Bronisław Praszałowicz

Bronisław Praszałowicz
Ilustracja
inspektor inspektor
Data i miejsce urodzenia

17 lipca 1884
Dolina

Data śmierci

15 maja 1971

Przebieg służby
Formacja

Policja Państwowa

Stanowiska

komendant wojewódzki

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Medal Niepodległości Krzyż Zasługi Wojskowej z Mieczami Medal Zasługi Wojskowej „Signum Laudis” z Mieczami Medal Waleczności (Austro-Węgry) Medal Waleczności (Austro-Węgry) Medal Waleczności (Austro-Węgry) Krzyż Wojskowy Karola

Bronisław Jakub Praszałowicz (ur. 17 lipca 1884 w Dolinie, zm. 15 maja 1971) – kapitan piechoty Wojska Polskiego, inspektor Policji Państwowej.

Życiorys

Bronisław Praszałowicz (pierwszy z prawej) podczas zebrania zarządu wileńskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego (1928)

Bronisław Praszałowicz[a] urodził się 17 lipca 1884 w Dolinie na obszarze Galicji[1][2][3]. Był synem Franciszka (poborcy podatkowego[b][2]) i Eweliny[2][c].

W 1904 zdał egzamin dojrzałości w C. K. Gimnazjum Męskim w Sanoku (w jego klasie byli m.in. Zdzisław Adamczyk, Stanisław Charzewski, Witold Fusek, Bolesław Mozołowski, Kazimierz Świtalski, Zygmunt Tomaszewski)[4][5][6][7]. W trakcie nauki w tej szkole pozostawał pod opieką Rudolfa Bielewicza z Dubiecka, a zamieszkiwał w Sanoku u kancelisty sądowego Ferdynanda Bernaczka[1], a potem z matką przy ulicy Rymanowskiej 206[3]. Po maturze podjął studia we Lwowie. Jako student prawa w 1904 był członkiem Komitetu Młodzieży Polskiej w Sanoku[8]. W 1904 został członkiem Czytelni Akademickiej we Lwowie[9]. 19 marca 1905 został wybrany sekretarzem w zarządzie Akademickiego Koła „Eleuteria”[10].

Przed 1914 działał w organizacjach patriotyczno-niepodległościowych w Sanoku. Działał w Towarzystwie Młodzieży Polskiej „Znicz”, w styczniu 1906 został wybrany członkiem wydziału[11]. Był członkiem sanockiego gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” od 1912[12]. Przed 1914 w Sanoku działał w organizacjach niepodległościowych: „Armii Polskiej” (jesienią został zaprzysiężony jako jeden z trzech członków Komendy Miejscowej AP w Sanoku; prócz niego Zygmunt Tomaszewski i Władysław Żarski; wszyscy trzej byli pracownikami w sferze prawa - sądownictwa bądź adwokatury[13]; kurs podoficerski w 1912 ukończyli m.in. Jan Sadowski, Bolesław Mozołowski, Józef Smoleń, Edward Zegarski) oraz VII Polskiej Drużynie Strzeleckiej[14], w której był instruktorem terenoznawstwa[15][16]. Po decyzji władz naczelnych Związku Polskich Towarzystw Gimnastycznych „Sokół” o militaryzacji związku w postaci tworzenia Stałych Drużyn Sokolich (również jako Sokole Drużyny Polowe) także w Sanoku w ramach sanockiego gniazda „Sokoła” powstała Stała Drużyna Sokola 29 czerwca 1913, jej komendantem został kpt. Franciszek Stok, a instruktorami szkolenia m.in. Bronisław Praszałowicz i Bolesław Mozołowski[17][18]. W stopniu porucznika był członkiem i instruktorem Sanockiej Chorągwi Drużyn Bartoszowych, założonej 3 sierpnia 1911[19].

Od około 1913 był auskultantem przy C. K. Sądzie Obwodowym w Sanoku (analogicznie B. Mozołowski, Z. Tomaszewski, W. Żarski, Michał Drwięga)[20].

Podczas I wojny światowej służył w c. i k. armii. W połowie 1915 jako podoficer 41 pułku piechoty został mianowany na stopień podporucznika[21] rezerwy piechoty z dniem 1 lipca 1915[22]. Był oficerem rezerwowym 41 pułku[23][24]. Jesienią 1916 został awansowany na stopień porucznika rezerwy piechoty z dniem 26 września 1916[25] i był wówczas przydzielony z 41 pp do pułku żandarmerii pospolitego ruszenia[26][27]. Do 1918 pozostawał oficerem rezerwowym 41 pp[28].

Dekretem Wodza Naczelnego Józefa Piłsudskiego z 19 lutego 1919 jako były oficer armii austro-węgierskiej został przyjęty do Wojska Polskiego z dniem 1 stycznia 1918 wraz z zatwierdzeniem posiadanego stopnia porucznika ze starszeństwem z dniem 29 września 1916[29] i rozkazem z tego samego dnia 19 lutego 1919 Szefa Sztabu Generalnego płk. Stanisława Hallera został przydzielony jako komendant 3 batalionu Strzelców Sanockich od 1 listopada 1918[30]. Później został awansowany do stopnia kapitana w korpusie oficerów piechoty ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[31][32]. W 1923, 1924 był oficerem rezerwowym w 82 pułku piechoty w garnizonie Brześć[33][34]. W 1934 był zweryfikowany z lokatą 50 na liście starszeństwa oficerów rezerwy piechoty w stopniu kapitana[35]. Był wówczas przydzielony do Powiatowej Komendy Uzupełnień Nowy Targ[36].

Jako aplikant 22 lipca 1919 został mianowany sędzią zapasowym w IX klasie rangi w okręgu Sądu Zapasowego we Lwowie (analogicznie B. Mozołowski i W. Żarski)[37]. Został funkcjonariuszem Policji Państwowej. Został awansowany do stopnia inspektora. Od 1 kwietnia 1922 był p.o. komendanta PP Okręgu IX Tarnopolskiego, po czterech miesiącach, od 1 sierpnia 1922 do 10 kwietnia 1923 był komendantem PP Okręgu IX Tarnopolskiego[38]; później od 10 kwietnia 1923 do 31 maja 1930 pełnił funkcję komendanta PP Okręgu XVI Wileńskiego[39][40][41].

W 1928 zasiadł w zarządzie i został wiceprezesem wileńskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego[42][43]. W latach 30. zamieszkał z rodziną w Zakopanem, gdzie przeżył wojnę.. Zmarł 15 maja 1971[44]. Został pochowany na cmentarzu parafialnym przy ulicy Nowotarskiej w Zakopanem (kwatera F2-1-22)[44]. W jego grobowcu rodzinnym spoczęli też Maria Praszałowicz z domu Kloss (1894–1981) i Bronisław M. Praszałowicz (1916–2007)[44]. Symbolicznie upamiętniona została tamże Felicja Praszałowicz[44], (ur. 1879 również w Dolinie k. Stryja), która od 1910 była nauczycielką w Sanoku oraz udzielała się społecznie w tym mieście[45][46][47][48].

Grób Bronisława Praszałowicza na Nowym Cmentarzu w Zakopanem

Ordery i odznaczenia

Uwagi

  1. ↑ W ewidencji wojskowych c. k. armii był określany w języku niemieckim jako „Bronislaus Praszałowicz”.
  2. ↑ W czasie urodzenia Bronisława Praszałowicza w Dolinie Franciszek Praszałowicz pracował na stanowisku kontrolera w urzędzie podatkowym przy starostwie c. k. powiatu dolińskiego. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1883. Lwów: 1883, s. 17. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1885. Lwów: 1885, s. 17.. Następnie od około 1885 był poborcą w urzędzie podatkowym przy starostwie c. k. powiatu rawskiego. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1886. Lwów: 1886, s. 29. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1887. Lwów: 1887, s. 29. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1888. Lwów: 1888, s. 29. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1889. Lwów: 1889, s. 29. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1890. Lwów: 1890, s. 29., od około 1890 był poborcą w urzędzie podatkowym w Leżajsku przy starostwie c. k. powiatu łańcuckiego. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1891. Lwów: 1891, s. 23. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1892. Lwów: 1892, s. 23. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1893. Lwów: 1893, s. 23., od około 1893 do około 1897 był poborcą w urzędzie podatkowym w Dubiecku przy starostwie c. k. powiatu przemyskiego. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1894. Lwów: 1894, s. 29. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1897. Lwów: 1897, s. 29. Kalendarz c.k. galicyjskich Urzędników podatkowych na rok 1897 : który jest rokiem zwyczajnym, mającym 365 dni, czyli 52 tygodni. Kraków: 1897, s. 69, 92, 124.
  3. ↑ W źródle z 1900 podano, że Ewelina Praszałowicz jest wdową po c. k. kanceliście sądowym.
  4. ↑ Tym samym medalem została odznaczona wówczas „Maria Praszałowiczowa z Kłosów”.

Przypisy

  1. ↑ a b CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1896/1897 (zespół 7, sygn. 22). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 135.
  2. ↑ a b c CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1900/1901 (zespół 7, sygn. 27). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 446.
  3. ↑ a b CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1901/1902 (zespół 7, sygn. 29). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 592.
  4. ↑ 23. Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1903/1904. Sanok: 1904, s. 43.
  5. ↑ Kronika. „Gazeta Sanocka”. Nr 27, s. 3, 2 lipca 1904. 
  6. ↑ Kronika. „Gazeta Lwowska”. Nr 166, s. 4, 22 lipca 1904. 
  7. ↑ Absolwenci (pol.). 1losanok.pl. [dostęp 2016-03-23].
  8. ↑ Kronika. „Gazeta Sanocka”. Nr 40, s. 3, 3 października 1904. 
  9. ↑ Sprawozdanie Czytelni Akademickiej we Lwowie za rok administracyjny 1904/5. Lwów. s. 25.
  10. ↑ Kronika. „Kurjer Lwowski”. Nr 81, s. 3, 22 marca 1905. 
  11. ↑ Kronika. Ze „Znicza”. „Gazeta Sanocka”. Nr 108, s. 3, 21 stycznia 1906. 
  12. ↑ Paweł Sebastiański, Bronisław Kielar: Wykazy członków Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku. W: 125 lat sanockiego „Sokoła” 1889–2014. Sanok: Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Sanoku, 2014, s. 146, 149. ISBN 978-83-939031-1-5.
  13. ↑ Alojzy Zielecki. Polski ruch niepodległościowy w Sanoku i regionie na tle wydarzeń krajowych przełomu XIX i XX wieku. „Rocznik Sanocki”. Tom IX, s. 198, 2006. Towarzystwo Przyjaciół Sanoka i Ziemi Sanockiej. ISSN 0557-2096. 
  14. ↑ Alojzy Zielecki, Rozwój ruchu niepodległościowego, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995. s. 475-476.
  15. ↑ Julian Gorgoń: Wspomnienia ze Związku Strzeleckiego w Sanoku z roku 1912/13. W: Jednodniówka wydana z racji jubileuszu 25-lecia istnienia i działalności Związku Strzeleckiego na terenie Sanoka i ziemi sanockiej 1908–1933. Sanok: 21 maja 1933, s. 12.
  16. ↑ Przedwojenne organizacje wojskowe w Sanoku. W: Jednodniówka wydana z racji jubileuszu 25-lecia istnienia i działalności Związku Strzeleckiego na terenie Sanoka i ziemi sanockiej 1908–1933. Sanok: 21 maja 1933, s. 33.
  17. ↑ Alojzy Zielecki, Rozwój ruchu niepodległościowego, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 480.
  18. ↑ Działalność patriotyczna TG „Sokół” w Sanoku. sokolsanok.pl, 7 grudnia 2009. [dostęp 2014-07-02].
  19. ↑ Alojzy Zielecki. Polski ruch niepodległościowy w Sanoku i regionie na tle wydarzeń krajowych przełomu XIX i XX wieku. „Rocznik Sanocki”. Tom IX, s. 205, 2006. Towarzystwo Przyjaciół Sanoka i Ziemi Sanockiej. ISSN 0557-2096. 
  20. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: 1914, s. 142.
  21. ↑ Mianowania w armii. „Głos Narodu”. Nr 355, s. 3, 16 lipca 1915. 
  22. ↑ Ranglisten des Kaiserlich und Königlichen Heeres 1916. Wiedeń: 1916, s. 202.
  23. ↑ a b c d Ranglisten des Kaiserlich und Königlichen Heeres 1916. Wiedeń: 1916, s. 347.
  24. ↑ a b c Ranglisten des Kaiserlich und Königlichen Heeres 1917. Wiedeń: 1917, s. 454.
  25. ↑ Ranglisten des Kaiserlich und Königlichen Heeres 1917. Wiedeń: 1917, s. 168.
  26. ↑ Kronika. Mianowania w c. i k. armii. „Gazeta Lwowska”. Nr 254, s. 4, 9 listopada 1916. 
  27. ↑ Ranglisten des Kaiserlich und Königlichen Heeres 1917. Wiedeń: 1917, s. 168.
  28. ↑ a b c d Ranglisten des Kaiserlich und Königlichen Heeres 1918. Wiedeń: 1918, s. 582.
  29. ↑ Dekret Naczelnego Wodza Wojsk Polskich o przyjęciu do W.P. oficerów z b. armii austro-węgierskiej (838). „Dziennik Rozkazów Wojskowych”. Nr 26, s. 647, 8 marca 1919. 
  30. ↑ Rozkaz Naczelnego Dowództwa Wojsk Polskich o przydziale oficerów (841). „Dziennik Rozkazów Wojskowych”. Nr 26, s. 654, 8 marca 1919. 
  31. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 472.
  32. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 413.
  33. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 362.
  34. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 315.
  35. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 8.
  36. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 912.
  37. ↑ Ruch służbowy. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Sprawiedliwości”. Nr 7, s. 272, 20 sierpnia 1919. 
  38. ↑ Robert Litwiński. Skutki działań wojennych w 1939 r. dla policji w Małopolsce Wschodniej. „Dzieje Najnowsze”. R. XXXIX, s. 80, 2007. ISSN 0419-8824. 
  39. ↑ Zmiany w policji państwowej. „Kurier Warszawski”. Nr 95, s. 5, 7 kwietnia 1923. 
  40. ↑ Wykaz Komendantów Okręgowych Policji Państwowej w latach 1919 - 1939. policjapanstwowa.pl. [dostęp 2016-12-26].
  41. ↑ W II Rzeczypospolitej analogicznie oficerami Policji Państwowej zostali także Zygmunt Tomaszewski i Władysław Żarski.
  42. ↑ Sprawy Towarzystwa. Oddział wileński. „Ziemia. Dwutygodnik Krajoznawczy Ilustrowany”. Nr 18, s. 296, 15 września 1928. 
  43. ↑ „Zjazd Wileński” (Orli Lot maj 1928, s. 99)
  44. ↑ a b c d Bronisław Praszałowicz. zakopane-parafia.grobonet.com. [dostęp 2020-05-08].
  45. ↑ Mianowania. „Nowa Reforma”. Nr 540, s. 6, 25 listopada 1910. 
  46. ↑ Seweryn Lehnert: Spis nauczycieli publicznych szkół powszechnych i państwowych seminarjów nauczycielskich oraz spis szkół w okręgu szkolnym lwowskim obejmującym województwa lwowskie, stanisławowskie i tarnopolskie. Lwów: Wydawnictwo Książek Szkolnych w Kuratorjum Okręgu Szkolnego Lwowskiego, 1924, s. 65.
  47. ↑ Inspektorat szkolny w Sanoku. Tabele kwalifikacyjne nauczycieli 1913-1927. Sanok: 1927, s. 74, 183.
  48. ↑ Edward Zając, Oświata i szkolnictwo. Życie kulturalne. Organizacje o charakterze gospodarczym, społecznym, kulturalnym i sportowym w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, s. 570, 598, 599, 608, 609.
  49. ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 34.
  50. ↑ M.P. z 1933 r. nr 235, poz. 255 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  51. ↑ Odznaczenia L. O. P. P.. „Wschód”. Nr 26, s. 8, 10 października 1936. 

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

AUT KuK Kriegsbande BAR.svg
Baretka: Wstążka Wojenna (Kriegsbande) dla odznaczeń austro-węgierskich (m.in.: Militär-Verdienstkreuz; Militär-Verdienstmedaille (Signum Laudis); Franz-Joseph-Orden; Tapferkeitsmedaille).
AUT Karl-Truppenkreuz BAR.svg
Baretka Krzyża Wojskowego Karola – Austro-Węgry. (Karl-Truppenkreuz)
Polskie Towarzystwo Krajoznawcze Wilno 1928.JPG
Zarząd wileńskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego w 1928. Członkowie zarządu. Widoczni m.in.: wiceprzewodniczący Bronisław Zapaśnik (1. z lewej), sekretarz Zofia Kiewlicz przewodniczący profesor Kazimierz Sławiński (z brodą), profesor Leopold Węgrzynowicz (3. z prawej), inspektor Policji Państwowej Bronisław Praszałowicz (w mundurze).
AUT KuK Kriegsbande schwertern-gold BAR.svg
Baretka: Wstążka Wojenna (Kriegsbande) z okuciem złotych mieczy dla odznaczeń austro-węgierskich (m.in.: Militär-Verdienstkreuz; Militär-Verdienstmedaille (Signum Laudis); Franz-Joseph-Orden; Tapferkeitsmedaille).
PL policja 1936-39 insp.svg
Naramiennik stopnia "inspektor" (1936-1939); Policja Państwowa – II RP.
Grób Bronisława Praszałowicza.jpg
Autor: Kordiann, Licencja: CC BY-SA 4.0
Grób Bronisława Praszałowicza na Nowym Cmentarzu w Zakopanem
Bronisław Praszałowicz.JPG
Komendant wojewódzki Policji Państwowej w Wilnie, Bronisław Praszałowicz.