złożył 2 czerwca 1882[1]. Został mianowany nauczycielem rzeczywistym 20 października 1886[1]. Wówczas został nauczycielem matematyki i fizyki w Wyższej Szkole Przemysłowej. W 1890 został profesorem w Gimnazjum im. Króla Jana III Sobieskiego. W 1904 wyjechał do Żywca, gdzie zainicjował powstanie Wyższej Szkoły Realnej. Został mianowany jej dyrektorem 10 października 1904[1] i pełnił to stanowisko przez siedem lat. Pracując w gimnazjum był autorem wielu prac o tematyce matematyczno-technicznej. Część z nich była publikowana w Czasopiśmie Technicznym, wydawanym przez Towarzystwo Politechniczne, którego był członkiem. Od 1882 był członkiem Komisji Fizjograficznej i Antropologicznej Akademii Umiejętności.
Był uczniem Eugeniusza Janoty, z którym uczestniczył w pierwszych wejściach na tatrzańskie szczyty: w 1866 byli oni na Granatach, rok później zdobyli przy pomocy przewodnika Macieja Sieczki główny wierzchołek Świnicy. Siostrzeńcem Gustawicza był Ignacy Król.
Był autorem podstawowych publikacji o Pieninach oraz bardzo wielu prac naukowych i popularnonaukowych z dziedziny geografii, etnografii, matematyki, kartografii, meteorologii, ochrony zwierząt itd. Stworzył też wiele spośród najważniejszych haseł w monumentalnym dziele, do dziś bardzo ważnym źródle wiadomości geograficznych i historycznych, Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich wydawanym w Warszawie w latach 1880–1895 (i uzupełnienia 1900, 1902).
Twórczość
- Książki
- Zapiski florastyczne z powiatu bobreckiego (Kraków 1880)
- Wycieczka w Czorsztyńskie (Warszawa 1881; reprint Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1989)
- Zarys historyczny sposobów kreślenia kart geograficznych (Kraków, 1882)
- W. Haardta Atlas geograficzny dla galicyjskich szkół ludowych / W. Haardt ; nazwy polskie podał Bronisław Gustawicz (1883)
- Zasady goniometryi i trygonometryi prostokreślnéj na podstawie rzutów algebraicznych (Warszawa 1886)
- Jerzego Wahlenberga pomiary barometryczne w Tatrach i przyległych działach górskich i dolinach w roku 1813 dokonane (Kraków 1893)
- O ludzie podduklańskim w ogólności a Iwoniczanach w szczególności (1900, Lwów)
- B. Kozenna atlas geograficzny dla szkół średnich (gimnazyalnych, realnych i handlowych) / oprac. przez W. Haardta, W. Schmidta i Br. Gustawicza (Wiedeń 1907)
- Wśród dolin i gór: przechadzki przyrodnicze ozdobione i objaśnione w tekście 13 tablicami barwnemi i 152 rycinami (współautor E. Wyrobek, Warszawa: M. Arct, 1914)
- Z głębi wód – dwadzieścia obrazów z życia zwierząt niższych (współautor Emil Wyrobek, wyd. M. Arcta, Warszawa, 1914)
- Życie zwierząt. T. 3, Ptaki, cz. 2 (współautor Emil Wyrobek, Wiedeń 1912)
- Życie zwierząt. T. 4, Ptaki, cz. 3; Gady/płazy; Ryby, cz. 1 (współautor Emil Wyrobek, Berlin-Wiedeń ok. 1912)
- Życie zwierząt. T. 5, Ryby, cz. 2; Zwierzęta bezkręgowe (współautor Emil Wyrobek, Berlin-Wiedeń ok. 1912)
- Mapa powiatu chrzanowskiego (Kraków 1914)
- Wśród lasów i pól. Przechadzki przyrodnicze (Warszawa 1914, współautor: Emil Wyrobek)
- Artykuły
- 1881 Podania, przesądy, gadki i nazwy ludowe w dziedzinie przyrody[2][3], ZWAK, t. 5, s. 102-186.
- 1910 O zwyczajach świętomarcińskich, "Lud", t. 16, s. 1-16.
Przypisy
- ↑ a b c d e Henryk Kopia: Spis nauczycieli szkół średnich w Galicyi oraz polskiego gimnazyum w Cieszynie. Lwów: Towarzystwo Nauczycieli Szkół Wyższych, 1909, s. 5.
- ↑ Bronisław Gustawicz, Podania, przesądy, gadki i nazwy ludowe w dziedzinie przyrody. Cz. 1, Zwierzęta, wyd. 1881., polona.pl [dostęp 2018-09-07].
- ↑ Podania, przesądy, gadki i nazwy ludowe w dziedzinie przyrody. Cz. 2, Rośliny, wyd. 1882., polona.pl [dostęp 2018-09-07].
Bibliografia
- Jubileusz pedagoga. „Nowości Illustrowane”. Nr 39, s. 8, 29 września 1906.
- Zofia Szromba, Gustawicz Bronisław, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 9, 1960-1961
- Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.
- Bolesław Chwaściński: Z dziejów taternictwa. O górach i ludziach. Warszawa: Sport i Turystyka, 1988, s. 39-41. ISBN 83-217-2463-9.
- Bronisław Gustawicz – publikacje w bazie WordlCat. worldcat.org. [dostęp 2016-05-24].
Linki zewnętrzne
- Biogram Bronisława Gustawicza w: Zofia i Henryk Paryscy, Internetowa Wielka encyklopedia tatrzańska (dostęp 2012-09-06)
- I Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Kopernika w Żywcu, Historia Szkoły – bogata, ciekawa, mało znana…
- Feliks Kucharzewski "Piśmiennictwo miernicze polskie" Przegląd Mierniczy nr. 5 (22) maj 1926 s. 1-3
- Nekrologia. Czas 1916 nr 514 z 11 października [1]
- Prace Bronisława Gustawicza w serwisie Polona.pl
Media użyte na tej stronie
Bronisław Gustawicz (-1906)