Bronisław Krystall

Bronisław Krystall
Bronisław Krystall na portrecie Wojciecha Kossaka
Data urodzenia	1887
Data i miejsce śmierci	10 lutego 1983 Warszawa
Zawód, zajęcie	przedsiębiorca, filozof,

Bronisław Krystall (Bairach) (ur. 1887, zm. 10 lutego 1983 w Warszawie) – polski przedsiębiorca, filozof, kolekcjoner i mecenas sztuki żydowskiego pochodzenia, mąż skrzypaczki Izabelli Krystall.

Grób Bronisława Krystalla na cmentarzu żydowskim w Warszawie

Życiorys

Jego ojcem był Izrael Szmul Kryształ. Przed II wojną światową kupował dzieła współczesnych wybitnych artystów m.in. Henryka Kuny, Leona Wyczółkowskiego, Jacka Malczewskiego, Wojciecha Kossaka, Józefa Brandta i Józefa Chełmońskiego^[1]. Posiadał wielką kolekcję malarstwa, rycin i rzeźby. Część z posiadanych dzieł jeszcze przed wojną przekazał Muzeum Narodowemu w Warszawie, stając się jego pierwszym prywatnym darczyńcą^[1]. Był także fundatorem utworu Stabat Mater Karola Szymanowskiego (obecnie w zbiorach Biblioteki Narodowej)^[1].

Przez wiele lat mieszkał w hotelu Bristol i hotelu Europejskim^[1]. Zdeponowane przez wybuchem wojny w Muzeum Narodowym zbiory zapisał placówce w testamencie^[1].

Pochowany jest obok żony i syna na cmentarzu żydowskim przy ulicy Okopowej w Warszawie (kwatera 10, rząd 2)^[2][3]. Jego siostrą była Cecylia Mackiewiczowa, żona neurologa Jakuba Mackiewicza.

Twórczość

• Bronisław Krystall, Wie ist Kunstgeschichte als Wissenschaft möglich? : ein kritischer Versuch, Halle an Saale 1910
• Bronisław Krystall, Zagadnienia oświaty akademickiej : Wydział Nauk Wojskowych, Fakultet Teologiczny, Estetykum, Warszawa, po 4 VII 1917

Przypisy

Bibliografia

• Bronisław Krystall, Katarzyna Mączewska (red.), Krzysztof Załęski (red.): Testament. Warszawa: Muzeum Narodowe w Warszawie, 2015. ISBN 978-83-7100-909-9.
• Jan Jagielski: Przewodnik po cmentarzu żydowskim w Warszawie przy ul. Okopowej 49/51. Z. 1, Kwatery przy Alei Głównej. Warszawa: Towarzystwo Opieki nad Zabytkami. Społeczny Komitet Opieki nad Cmentarzami i Zabytkami Kultury Żydowskiej w Polsce, 1996, s. 23-24. ISBN 83-90-66296-5.