Bronisław Trzaskowski

Bronisław Trzaskowski
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

21 września 1824
Dobrków

Data i miejsce śmierci

19 października 1906
Kraków

Miejsce spoczynku

Cmentarz Rakowicki w Krakowie

Narodowość

polska

Małżeństwo

Maria

Dzieci

Ludzimił, Stanisław, Wanda, Jadwiga, Maria

Krewni i powinowaci

Ludwik Petri (teść), Rafał (prawnuk)

Bronisław Trzaskowski (ur. 21 września 1824 w Dobrkowie, zm. 19 października 1906 w Krakowie) – polski pedagog, językoznawca, badacz języka polskiego.

Bronisław Trzaskowski
Grobowiec Trzaskowskich

Życiorys

Urodził się 21 września 1824 w Dobrkowie. Od 1836 do 1841 kształcił się w gimnazjum jezuickim w Nowym Sączu, od 1842 do 1843 w kolegium jezuickim w Tarnopolu. Po ukończeniu studiów filozoficznych we Lwowie w latach 1842–1848 jezuita, po wystąpieniu z zakonu został nauczycielem i uzyskując uprawnienia w 1851. Od 1849 pracował w Gimnazjum w Tarnowie, od 1856 w Gimnazjum św. Anny w Krakowie[1], od 1858 Gimnazjum Komunalnego w Drohobyczu, od listopada 1861 w Gimnazjum w Rzeszowie, od 1868 w Gimnazjum Akademickim we Lwowie. Od 1871 do 1891 był dyrektorem I C. K. Wyższego Gimnazjum w Tarnowie[2][3][4][5]. Po odejściu ze stanowiska w Tarnowie osiadł w Krakowie. Tam został współzałożycielem (obok Napoleona Cybulskiego i Odona Bujwida) oraz dyrektorem prywatnego I Gimnazjum Żeńskiego w Krakowie przy ulicy Wolskiej.

Był współzałożycielem Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego w Galicji w 1868, został redaktorem organu prasowego „Szkoła” (1869–1871). W 1884 wybrany na pierwszego prezesa Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Tarnowie[6]. W latach 70., 80., 90. XIX w. był członkiem rady powiatowej w Tarnowie[7][8]. Był prezesem Tarnowskiego Koła Towarzystwa Nauczycieli Szkół Wyższych.

Otrzymał tytuł honorowego obywatela Tarnowa. Zmarł 19 października 1906 w Krakowie[9]. Został pochowany w grobowcu rodzinnym na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie[10].

12 czerwca 1909 w westybulu gmachu gimnazjum tarnowskiego odsłonięto tablicę upamiętniającą Bronisława Trzaskowskiego[11].

Życie prywatne

Bronisław Trzaskowski był wnukiem pochodzącego z ziemi kaliskiej Melchiora, synem Rafała (oficer 3 pułku ułanów, osiadły w Galicji, dzierżawca Dobrkowa) i Balbiny z domu Piaseckiej. Jego brat Antoni zginął w powstaniu styczniowym 1863.

16 września 1851 ożenił się Marią Petri, córką Ludwika Petriego (późniejszego dyrektora gimnazjum tarnowskiego)[12][13]. Ich dzieci to: Ludzimił (c.k. urzędnik samorządowy), Stanisław (ur. 1867[14], c.k. urzędnik sądowy), Wanda (po mężu Janiszewska), Jadwiga (po mężu Gostwicka), Maria wzgl. Bronisława[15] (żona dr. Tadeusza Józefczyka, lekarza pułkowego 17 pułku piechoty Obrony Krajowej w Nowym Sączu[16])[17][18][19]. Jego wnukiem był Andrzej Trzaskowski[20], a prawnukiem jest Rafał Trzaskowski[19].

Publikacje

  • Gramatyka języka polskiego na podstawie fizyjologicznej, porównawczej i historycznej. Cz. 1, Głoskownia (1861)
  • Pisownia polska (1862)
  • Głoskownia języka polskiego (1862)
  • Stanowisko filologji słowiańskiej w dziedzinie badań językowych (1864)
  • Nauka o pierwiastkach i źródłosłowach języka polskiego ze stanowiska porównawczej gramatyki (1865)
  • Rys dziejów gimnazyum Tarnowskiego (1878)
  • W sprawie pisowni polskiej (1881)
  • Organisations-Entwurf der österreichischen Einheitsmittelschulen. Auf Grundlage und unter Text-benützung des Entwurfs der Organisation der Gymnasien vom Jahre 1849 (1893, współautorzy: Karol Kunz, Jan Pawlica)
  • Szkice pedagogiczne (1895)
  • 170 pytań pedagogicznych w sprawie szkoły polskiej (1907)

Przypisy

  1. ↑ Edward Webersfeld, Wspomnienia z ławy szkolnej. 1859-1863, „Życie” 1893, nr 1-2; „Dziennik Polski” 1895, nr 100-103, 110.
  2. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1876. Lwów: 1876, s. 405.
  3. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1879. Lwów: 1879, s. 360.
  4. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1882. Lwów: 1882, s. 370.
  5. ↑ W austriackich niemieckojęzycznych dokumentach urzędowych jako „Bronislaus Trzaskowski”. Por. Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1891. Wiedeń: 1891, s. 840.
  6. ↑ Małgorzata Szewczyk, Tarnowskie gniazdo: historia i współczesność Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Tarnowie, 2002, ISBN 83-88308-75-0.
  7. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1876. Lwów: 1876, s. 307.
  8. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1890. Lwów: 1890, s. 280.
  9. ↑ † Bronisław Trzaskowski. „Słowo Polskie”, s. 3, Nr 476 z 20 października 1906. 
  10. ↑ Spis osób pochowanych na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie (osoby pochowane do 1939 r.). cmentarium.sowa.website.pl/. [dostęp 2017-03-04].
  11. ↑ Kronika. Odsłonięcie tablicy pamiątkowej. „Gazeta Lwowska”, s. 4, Nr 135 z 17 czerwca 1909. 
  12. ↑ Osobiste. „Kurjer Lwowski”. Nr 252, s. 4, 11 września 1901. 
  13. ↑ Habura 1907 ↓, s. 7.
  14. ↑ Stanisław Wojciech Trzaskowski. sejm-wielki.pl. [dostęp 2020-06-09].
  15. ↑ Testament, który musi poruszyć serca ludzkie. „Kurjer Zachodni”. Nr 30, s. 2, 13 kwietnia 1929. 
  16. ↑ Landwehr 1871-1914 Schematismus der K. K. Landwehr und der K. K. Gendarmerie 1905. Wiedeń: 1905, s. 494.
  17. ↑ Kronika. Ś. p. Bronisław Trzaska Trzaskowski. „Gazeta Lwowska”. Nr 241, s. 4, 21 października 1906. 
  18. ↑ Habura 1907 ↓, s. 31.
  19. ↑ a b Bronisław Trzaskowski. sejm-wielki.pl. [dostęp 2020-06-09].
  20. ↑ Andrzej Bronisław Trzaskowski. sejm-wielki.pl. [dostęp 2020-06-09].

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Bronisław Trzaskowski (-1906).jpg
Bronisław Trzaskowski (-1906)
Grobowiec Trzaskowskich 2.jpg
Autor: Marcinwolter, Licencja: CC BY-SA 4.0
Trzaskowski family tomb on the Rakowice cemetery in Krakow, Poland.
Bronisław Trzaskowski.jpg
Bronisław Trzaskowski (1824-1906)