Bronisław Wilkoszewski

Bronisław Wilkoszewski
Imię i nazwisko

Saryusz Bronisław Paweł Wilkoszewski

Data i miejsce urodzenia

1847
Szczekociny

Data i miejsce śmierci

11 czerwca 1901
Łódź

Dziedzina sztuki

fotografia

Ważne dzieła

Widoki m. Łodzi

Saryusz Bronisław Paweł Wilkoszewski[1] (ur. 1847 w Szczekocinach, w rodzinie szlacheckiej Leona i Marianny z Sobockich[2], zm. 11 czerwca 1901 w Łodzi) – fotograf zwany „łódzkim Canaletto[1], działacz społeczny.

Życiorys

W latach 1878–1888 wspólnie z Józefem Grodzickim prowadził zakład fotograficzny w Kielcach[3]. Po dwóch latach usamodzielnił się. Jako właściciel zakładu fotograficznego pojął za żonę Mariannę Jankiewicz (w późniejszych latach znana łódzka aktorka i śpiewaczka)[2].

19 lutego 1888 roku, w wynajętym we wrześniu 1887 r. od Ludwika Meyera lokalu w pasażu Meyera 5 – w willi „Trianon”, otworzył zakład fotograficzny[4][5][6]. W roku 1903 jego żona, która usiłowała po jego śmierci dalej prowadzić firmę, przeniosła pracownię do lokalu przy ulicy Dzielnej 13.

Bronisław Wilkoszewski należał do łódzkiej inteligencji i bohemy – współtworzył Towarzystwo Śpiewacze „Lutnia”, należał do Towarzystwa Cyklistów. Jego atelier było miejscem wystaw artystycznych, przedstawień i koncertów[1].

W roku 1894 był oddany pod nadzór policji, a w 1896 prowadzono przeciwko niemu śledztwo w związku z rozpowszechnianiem rycin z napisem „Polonia. Konstytucja 3 Maja”.

Zmarł nagle, na atak serca, w lokalu „Resursy” w pomieszczeniach Grand Hotelu podczas gry w wista. Został pochowany w części katolickiej Starego Cmentarza w Łodzi[1].

Fotografie

Według doniesień prasowych w „Lodzer Zeitung” i „Dzienniku Łódzkim” od 1892 roku rozpoczął „zdejmowanie najważniejszych budynków w Łodzi…” Dzięki jego fotografiom ocalony został od zapomnienia obraz dawnej wielkoprzemysłowej Łodzi. Te właśnie prace stały się podstawą albumów z fotografiami Bronisława Wilkoszewskiego m.in. „Widoki m. Łodzi”[7].

Przypisy

  1. a b c d Album z widokami Łodzi „Widoki m. Łodzi” Bronisława Wilkoszewskiego. Muzeum Miasta Łodzi. [dostęp 2014-03-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-23)].
  2. a b Marek Budziarek, Łodzianie, Łódź: Wydawnictwo Literatura, 2000, s. -148–150, ISBN 83-88484-13-3, OCLC 830379353.
  3. Rocznik Muzeum Narodowego w Kielcach. T. 15. Wydawnictwo Literackie, 1990. [dostęp 2014-03-22].
  4. [bez autora]. Kronika Łódzka. Fotografia. „Dziennik Łódzki”. Rok IV (nr 218), s. 3, 1887-10-01. Antoni Chomętowski (red.). Łódź: Stefan Kossuth. ISSN 1898-3111. [dostęp 2016-03-03]. 
  5. [bez autora]. Kronika Łódzka. Fotografia. „Dziennik Łódzki”. Rok V (nr 39), s. 2, 1888-02-18. Antoni Chomętowski (red.). Łódź: Stefan Kossuth. ISSN 1898-3111. [dostęp 2016-03-05]. 
  6. [bez autora]. Otwarty został w dniu 19 lutego... [ogłoszenie]. „Dziennik Łódzki”. Rok V (nr 43), s. 4, 1888-02-23. Antoni Chomętowski (red.). Łódź: Stefan Kossuth. ISSN 1898-3111. [dostęp 2016-03-05]. 
  7. Bronisław Wilkoszewski: Vidy g. Lodzi; Widoki m. Łodzi; Ansichten d. S. Lodz. Warszawa: 1896. [dostęp 2014-03-22].

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Park Helenow Lodz old4.JPG
Park Helenów w Łodzi – widok na kaskadę (nieistniejąca) i wielką salę restauracyjną
Bronisław Wilkoszewski – Mauzoleum Scheiblera.jpg

Fotografia przedstawia mauzoleum Karola Scheiblera na Starym Cmentarzu przy ulicy Ogrodowej. Karol Scheibler w latach 50. XIX wieku w ciągu kilku lat wybudował w Łodzi najnowocześniejszą fabrykę tekstylną ówczesnej Europy, stopniowo tworząc przemysłowe imperium. W momencie śmierci w 1881 roku jego majątek szacowano na kilkanaście milionów rubli. Dwa lata po jego pogrzebie architekt miasta Hilary Majewski, ogłosił w imieniu rodziny Scheiblerów konkurs na projekt grobowca. Znamienne jest, że w regulaminie konkursu wspomniano, iż: "nie oznacza się sumy kosztów, aby nie krępować myśli autora". Ponieważ żaden z nadesłanych projektów nie zadowolił rodziny, ogłoszono drugi, na którym również nie została wybrana żadna z 16 prac. Ostatecznie mauzoleum wykonano według projektu warszawskich architektów, Edwarda Lilpopa i Józefa Dziekońskiego. Kaplicę zbudowano czerpiąc z form niemieckiego i francuskiego gotyku. Fasada i wieża zostały wykonane z piaskowca, ściany boczne wypełniono żółtą cegłą klinkierową. Nad wejściem, przypominającym portal w średniowiecznej katedrze, znajduje się rozeta. Po II wojnie światowej wnętrze kaplicy zostało zdewastowane. W 2017 roku rozpoczęto remont obiektu.

Fotografia pochodzi z wydanego w 1896 roku albumu Bronisława Wilkoszewskiego „Widoki m. Łodzi”. Saryusz Bronisław Paweł Wilkoszewski (1847-1901), zwany "łódzkim Canaletto" był mistrzem fotografii ilustracyjnej. Udokumentował zabudowę Łodzi z końca XIX wieku przede wszystkim wille, fabryki, budynki użyteczności publicznej, obiekty sakralne, ulicę Piotrkowską. Jego zakład fotograficzny znajdował się w willi "Trianon" w Pasażu Meyera 5 (obecnie ulica Moniuszki).
Bronisław Wilkoszewski – Park Hellenów.jpg

Fotografia przedstawia widok z lotu ptaka na znajdującą się w parku Helenów fontannę i otaczające je alejki. Park Helenowski został założony w latach 80. XIX wieku przez rodzinę Anstadtów, jako obiekt prywatny, do którego wstęp był płatny. Park stworzyła firma ogrodnicza L. Späth. Park był urządzony z przepychem, na zwiedzających czekały liczne atrakcje jak stawy z przystanią dla łódek, kamienną kaskadą na skarpie oraz wodotryskami, różane aleje, zwierzyniec (w którym oglądać można było między innymi. niedźwiedzie i małpy), grotę z lawy wulkanicznej, tarasy, bogate kwietniki, muszlę koncertową, tor kolarski, korty tenisowe i boisko. W 1889 roku wybudowano drewnianą restaurację, a w następnym roku kolejną. Ponadto w parku znajdowały się: cukiernia, wieża widokowa, pawilon teatralny oraz hala sportowa. W trakcie I wojny światowej park został w dużej mierze zdewastowany i przez całe dwudziestolecie międzywojenne nie powrócił już do dawnej świetności. Po II wojnie światowej był przez rok użytkowany przez wojsko, potem przeszedł na własność miasta. Nazywał się wtedy parkiem 19 Stycznia. Park został uporządkowany i udostępniony mieszkańcom Łodzi. Wschodnią część przekazano klubowi sportowemu. W latach 50. XX wieku organizowano w nim koncerty, zabawy, wystawy. W latach 60. XX wieku zlikwidowano ogrodzenie. W trakcie odnawiania parku w latach 70. XX wieku rozebrano muszlę koncertową, zwierzyniec, przystań, wzmocniono drogi i skarpy, wyremontowano sztuczną grotę, fontanny i mostek. Przez wiele lat park był zaniedbany, dopiero w latach 90. XX wieku przeprowadzono renowację: odtworzono stawy oraz alejki, zbudowano obszerny plac zabaw dla dzieci oraz oświetlono główne aleje.

Fotografia pochodzi z wydanego w 1896 roku albumu Bronisława Wilkoszewskiego „Widoki m. Łodzi”. Saryusz Bronisław Paweł Wilkoszewski (1847-1901), zwany "łódzkim Canaletto" był mistrzem fotografii ilustracyjnej. Udokumentował zabudowę Łodzi z końca XIX wieku przede wszystkim wille, fabryki, budynki użyteczności publicznej, obiekty sakralne, ulicę Piotrkowską. Jego zakład fotograficzny znajdował się w willi "Trianon" w Pasażu Meyera 5 (obecnie ulica Moniuszki).
Bronisław Wilkoszewski – Skład Win i Restauracya A Stępkowskiego.jpg

Fotografia przedstawia siedzibę Towarzystwa Akcyjnego Wyrobów Bawełnianych "Ludwik Geyer" mieszczącą się na rogu ulicy Piotrkowskiej i Pasażu Meyera. Budowę gmachu przy ulicy Piotrkowskiej 74 rozpoczęto w 1882 roku. Cztery lata później w 1886 roku, powstaje w stylu włoskiego renesansu okazała narożna kamienica. Założony na planie litery "L" budynek ma niezwykle bogato zdobioną elewację. Parter ozdobiony jest boniowaniem i półkolistymi oknami, nad którymi znajdują się ozdoby w kształcie głów lwów. Uwagę zwraca charakterystyczna wieżyczka z kariatydami, nakryta kopułą. W budynku do przełomu XIX i XX wieku funkcjonował wykwintny skład win i towarów kolonialnych oraz elegancka restauracja Antoniego Stępkowskiego. Od końca XIX wieku budynek jest siedzibą banku.

Fotografia pochodzi z wydanego w 1896 roku albumu Bronisława Wilkoszewskiego „Widoki m. Łodzi”. Saryusz Bronisław Paweł Wilkoszewski (1847-1901), zwany "łódzkim Canaletto" był mistrzem fotografii ilustracyjnej. Udokumentował zabudowę Łodzi z końca XIX wieku przede wszystkim wille, fabryki, budynki użyteczności publicznej, obiekty sakralne, ulicę Piotrkowską. Jego zakład fotograficzny znajdował się w willi "Trianon" w Pasażu Meyera 5 (obecnie ulica Moniuszki).
Bronisław Wilkoszewski – Park i pałac w Julianowie.jpg

Fotografia przedstawia znajdujący się w parku Julianowskim (park im. Adama Mickiewicza) pałac Juliusza Heinzla. Park został założony w miejscu dawnego parku dworskiego na Radogoszczu. W 1890 roku w pobliżu ulicy Zgierskiej łódzki fabrykant Juliusz Heinzel zbudował na wzniesieniu w parku pałac inspirowany formami włoskiego renesansu. Schody z tarasu rezydencji wiodły wprost do brzegu stawu. Między pałacem i stawem znajdowała się fontanna. Obok mieścił się zwierzyniec i sad. Po śmierci Heinzla pałac przejął jego syn Teodor Heinzel. W 1938 roku władze Łodzi odkupiły budynek od właścicieli z zamiarem utworzenia w nim Muzeum Etnograficznego. Po wybuchy II wojny światowej, we wrześniu 1939 roku stacjonował w nim sztab Armii Łódź, co doprowadziło do zbombardowania go przez Niemców i rozebrania wkrótce potem.

Fotografia pochodzi z wydanego w 1896 roku albumu Bronisława Wilkoszewskiego „Widoki m. Łodzi”. Saryusz Bronisław Paweł Wilkoszewski (1847-1901), zwany "łódzkim Canaletto" był mistrzem fotografii ilustracyjnej. Udokumentował zabudowę Łodzi z końca XIX wieku przede wszystkim wille, fabryki, budynki użyteczności publicznej, obiekty sakralne, ulicę Piotrkowską. Jego zakład fotograficzny znajdował się w willi "Trianon" w Pasażu Meyera 5 (obecnie ulica Moniuszki).
Bronisław Wilkoszewski – Synagoga i willa p. Hertza.jpg

Fotografia przedstawia synagogę i pałac Hertza znajdujące się przy ulicy Spacerowej (obecnie aleja Kościuszki). Synagoga została wybudowana w latach 1881-1887 według projektu Adolfa Wolffa, jako prywatny dom modlitwy. Jej właścicielami był Komitet Synagogi utworzony przez przedstawicieli żydowskiej inteligencji, środowiska finansowego i przemysłowego miedzy innymi Izraela Poznańskiego czy Joachima Silbersteina. Żeby tam wejść potrzebna była specjalna karta wstępu. Przeznaczona była dla Żydów zasymilowanych, związanych z kulturą polską. Modlitwy odbywały się w języku polskim, a w narodowe święta celebrowano uroczystości patriotyczne. Synagoga została podpalona w listopadzie 1939 roku. Wypalone mury rozebrano w grudniu tego samego roku a w marcu 1940 roku ostatecznie oczyszczono teren. Od tego czasu na placu nie powstała żadna budowla.

Znajdujący się obok pałac Jakuba Hertza wybudował w 1892 roku Izrael Poznański w posagu dla swojej córki Anny i jej męża Jakuba Hertza. Budynek powstał na parceli, przy której od ulicy Piotrkowskiej przy numerze 51, był główny skład wyrobów fabryki Izraela Poznańskiego. Pałac to dwupiętrowy budynek, z trzema silnie wysuniętymi ryzalitami, otoczony zielenią i ogrodzeniem z ozdobnej kraty. Rezydencja nawiązywała w swej architekturze do renesansu włoskiego i francuskiego. Pałac podlegał dwukrotnej przebudowie: przed pierwszą wojną i w okresie międzywojennym, gdy adaptowano go na pomieszczenia dla Izby Przemysłowo-Handlowej. Zostało wtedy nadbudowane jedno piętro, zmianie uległo przyziemie i parter, gdzie zlikwidowano okna i loggie. Zmiany polegały także na przekształceniu elewacji frontowej w konwencji modernizmu z elementami klasycyzmu. Autorem projektu przebudowy był Marian Lalewicz. Od 1957 roku dawny pałac Hertza jest siedzibą władz i administracji Akademii a następnie Uniwersytetu Medycznego.

Fotografia pochodzi z wydanego w 1896 roku albumu Bronisława Wilkoszewskiego „ Łodzi”. Saryusz Bronisław Paweł Wilkoszewski (1847-1901), zwany "łódzkim Canaletto" był mistrzem fotografii ilustracyjnej. Udokumentował zabudowę Łodzi z końca XIX wieku przede wszystkim wille, fabryki, budynki użyteczności publicznej, obiekty sakralne, ulicę Piotrkowską. Jego zakład fotograficzny znajdował się w willi "Trianon" w Pasażu Meyera 5 (obecnie ulica Moniuszki).