Broumov

Ten artykuł od 2022-06 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Broumov

Rynek Pokoju i kolumna maryjna
Herb Flaga
Państwo	Czechy
Kraj	hradecki
Burmistrz	Jaroslav Bitnar[1]
Powierzchnia	22,26 km²
Wysokość	395 m n.p.m.
Populacja (2012) • liczba ludności • gęstość	7783 350 os./km²
Nr kierunkowy	+420 491
Kod pocztowy	549 83 do 550 01
Tablice rejestracyjne	NA
Położenie na mapie kraju hradeckiego Broumov
Położenie na mapie Czech (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Broumov
50°35′N 16°20′E/50,583333 16,333333
Strona internetowa
Portal Czechy

Broumov około 1630

Broumov (niem. Braunau) – miasto w Czechach, w kraju hradeckim.

Leży w centrum Kotliny Broumovskiej, w Sudetach Środkowych, nad rzeką Ścinawką (cz. Stěnava) w cyplu broumowskim.

Według danych z 31 grudnia 2003 powierzchnia miasta wynosiła 2226 ha, a liczba jego mieszkańców 8254 osób.

Historia

Historia miasta sięga połowy XII wieku, kiedy to Broumov został ośrodkiem handlu, zarządzanym przez opactwo benedyktynów. W 1348 roku Karol IV nadał opactwu takie same prawa jak miastom królewskim: Hradcowi Králové i Kłodzku. W wyniku wielu pożarów zniszczeniu uległa średniowieczna zabudowa miasta (ocalał tylko kościół Marii Panny).

W XIV wieku Broumov należał do najważniejszych ośrodków gospodarczych i kulturalnych w północnych Czechach. Największy rozkwit miasta nastąpił w epoce baroku. Wtedy to rozbudowano obiekty klasztorne, kościoły i rezydencje. Resztki barokowej architektury zachowały się do dzisiaj.

Kalendarium historii miasta

Kalendarium:

• 1213 nadanie ziem w rejonie dzisiejszego Broumova i Polic nad Metują z drewnianym kościołem pod wezwaniem Najświętszej Panny Marii zakonowi benedyktynów z Břevnova przez króla czeskiego Przemysła Ottokara I
• 1255 powstanie osady o charakterze handlowo-rzemieślniczym w Broumovie
• 1266 nabycie przez opata Michała od wójta Wichera dziedzicznego prawa do wójtostwa broumovskiego razem z 2 domami na placu targowym, dwór na przedmieściu oraz wszystkie jego grunty
• 1275 wydanie przywileju przez króla Przemysła Ottokara II dla sukienników broumowskich na wyrób i sprzedaż sukna
• 1290 powrót ziemi broumovskiej w ręce benedyktynów po rządach księcia Henryka IV Probusa
• 1300 bunt mieszczan i wójtów przeciwko władzy opata
• około 1331 oddanie ziemi broumovskiej pod zastaw rodzinie von Pannewitz z Kłodzka przez króla Jana Luksemburskiego
• 1348 przywilej króla czeskiego Karola IV zrównujący prawa opata i mieszczan Broumova z prawami mieszkańców królewskiego Kłodzka
• 1419 opat sprzedaje prawa dziedziczne miastu za stałą rentę wraz z 2 domami na siedzibę władz miejskich, miasto dostaje przywilej na prawo karania
• 1420 splądrowanie klasztoru w Břevnovie przez taborytów w czasie wojen husyckich i ucieczka konwentu na czele z opatem Mikołajem do Broumova
• 1421 zajęcie miasta przez katolickie wojska biskupa wrocławskiego i szlachtę śląską, po trzydniowych pertraktacjach husyci odstępują od oblężenia
• 1421–1428 budowa obronnych umocnień miejskich
• 1459 przyjęcie w broumovskim klasztorze(cz.) czeskiego króla Jerzego z Podiebradów, za co opat Johann Gebauer został wygnany z miasta przez mieszczan
• 1469 okupacja miasta przez 700 żołnierzy węgierskiego króla Macieja Korwina

Rynek w Broumovie

Kolumna Maryjna

Uliczki miasta

Drewniany kościół cmentarny pw. Panny Marii wzniesiony w 50. Prawdopodobnie najstarszy istniejący drewniany kościół w Czechach

• 1472 wypędzenie wojsk węgierskich przez księcia ziębickiego i hrabiego kłodzkiego Henryka Starszego Podiebradowicza, syna Jerzego z Podiebradów, oddanie miasta i ziemi broumovskiej pod zastaw księciu w zamian za koszty poniesione na poczet wojny
• 1488 odkupienie zastawu przez opata Pawła
• 1505 sprzeciw mieszczan przeciw ograniczaniu ich praw przez opata Klimenta zakończony rezygnacją opata; kolejny opat Laurentius potwierdził prawa miejskie i przywileje dla sukienników wydane przez króla Władysława II Jagiellończyka
• XVI wiek rozwój sukiennictwa, miasto jest z większych ośrodków tkackich
• 1575 pierwsza msza protestancka w Broumovie w cmentarnym kościele pw. Najświętszej Panny Marii
• 1614 budowa kościoła luterańskiego przy dolnej bramie, opat Wolfgang Selender przy pomocy cesarza Ferdynanda nie był w stanie go zamknąć (po uwięzieniu mieszczan luteran w Pradze 23 maja 1618 doszło do tzw. II defenestracji praskiej, w wyniku której szlachta wypędziła opata Selendera z kraju, a skonfiskowane posiadłości klasztorne sprzedano broumowskim mieszczanom)
• 1620 po bitwie na Białej Górze i przywróceniu władzy cesarskiej w Broumovie, posiadłości klasztorne wracają do benedyktynów, odebranie miastu wszelkich praw
• 1623 przywrócenie miastu ograniczonych praw miejskich
• 1632 zdobycie miasta przez saskiego generała von Arnima(niem.) w czasie wojny trzydziestoletniej (1618–1648), wielokrotne przemarsze, oblężenia i najazdy wyniszczające miasto, po wojnie rekatolicyzacja miasta
• 1633–1738 odbudowa miasta za opatów Tomasza Sartoriusa i Othmara Zinkego, rozwój sztuki barokowej w mieście
• 1744 miasto ucierpiało w wyniku wojen śląskich – działał co dziesiąty z 252 tkaczy przed wojną
• 1747 powołanie klasztornej manufaktury tkackiej, która upadła po wojnie siedmioletniej
• 1757 wielki pożar miasta, do początku XIX wieku okres prosperity drobnego tkactwa
• 1848 zniesienie poddaństwa na wsi, w mieście powstaje urząd powiatowy
• 1856 budowa w Olivětínie pierwszej mechanicznej tkalni na ziemi broumovskiej przez Josefa Schrolla
• 1870 napaść na członków mniejszości czeskiej zakończona śmiertelnymi ofiarami
• 1875 otwarcie linii kolejowej Choceň – Broumov i rozwój miasta w 2 połowie XIX w. – powstają m.in. towarzystwo gimnastyczne, gazety i liczne organizacje
• 1914–1918 funkcjonuje obóz jeniecki w Martinkovicach (głównie dla Serbów), gdzie na tyfus i z głodu umarło 2600 jeńców
• 28 października 1918 proklamowanie państwa Czechosłowacja i demonstracja 8000 broumovskich Niemców przeciwko włączeniu Broumova do tego państwa
• 1929 wielki kryzys
• w październiku 1938 na mocy układu monachijskiego ziemia broumovska (część tzw. Kraju Sudetów) została zbrojnie zajęta przez Niemcy i przyłączona do III Rzeszy jako Okręg Sudecki (rejencja uściańska niem. Regierungsbezirk Aussig)
• 9 maja 1945 zajęcie miasta przez Armię Czerwoną, na ziemi broumovskiej doszło do odwetów na ludności niemieckiej (masakra 25 osób z Teplic nad Metują dokonana 30 czerwca 1945 r.)
• 1946 przymusowe wysiedlenie 22 000 Niemców, przekazanie ich majątków nowo przybyłym osadnikom
• koniec lat 40. XX w. nacjonalizacja przemysłu tekstylnego, powstaje Veba, a klasztor staje się miejscem internowania duchownych
• 1960 likwidacja powiatu broumovskiego i przyłączenie ziemi broumovskiej do powiatu Náchod.

Ważniejsze zabytki

Ważniejsze zabytki:

• najbardziej okazałym zabytkiem miasta jest benedyktyński klasztor – uznany za czeski zabytek narodowy, przebudowany na barokowy w latach 1726–1748 według projektu Kiliána Ignáca Dientzenhofera. Zespół klasztorny obejmuje: kościół pw. św. Wojciecha, a w nim refektarz z kopią Całunu Turyńskiego z 1651 r. oraz ogromną bibliotekę, a także Muzeum Ziemi Broumovskiej.
• dawne gimnazjum klasztorne z 1711
• domy mieszczańskie z XVI–XIX w. – pod numerami 154 i 155 dwie kamienice o sklepieniach gwiaździstych z lat 70. XVI w.
• Stary Ratusz z 1419 (odnowiony po pożarach w latach 1452, 1565, przebudowany w 1838)
• kościół farny pw. św. Piotra i Pawła wzmiankowany w 1258 z 1679 z wnętrzami z 1757
• drewniany kościół cmentarny pw. Panny Marii wzniesiony w 1450, odnowiony w XVII w., jest to najstarszy zachowany kościół drewniany w Czechach
• barokowa kolumna maryjna na rynku

Dzielnice

• Broumov
• Benešov
• Kolonie 5.května
• Nové Město
• Olivětín
• Poříčí
• Rožmitál
• Velká Ves

Związani z Broumovem

• Krzysztof Dientzenhofer(niem.) (1655–1722), architekt i budowniczy barokowy
• Kilián Ignác Dientzenhofer (1689–1751), architekt i budowniczy
• Alois Jirásek (1851–1930), czeski pisarz, uczęszczał do miejscowego gimnazjum

Demografia

Miasta partnerskie

• Forchheim
• Nowa Ruda

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Źródło: Czeski Urząd Statystyczny