Bronisław Wajda (1920–2007)

Bronisław Wajda
Ilustracja
Bronisław Wajda (1946)
Data i miejsce urodzenia

12 listopada 1920
Dąbrówka Polska

Data śmierci

3 marca 2007

Miejsce spoczynku

Cmentarz Centralny w Sanoku

Narodowość

polska

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Oświęcimski
Odznaka „Zasłużony dla Sanoka”

Bronisław Franciszek Wajda (ur. 12 listopada 1920 w Dąbrówce Polskiej, zm. 3 marca 2007) – polski działacz kombatancki i społeczny, więzień obozów niemieckich podczas II wojny światowej.

Życiorys

Urodził się 12 listopada 1920 w Dąbrówce Polskiej pod Sanokiem[1][2]. Był synem Józefa i Józefy[2][3]. Uzyskał wykształcenie średnie[4].

Po wybuchu II wojny światowej 1939 i nastaniu okupacji niemieckiej ziem polskich jako uczeń gimnazjum został aresztowany przez Niemców na ulicy 6 maja 1940[2][5][3]. Był przetrzymywany w więzieniu sanockim[2][5], w więzieniu w Tarnowie[5], skąd – wraz z grupą ponad 758 młodych Polaków – 14 czerwca 1940 został przewieziony do obozu KL Auschwitz[6][5] – był to pierwszy masowy transport do Auschwitz[1][5]. W obozie otrzymał numer obozowy 182[7][1][5]. W obozie został skierowany do pracy przy produkcji elementów z cementu (niem. Betonkolonne)[8]. 15 kwietnia 1943 został wywieziony z Auschwitz[5]. W 1943 został przeniesiony do obozu KL Mauthausen-Gusen[1][5]. Tam po wyzwoleniu przez aliantów odzyskał wolność u kresu wojny 6 maja 1945[9][3].

Po wojnie powrócił do Sanoka. W 1945 został współzałożycielem sanockiego oddziału Związku byłych Więźniów Ideowo-Politycznych z czasów wojny z lat 1939–1945 (wraz z nim Arnold Andrunik, Jan Bezucha, Mieczysław Urbański) i 7 października 1945 wybrany skarbnikiem zarządu[10][3]. Po przemianowano organizacji w lutym 1947 został wybrany skarbnikiem zarządu koła w Sanoku Polskiego Związku Byłych Więźniów Politycznych Hitlerowskich Więzień i Obozów Koncentracyjnych[11], ponownie wybrany 16 marca 1948[12]. W 1949 organizację wcielono do Związku Bojowników o Wolność i Demokrację[13]. Jesienią 1952 został wybrany członkiem zarządu oddziału powiatowego ZBoWiD w Sanoku[14], 20 marca 1957 przewodniczącym komisji rewizyjnej[15], 7 grudnia 1958 zastępcą członka[16]. W 1965 został prelegentem tej organizacji i był nim nadal w 1979[17]. W połowie 1977 po rezygnującym J. Lassocie objął funkcję skarbnika zarządu koła miejsko-gminnego ZBoWiD w Sanoku[18], następnie formalnie wybrany na tę funkcję 23 października 1977[19], ponownie 11 maja 1980[20], 28 listopada 1982 wybrany wiceprezesem zarządu[21], o złożeniu rezygnacji motywowanej względami prywatnymi 22 marca 1983 został czasowo zwolniony z pełnienia funkcji na okres sześciu miesięcy, jednak już nie powrócił do tego zajęcia w kole Sanok, natomiast później został włączony do składu Wojewódzkiej Komisji rewizyjnej ZBoWiD[22]. Z sanockiego ZBoWiDu w 1977 został delegowany do Komisji do spraw Profilaktyki Miejskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu[23]. Należał do PZPR[4].

W 1946 zdał maturę w I Państwowej Szkole Męskiej Stopnia Podstawowego i Licealnego w klasie o profilu humanistycznym[24]. W 1982 jako emeryt został wybrany ławnikiem sądowym w Sanoku[25].

Nagrobek Bronisława i Zofii Wajdów

Bronisław Wajda zmarł 3 marca 2007. Jego żoną była Zofia (1923–2009). Oboje zostali pochowani na Cmentarzu Centralnym w Sanoku.

Osoba Bronisława Wajdy została opisana w książce wspomnieniowej Jerzego Ptakowskiego pt. Oświęcim bez cenzury i bez legend (1985)[8].

Ordery i odznaczenia

Przypisy

  1. ↑ a b c d Informacje o więźniach. Bronisław Wajda. auschwitz.org. [dostęp 2019-02-22].
  2. ↑ a b c d Gefängnis in Sanok. Księga więźniów śledczych 1939-1940 (zespół 134, sygn. 97). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 119 (poz. 1258).
  3. ↑ a b c d e f Sztandar 1986 ↓, s. 80.
  4. ↑ a b ZBoWiD 1986 ↓, s. 263.
  5. ↑ a b c d e f g h Ząbkiewicz (A) 1984 ↓, s. 3.
  6. ↑ Zbigniew Dańczyszyn: Wychowankowie sanockiego gimnazjum w Oświęcimiu. W: Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888–1958. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958, s. 133.
  7. ↑ Pierwszy Transport do KL Auschwitz. chsro.pl. [dostęp 2017-01-03].
  8. ↑ a b Bronisław Wajda – ein Schüler aus Sanok. instytutpileckiego.pl, 2020-06-08. [dostęp 2021-09-20]. (niem.).
  9. ↑ Ząbkiewicz (D) 1984 ↓, s. 5.
  10. ↑ ZBoWiD 1986 ↓, s. 5–6.
  11. ↑ ZBoWiD 1986 ↓, s. 7, 8–9.
  12. ↑ ZBoWiD 1986 ↓, s. 10.
  13. ↑ Józef Ząbkiewicz. 40 lat kombatanckiego związku. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 14 (485), s. 3, 10–20 maja 1989. 
  14. ↑ ZBoWiD 1986 ↓, s. 42.
  15. ↑ ZBoWiD 1986 ↓, s. 44–45.
  16. ↑ ZBoWiD 1986 ↓, s. 50.
  17. ↑ ZBoWiD 1986 ↓, s. 86, 264.
  18. ↑ ZBoWiD 1986 ↓, s. 231.
  19. ↑ ZBoWiD 1986 ↓, s. 234.
  20. ↑ a b ZBoWiD 1986 ↓, s. 276.
  21. ↑ ZBoWiD 1986 ↓, s. 320.
  22. ↑ ZBoWiD 1986 ↓, s. 325.
  23. ↑ ZBoWiD 1986 ↓, s. 233.
  24. ↑ Absolwenci. 1losanok.pl. [dostęp 2015-09-22].
  25. ↑ Władysław Stachowicz. Miejska Rada Narodowa w Sanoku 1950-1990. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990, s. 282, Sanok: 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  26. ↑ Nie dajmy sobie odebrać pokoju. „Nowiny”. Nr 104, s. 1, 5 maja 1986. 
  27. ↑ a b Manifestacja pokojowa w Sanoku. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 15 (378), s. 2, 20–31 maja 1986. 
  28. ↑ Sztandar 1986 ↓, s. 72.
  29. ↑ Sztandar 1986 ↓, s. 22.
  30. ↑ ZBoWiD 1986 ↓, s. 283.

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Bronisław Franciszek Wajda (graduate of liceum in Sanok, 1946).jpg
Bronisław Franciszek Wajda (fotografia portretowa na świadectwie dojrzałości z 1946).
Odznaka Zasłużony dla Sanoka (1978).jpg
Autor: Lowdown, Licencja: CC BY-SA 3.0
Odznaka „Zasłużony dla Sanoka” przyznana Aleksandrowi Rybickiemu (1978). Źródło: Archiwum Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku. "Odznaczenia Aleksandra Rybickiego z okresu międzywojennego i PRL i legitymacje" (zespół 11, sygn. 83).
Tomb of Bronisław and Zofia Wajda at Central Cemetery in Sanok 1.jpg
Autor: Lowdown, Licencja: CC BY-SA 3.0
Nagrobek Bronisława i Zofii Wajda na Cmentarzu Centralnym w Sanoku.
POL Krzyż Oświęcimski BAR.svg
Baretka: Krzyż Oświęcimski