Bronisław Szczyradłowski

Bronisław Szczyradłowski

podpułkownik piechoty
Data i miejsce urodzenia	5 grudnia 1887 Mikulińce
Data i miejsce śmierci	1940 USRR, ZSRR
Przebieg służby
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie
Jednostki	Pułk Piechoty Nr 95 5 Dywizja Syberyjska 2 Pułk Piechoty Legionów 53 Pułk Piechoty 9 Okręgowy Urząd Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego
Stanowiska	dowódca batalionu sztabowego kwatermistrz pułku dowódca batalionu piechoty zastępca dowódcy pułku kierownik okręgowego urzędu
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka I wojna światowa (kampania wrześniowa)
Odznaczenia

Bronisław Mikołaj Szczyradłowski^[1] (ur. 5 grudnia 1887 w Mikulińcach, zm. 1940 w ZSRR) – podpułkownik piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Wojennego Virtuti Militari, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys

Urodził się 5 grudnia 1887 w Mikulińcach jako syn Stanisława i Józefy z Szadorskich^[2]. Ukończył szkołę w rodzinnych Mikulińcach. W 1908 zdał egzamin dojrzałości w C. K. VI Gimnazjum we Lwowie we Lwowie^[3]. W 1913 ukończył studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Franciszkańskiego we Lwowie, po czym pracował w kancelarii adwokackiej.

Po wybuchu I wojny światowej został wcielony do C. K. Armii. Mianowany podporucznikiem w rezerwie piechoty z dniem 1 lipca 1915^[4][5]. Był przydzielony do pułku piechoty nr 95^[6][7][8]. Trafił do niewoli rosyjskiej i przebywał w obozach Samara i Chwałyńsk. Następnie wstąpił do 5 Dywizji Syberyjskiej. W tym czasie ukończył szkołę oficerską. Był dowódcą kompanii w 1 pułku strzelców polskich.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 wstąpił do Wojska Polskiego. Służył w 2 pułku piechoty Legionów. W stopniu majora był uczestnikiem wojny polsko-bolszewickiej 1920 roku. Za swoje czyny został wyróżniony Krzyżem Virtuti Militari oraz trzykrotnie Krzyżem Walecznych.

1 czerwca 1921 pełnił służbę w 2 Syberyjskim pułku piechoty, przemianowanym na 83 pułk piechoty^[9]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu majora ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 278. lokatą w korpusie oficerów piechoty, a jego oddziałem macierzystym był nadal 83 pułk piechoty^[10]. 10 lipca 1922 został zatwierdzony na stanowisku dowódcy batalionu w 53 pułku piechoty Strzelców Kresowych w Stryju^[11]. W 1923 pełnił obowiązki dowódcy batalionu sztabowego 53 pp^[12]. W następnym roku został wyznaczony na stanowisko kwatermistrza pułku^[13]. W 1925 dowodził III batalionem 53 pp^[14]. Z dniem 21 września 1926 został przeniesiony służbowo do Centralnej Szkoły Strzelniczej w Toruniu, w charakterze słuchacza ósmego normalnego trzymiesięcznego kursu^[15]. 12 kwietnia 1927 został mianowany podpułkownikiem ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1927 i 10. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[16][17]. 5 maja 1927 został przesunięty w 53 pułku piechoty na stanowisko zastępcy dowódcy pułku^[18][19][20]. 28 czerwca 1933 został przeniesiony do 9 Okręgowego Urzędu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego w Brześciu na stanowisko kierownika^[21]. Z dniem 31 grudnia 1935 został przeniesiony w stan spoczynku^[22].

Po wybuchu II wojny światowej w czasie kampanii wrześniowej 1939 w Dowództwie Obrony Lwowa gen. Władysława Langnera. W listopadzie 1939 odmówił współpracy z NKWD w związku z czym został aresztowany 9 lub 10 grudnia i osadzony w więzieniu na Brygidkach we Lwowie^[23]. Został zamordowany w nieznanych okolicznościach. Żona podpułkownika Józefa i córka Krystyna zostały deportowane w 1940 na Sybir. Jego nazwisko znalazło się na tzw. Ukraińskiej Liście Katyńskiej opublikowanej w 1994. Został wymieniony na liście wywózkowej 55/5-3 pod numerem 3293 jako „Bronisław Szyradłowski”^[24].

W 2007 archeolodzy prowadzący wykopaliska w Bykowni, potencjalnym miejscem pochówku polskich oficerów pomordowanych na wschodzie, odnaleźli nieśmiertelnik należący do sierżanta Józefa Naglika, będący według historyków pierwszym niepodważalnym dowodem na to, iż część z pomordowanych Polaków, została zabita w Kijowie, a następnie pogrzebana w zbiorowych mogiłach w Bykowni. We wrześniu tego samego roku w jednym ze zbiorowych grobów archeolodzy odnaleźli 7-centymetrowy grzebyk do wyczesywania wszy austriackiej firmy Matador Garantie, z wydrapanymi prawdopodobnie szpilką nazwiskami czterech polskich żołnierzy, w tym ppłk. Bronisława Szczyradłowskiego („Szczyrad”)^[25]. Ofiary tej części zbrodni katyńskiej zostały pochowane na otwartym w 2012 Polskim Cmentarzu Wojennym w Kijowie-Bykowni.

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 7410 (1922)^[26][27][28]
• Krzyż Niepodległości (28 grudnia 1933)^[29]
• Krzyż Walecznych (trzykrotnie, po raz drugi w 1921^[30])
• Złoty Krzyż Zasługi (19 marca 1931)^[31]
• Medal międzysojuszniczy „Médaille Interalliée” (1925)^[32]
• Srebrny Medal Waleczności 1 klasy – Austro-Węgry (przed 1916)^[6]
• Srebrny Medal Waleczności 2 klasy – Austro-Węgry (przed 1916)^[6]

Przypisy

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
• Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r.. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Kazimierz Banaszek, Krystyna Wanda Roman, Zdzisław Sawicki: Kawalerowie Orderu Virtuti Militari w mogiłach katyńskich. Kapituła Orderu Wojennego Virtuti Militari, 2000. ISBN 83-87893-79-X.
• Franciszek Dindorf-Ankowicz: Zarys historii wojennej 82-go Syberyjskiego Pułku Piechoty. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
• Sławomir Kalbarczyk. Ukraińska Lista Katyńska. „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej”. 4, 2010. Instytut Pamięci Narodowej. 
• Wacław Radziwinowicz, Dominika Uhlig, Katyński dowód, „Gazeta Wyborcza” 22–23 września 2007.
• Artykuł Katarzyny Zuchowicz ”Bykownia Poszukiwania grobów Polaków-Bezcenny skarb” z dziennika ”Rzeczpospolita” 22.09.07 Nr 222
• Włodzimierz Scholze-Srokowski, Michał Daniszewski: Zarys historii wojennej 83-go Syberyjskiego Pułku Piechoty. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1930, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.